رور رویدادهای سالی را که گذشت، این بار با دقت بیشتر روی اخبار اعتراضات ماه های پیش از دی ۱۳۹۶ آغاز کردم. در جریان این جستجو، بیشتر متقاعد شدم که اعتراضات سراسری دی ۹۶ چیزی نبود جز ادامه حرکتهای اعتراضی ماه ها و حتی سالهای اخیر. در اکثر این اعتراضات، یک الگوی واحد قابل تشخیص است. حکومتی درمانده و ورشکسته، تنها چاره برای به اصطلاح «مدیریت» بحران را در وارد کردن بیشترین فشار به محرومترین اقشار می بیند. به گفته رئیس پلیس تهران، در طول سال ۱۳۹۵ (یعنی سال پیش از موضوع مرور در نوشته حاضر) تنها در تهران ۱۶۰۰ تجمع اعتراضی صنفی برگزار شد. به این موارد باید صدها اعتصاب و تجمع کارگری در سایر شهرها را نیز افزود.

همان گونه که گفتم من به احساس و عاطفه همه کسانی که عمری در جنبش فدایی سپری کرده اند احترام می گذارم. همچنین رزمندگی و قاطعیت فداییان در دهه ۱۳۵۰ ارزشی ماندنی است و باید امروز و فردا نیز بدان تکیه کرد. اما الهام گرفتن از این ارزش، حتما مستلزم آن نیست که کماکان خود را فدایی بنامیم. مگر سوسیال دمکراتها و کمونیستهای ایران در دهه های نخست حضورشان در سیاست ایران چند بار نام تشکل خود را بنا به شرایط و مقتضیات روز عوض نکردند؟ مگر با این تغییر نام ها، سنت حیدرخان نابود شد؟ برای کار عظیمی که پیش روی چپ ایران است، تکیه به ارزش های جنبش فدایی همان قدر ضروری است که تکیه به مابقی سنت های افتخارآفرین چپ.

بسیاری ناظران همچنین برآنند که جنبش تهیدستان بالاخره قالب و پلاتفرم سیاسی خود را خواهد یافت. این امر، دیر یا زود، روی خواهد داد.

روحانی در انتخابات برنده شد اما نه با رأی طبقه کارگر. در طول چند سال گذشته، از جمله ماه های منتهی به فوران اعتراضات توده ای در آخرین روزهای سال ۲۰۱۷، ده ها هزار نفر از کارگران، پرستاران، معلمان و سایر مزدبگیران و حقوق بگیران ایرانی در صدها اعتصاب، ...

جهان در ۲۰۱۷ شاهد فجایع و مصائب بسیار بود که به بخشی از آن در این نوشته اشاره شد. اما در مقابل این فجایع و مصائب، مبارزات امیدبخشی نیز ادامه یافت. پیشروی راست افراطی در کشورهای ثروتمند، انگیزه مقاومت در خود این کشورها شده است. فعالان کارگری، صلحدوستان، هواداران حفظ محیط زیست، مدافعان حقوق بشر، فمینیستها و بسیاری دیگر از جنبشهای اجتماعی در سال ۲۰۱۷ به مبارزات خود ادامه دادند که گواه آن، وقوع هزاران تظاهرات اعتراضی، اعتصاب و سایر موارد اقدام مدنی علیه جنگ، استثمار،‌ تبعیض و تخریب محیط زیست طی سال گذشته است.

ممکن است در درون نظام جمهوری اسلامی کسانی باشند که حمله هوایی و موشکی آمریکا به برخی اهداف در ایران را به سود خود بدانند. همچنین ممکن است برخی از نیروها در جمهوری اسلامی در آرزوی بازگشت آمریکا به سیاست تحریم تمام عیار ایران باشند. اما پرسش اصلی این است که آیا یکی از این دو احتمال، مطلوب برآیند نیروها در جمهوری اسلامی است؟

تحولات امسال و به ویژه انتخابات هلند، فرانسه و آلمان نشان خواهند داد که عروج ناسیونالیسم و راست افراطی در اروپا ادامه می یابد یا متوقف می شود. اگر روند طی شده در سالهای اخیر ادامه یابد و نیروهای راست افراطی در شمار بیشتری از کشورهای اروپا سهمی از قدرت سیاسی را به دست آورند، و به ویژه اگر در میان کشورهایی که راست افراطی در آنها وارد حلقه قدرت می شود کشورهای بزرگ اروپایی نیز باشند، چنین اروپایی به راهی می رود که آمریکا در دوره زمامداری ترامپ در پیش گرفته است. در این صورت آینده اتحادیه اروپا نامعلوم است.

از این رو است که کره زمین، بازنده انتخابات هشتم نوامبر آمریکاست. به احتمال بسیار زیاد، دولت ترامپ توافق پاریس را اجرا نخواهد کرد. قابل دسترس ترین امکان ترامپ برای راضی کردن بخشی از رای دهندگان، این است که معادن تعطیل شده زغال سنگ را با کمک های دولتی به راه اندازد و با کمترین محدودیتهای زیست محیطی مجوز استخراج نفت و گاز صادر کند. اگر چنین شود، طرفهای دیگر توافق پاریس مانند چین و هند نیز خود را متعهد به رعایت این توافق نخواهند دید. آنگاه بر سرنوشت این کره خاکی باید گریست.

با این حال، علیرغم تناقض ها و ناپیگیری هایی که در نامه کروبی مشهود است و نامه کروبی تنها یک نموته از آن است، باید از بازگشت مهدی کروبی به عرصه عمومی و رسیدن صدای او به گوش مردم استقبال کرد. کروبی یک زندانی سیاسی است که همه باید از حقوق او دفاع کنیم و صدایش را بازتاب دهیم. او چهره شناخته شده ای است که صدای اعتراض مجدد او پژواک گسترده ای دارد. به ویژه این امر که حکومت با پنج سال بازداشت خانگی نیز نتوانسته است او را بشکند، به همه کسانی روحیه می دهد که مقابل استبداد ایستاده اند.

آنچه در زیر می آید، گزیده ای از رویدادهای ایران در سال ۱۳۹۴ است. رسانه ها این سال را با مذاکرات هسته ای آغاز کردند و با انتخابات اسفندماه به پایان بردند. این دو رویداد درسال ۱۳۹۴ در مرکز توجه اکثر رسانه های ایران بود. اما در فاصله این دو رویداد، ایران شاهد رویدادها و روندهای دیگری نیز بود که برخی از آنها بر زندگی میلیونها ایرانی تاثیر ملموس تری از این دو رویداد داشتند و دارند. رویدادها و روندهایی که کماکان حاکی از یک واقعیت دارد: گره خوردن سرنوشت مهمترین معضلات و گره های کور به تعیین تکلیف با استبداد مذهبی

در برابر این مشی غیرانسانی که پوشاندن چهره آن با انواع و اقسام نقابها هر روز دشوارتر می شود، تنها مقاومت و همبستگی همه انسانهاست که کارساز است. سیاست بدیل، سیاست دیگری که متضمن تنها امید به نجات نوع بشر است، تنها می تواند از بطن این مقاومت و همبستگی فرا روید.