جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ - ۱۶:۳۴

جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ - ۱۶:۳۴

فشار خارجی و جنبش های مردمی

یکی از نتایج فشار خارجی، بە نزدیکی در نیروهای متفاوت درون نظامها می تواند منتهی شود، کە این امر در مورد ایران هم صادق است (نمونە نزدیکی سپاە و دولت روحانی بە هم و تاکید خامنەای برای تقویت این دولت). چنین پدیدەای، یکی از شرایط تغییرات رادیکال را کە بقول لنین عبارت است از اینکە حاکمان بمانند قبل توانائی حکومت کردن را نداشتە باشند بە زیر سئوال می کشد.

جنگ جهانی اول بە انقلاب در روسیە انجامید. نیروهای انقلابی روسی، از جملە بلشویکها توانستند بر موج اعتراضی درون جامعە سوار شدە، با سازماندهی آن، جامعە روسیە را بە مسیر تغییر رادیکال هدایت کنند. سئوال این است کە در شرایط خطر خارجی، چگونە نیروهای اپوزیسیون روسی توانستند بە چنین امری نائل آیند.

در جواب باید گفت کە از جملە زیرا تزارها خواهان جنگ و ادامە آن بودند و خود اساسا بخشی از نیروی جنگ در جهت تقسیم منافع در سطح جهان و تغییر ژئوپولیتکی آن بحساب می آمدند، جنگی کە بە مصائب بسیار از جملە در جامعە روسیە انجامید و با تحمیل ویرانی، کشتە و زخمی های بسیار، عملا زندگی مردم روسیە را در مسیر فاجعە قرار داد.

اما آیا می شود با همین منطق بە پیشواز حوادث کنونی ایران رفت؟ آیا می توان با منطق تغییرات رادیکال، روند حوادث در ایران را بە مسیر دیگری هدایت کرد؟

با اندک برآوردی می توان دید کە در این خصوص جامعە ایران با روسیە تزاری متفاوت است. درست است کە جمهوری اسلامی، عمدتا منطق تقابل با ایالات متحدە را از بدو انقلاب بهمن در پیش گرفتە است، اما این رژیم نە با باقی کشورهای غربی در این تقابل قرار دارد و نە حتی با آمریکا هم در همان منطق قبل از امضای برجام. معاهدە برجام کە با حضور دولت وقت آمریکا و چند کشور دیگر امکان بستن آن فراهم شد، عملا ایران را بە مسیر همکاری و همیاری در حوزەهای مشخصی کشاند و حتی توانست صفحە جدیدی را از روابط میان ایران و آمریکا رقم بزند. در واقع برجام، بنوعی تلطیف این رابطە خصمانە چندین سالە بود، و امید برای بهبود رابطە میان این دو کشور را تقویت کرد.

از طرفی دیگر خروج دولت ترامپ از برجام، و تعهد ماندگار جمهوری اسلامی در مورد آن، بنوعی از مسئولیت ایران برای تشدید وخامت رابطە با آمریکا کاست و عملا طرف مقابل را مسئول مرحلەای بدتر شدن شرایط  نشان داد. از این منظر، در مقایسە با شرایط روسیە در جنگ جهانی اول، باید گفت کە جنبش تودەای و اعتراضی مردم در ایران عملا با یک مانع سیاسی و گفتمانی روبرو می شود کە می تواند بە تضعیف پایەهای اعتراضی آن کمک کند. در کشوری کە بخش مهمی از حاکمیت آن خواهان حفظ برجام و پایین کشیدن فتیلە دشمـنی با ایالات متحدە (و حتی با کشورهای همراە آن از جملە عربستان سعودی است)، جنبش اعتراضی، یکی از عوامل تشدید تقابل خود با حاکمیت را از دست می دهد و بنابراین تصور پدید آمدن شرایطی مانند شرایط روسیە در جنگ اول جهانی کمتر امکان پذیر می شود.

هم چنین از یاد نبریم کە یکی از نتایج فشار خارجی، بە نزدیکی در نیروهای متفاوت درون نظامها می تواند منتهی شود، کە این امر در مورد ایران هم صادق است (نمونە نزدیکی سپاە و دولت روحانی بە هم و تاکید خامنەای برای تقویت این دولت). چنین پدیدەای، یکی از شرایط تغییرات رادیکال را کە بقول لنین عبارت است از اینکە حاکمان بمانند قبل توانائی حکومت کردن را نداشتە باشند بە زیر سئوال می کشد (دقت داشتە باشیم کە شکاف میان جناحهای جمهوری اسلامی، عملا بە امکانی برای بروز اعتراضات مردمی تبدیل شدەاست، نمونە آن می تواند جنبش سبز و یا جنبش دی ماە باشد).

بنابراین باید گفت کە دولت ترامپ با خروج از برجام، عملا، هم بە جنبشهای مردمی در ایران ضربە زدە است و هم باعث روند همگرائی بیشتر در درون حاکمیت ایران شدە است.

در این مورد خوب است بە سخنان پوتین، بعد از دیدارش با ترامپ در هلسینکی، با فاکس نیوز توجە شود کە در خصوص تحریم های اعمال شدە توسط غرب علیە کشورش گفت کە “… تلاشهای غرب برای انزوای روسیە با موفقیت همراە نبود،… تأثیر صادرات نفت و گاز روسیه بر اقتصاد جهان و ارتباط نزدیک و تنگاتنگ روسیه و تجارت جهانی به اندازه‌ای است که این‌گونه تحریم‌ها کم‌اثر خواهد بود. تنها تأثیر تحریم‌های غرب این است که ما را در داخل روسیه متحد کرد.”

البتە این بە معنای فروکش کردن یا پایان روند اعتراضات مردمی نیست، اما بە معنای پدید آمدن دشواری بیشتر برای آن خواهد بود. بی جهت نیست آنقدر کە این روزها از فروپاشی می شنویم، از انقلاب نمی شنویم.

 

تاریخ انتشار : ۲۹ تیر, ۱۳۹۷ ۹:۴۶ ق٫ظ
لینک کوتاه
مطالب بیشتر

نظرات

Comments are closed.

سخن روز

حملۀ تروریستی در مسکو را محکوم می‌کنیم!

روشن است که چنین حمله‌ای نیاز به تیمی حرفه‌ای و سازماندهی و تدارکی نسبتاً طولانی و گسترده دارد. در عین حال، زود است که بتوان تحلیل جامع و روشنی از ابعاد پشت پردۀ این جنایت و اهداف سازمان‌دهندگان آن ارائه داد. هدف از این یادداشت کوتاه نیز  در وهلۀ نخست مکثی است بر قربانیان این حمله و حملاتی از این دست. قربانیانی که تنها سهم‌شان از سازمان‌دهی و تدارک چنین جنایاتی و علل پشت پردۀ آن، هزینه‌ای است که با جان و سلامتی‌شان می‌پردازند.

مطالعه »
یادداشت
تظاهرات آتش بس در آمریکا

شعبده بازی بایدن بر روی جنگ غزه

ممکن است به اشتباه کسی را با تیر زد یا جایی را تصادفی بمباران کرد ولی امکان ندارد که دو میلیون نفر را تصادفی با قحطی و گرسنگی بکشید.
قحطی در غزه قریب الوقوع است و پیامدهای آنی و بلندمدت سلامتی نسلی را به همراه خواهد داشت.

مطالعه »
آخرین مطالب

از قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل و برقراری آتش‌بس فوری و پایدار در غزّه حمایت می‌کنیم!

ما فداییان خلق ایران از نخستین روز آغاز جنگ ضمن محکوم کردن و غیرقابل توجیه خواندن عملیات مسلحانه و نظامی علیه مردم بی‌دفاع غیرنظامی، همراه و هم‌صدا با آزادی‌خواهان جهان خواهان آتش‌بس فوری و تأمین حقوق حقّهٔ مردم فلسطین شدیم. با این رویکرد ما مهار مقاومت آمریکا و تصویب قطعنامهٔ شورای امنیت را یک پیروزی بزرگ برای مردم بی‌گناه غزّه و فلسطین و تمامی آزادی‌خواهان جهان می‌دانیم.

رابطه دولت و بازار سرمایه داری در عصر «لیبرالیسم کلاسیک» و «نئولیبرالیسم»

عصر جهانی شدن اقتصاد، نقش دولت ها را کاهش نداده است، بلکه برعکس دولت ها عهده دار نقش محوری و مهمی در پاسداری، رشد و نهادینه کردن منافع کشوری، منطقه ای و جهانی شده اند.
در سراسر دوران موجودیت نظام سرمایه داری، میان اندیشمندان و پیروان اقتصاد سرمایه بنیان، بیشتر دو گروه روبروی هم قرار گرفته اند: پیروان اقتصاد مبتنی بر دولت رفاه و هواداران اقتصاد نئولیبرالیستی.

دعوت همگانی برای مشارکت در فرایند تدوین اصول و محورهای حداقلی برای حکومت نشست نخست: شنبه ١١ فروردین ١۴٠۳ (۳۰ مارس ۲۰۲۴ میلادی)

اکنون با خرسندی از اعضای تشکیلات، از یاران سازمان، از صاحب‌نظران، از کلیۀ احزاب و سازمان‌ها و کنش‌گران سیاسی مردمی دعوت می‌کنیم با شرکت در نخستین نشست بحث عمومی در بارۀ “اصول و محورهای حداقلی برای حکومت”، ما را یاری کنند سندی سودمند برای ارتقای کشور به وضعیتی درخور ایران تدوین کنیم. روند کار … نشست نخست: شنبه ١١ فروردین ١۴٠۳ (۳۰ مارس ۲۰۲۴ میلادی)
در سامانه زوم …

چشمان بیدار

… شهامتِ آن زن پشتِ میله ها,
درونم را می کاود,
و گاه و بی‌گاه,
صدای پرندۀ همیشگی،
آغاز صبح را در من می‌خواند.

۹ میلیون بی‌سواد و ۹۳۰ هزار بازمانده از تحصیل در ایران

برخلاف نظر سیاستمداران و قانون‌گذاران، ممانعت والدین سهم ناچیزی در بازماندگی از تحصیل دارد. سهم عمده را باید در «عدم دسترسی به امکانات آموزش و فقر» جست و برای آن چاره‌اندیشی کرد.
امتناع آگاهانه‌ی والدین سهم ناچیزی در بازماندگی از تحصیلِ کودکان دارد، و این در حالی است که به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، «دسترسی به امکانات آموزشی و محرومیت اقتصادی سهم عمده‌ای در بازماندگیِ کودکان ایفا می‌کند.»

یادداشت
تظاهرات آتش بس در آمریکا

شعبده بازی بایدن بر روی جنگ غزه

ممکن است به اشتباه کسی را با تیر زد یا جایی را تصادفی بمباران کرد ولی امکان ندارد که دو میلیون نفر را تصادفی با قحطی و گرسنگی بکشید.
قحطی در غزه قریب الوقوع است و پیامدهای آنی و بلندمدت سلامتی نسلی را به همراه خواهد داشت.

مطالعه »
بیانیه ها

از قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل و برقراری آتش‌بس فوری و پایدار در غزّه حمایت می‌کنیم!

ما فداییان خلق ایران از نخستین روز آغاز جنگ ضمن محکوم کردن و غیرقابل توجیه خواندن عملیات مسلحانه و نظامی علیه مردم بی‌دفاع غیرنظامی، همراه و هم‌صدا با آزادی‌خواهان جهان خواهان آتش‌بس فوری و تأمین حقوق حقّهٔ مردم فلسطین شدیم. با این رویکرد ما مهار مقاومت آمریکا و تصویب قطعنامهٔ شورای امنیت را یک پیروزی بزرگ برای مردم بی‌گناه غزّه و فلسطین و تمامی آزادی‌خواهان جهان می‌دانیم.

مطالعه »
پيام ها

از قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل و برقراری آتش‌بس فوری و پایدار در غزّه حمایت می‌کنیم!

ما فداییان خلق ایران از نخستین روز آغاز جنگ ضمن محکوم کردن و غیرقابل توجیه خواندن عملیات مسلحانه و نظامی علیه مردم بی‌دفاع غیرنظامی، همراه و هم‌صدا با آزادی‌خواهان جهان خواهان آتش‌بس فوری و تأمین حقوق حقّهٔ مردم فلسطین شدیم. با این رویکرد ما مهار مقاومت آمریکا و تصویب قطعنامهٔ شورای امنیت را یک پیروزی بزرگ برای مردم بی‌گناه غزّه و فلسطین و تمامی آزادی‌خواهان جهان می‌دانیم.

مطالعه »
بیانیه ها

از قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل و برقراری آتش‌بس فوری و پایدار در غزّه حمایت می‌کنیم!

ما فداییان خلق ایران از نخستین روز آغاز جنگ ضمن محکوم کردن و غیرقابل توجیه خواندن عملیات مسلحانه و نظامی علیه مردم بی‌دفاع غیرنظامی، همراه و هم‌صدا با آزادی‌خواهان جهان خواهان آتش‌بس فوری و تأمین حقوق حقّهٔ مردم فلسطین شدیم. با این رویکرد ما مهار مقاومت آمریکا و تصویب قطعنامهٔ شورای امنیت را یک پیروزی بزرگ برای مردم بی‌گناه غزّه و فلسطین و تمامی آزادی‌خواهان جهان می‌دانیم.

مطالعه »
برنامه و اساسنامه
برنامه سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
اساسنامه
اساسنامه سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
بولتن کارگری
شبکه های اجتماعی سازمان
آخرین مطالب

از قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل و برقراری آتش‌بس فوری و پایدار در غزّه حمایت می‌کنیم!

رابطه دولت و بازار سرمایه داری در عصر «لیبرالیسم کلاسیک» و «نئولیبرالیسم»

دعوت همگانی برای مشارکت در فرایند تدوین اصول و محورهای حداقلی برای حکومت نشست نخست: شنبه ١١ فروردین ١۴٠۳ (۳۰ مارس ۲۰۲۴ میلادی)

چشمان بیدار

۹ میلیون بی‌سواد و ۹۳۰ هزار بازمانده از تحصیل در ایران

زمین برای همه!