گزارشگر علی صمد

وضعيت فعلى جنبش دانشجوئى را چگونه ارزيابى مى‌كنيد؟ 

جنبش دانشجوئى در مرحله كنونى دروضعيت بيم و انتظار است.بيم به خاطر تشديد سرکوب و انتظار براى خالى کردن کينه‌اى است که انباشت ميشود.وضعيت کنونى فابل دوام نيست و دو حالت در پى خواهد داشت..يا دانشجو از همه خواست‌هاى سياسى خود ميگذرد و سرش را يايين ميگيرد و درسش را ميخواند که اين به نشانه مجاب شدن اکثريت دانشجويان به يک افق اقتصادى روشن و آينده‌اى دلگرم‌کننده است.يا کار به شورش و اعتراض خواهد کشيد که اين ميتواند از هر اتفاق ساده و بى‌اهميتى آغاز شود. با وضعيت فعلى در ايران حالت اول اصلا مطرح نيست و اين حالت دوم است که قابل رويت است.

جنبش دانشجوئى در مرحله كنونى از چه خصوصيات و ويژگى‌هايى برخوردار است؟

جنبش دانشجوئى در هر شرايطى ناچار به مطابقت دادن خود با شرايط جديد است.اساسا نه تنها جنبش دانشجوئى بلکه هر جنبش ديگرى در ايران داراى اين ويژگى شده است که در هر شرايطى توان انطباق خود با محيط را داراست و خواست‌هاى خود رادر قالب‌هاى سازگار با محيط بيان ميکند. به عنوان مثال اعتراض به بستن نشريه سلام طيف وسيعى را به اعتراض ميکشاند در حالى که در همان زمان تمايلات دانشجوئى در مقايسه با روزنامه سلام از گرايش‌های راديکال‌ترى برخوردار بود. اين يک نوع سپر دفاعى است که بسيارى از فعالين ايوزيسيون را در خارج از کشور ممکن است به اشتباه بيندازد. سنگر گرفتن در پشت نمادهاى حکومتى و بيان اعتراضات خود از شيوه‌هايى است که جنبش دانشجوئى نيز از آن سود ميبرد. ويژگى بعدى جنبش‌هاى سياسى در ايران سازمان‌نيافتگى آن است. اما طيف جديدى از دانشجويان غير مذهبى و ظاهرا غير سياسى پا به دانشگاه‌ها نهاده‌اند و داراى خواسته‌هاى صنفى هستند ولى اين خواسته‌ها با توجه به گستردگى آن و عدم توان حکومت به برآورده کردن آنها بسيار سريع رنگ و بوى سياسى به خود مى‌گيرد .

براى تقويت و گسترش جنبش دانشجوئى در شرايط كنونى چه پيشنهادهايی داريد؟

قبل از هر چيز سازمان‌يابى در اتحاديه‌هاى دانشجوئى که درخواست‌هاى صنفى را مطرح کند داراى اهميت است. انجمن‌هاى اسلامى با وجودى که مورد تعرض قرار گرفته‌اند و از امنيت سابق برخوردار نيستند نميبايست رها شوند. با وجود استقبال کمتر نسبت به گذشته و بالا رفتن هزينه عضويت در آنها همچنان ميتوانند بخشى را در خود سازمان دهند.

علت افت و خيزهاى جنبش دانشجوئى چيست؟

با تغيير شرايط. حکومت و جنبش دانشجوئى در حال برآورد و تخمين نيرو هستند.دانشجويان هنوز در ياسخ به تعرضات حکومت دست به اعتراضات دامنه‌دار نزده‌اند.اعتراضات تاکنونى با افت و خيز همراه بوده و حکومت با بگير و ببند و به قول دانشجويان بالا بردن هزينه تب آن را يايين آورده است. با يک سرى تغييرات هميشه امکان دوباره بالا رفتن اين تب هست. 

امروز با توجه به سطح تفاوت‌ها و اختلافات در مجموعه جنبش دانشجوئى، آيا به نظر شما فعالين دانشجوئى متشكل در تشكل‌هاى دانشجوئى و نيز دانشجويان فعال غير متشكل، امكان تلاش مشترك بر سر يك‌سرى حداقل‌هاى ضرورى براى پيشبرد مبارزه دمكراتيك در سطح دانشگاه‌ها را دارند؟ اگر جواب آرى است لطفا آن موارد مشترك حداقل را متذكر شويد؟

در مجموعه غير متشکل دانشجويان تفاوت‌ها و اختلافات زياد محسوس نيست. اختلاف و تفاوت جايى نمود می‌يابد که تشکلى هست و اين طبيعى است. اما به طور کلى بيشتر اختلافاتى که مطرح است جنبه ساختگى دارد و از طرف حاکميت به آن دامن زده ميشود در حقيقت اين خود بخشى از نبردى است که پنهان و آشکار جريان دارد. اين اختلاف عقايد در ميان دانشجويان نيست که منجر به جدايى در بين آنها ميشود.اين اعمال نفوذ جريانات بيرون از دانشگاه است که صف‌هاى تصنعى ايجاد ميکند و به همين دليل تصنعى بودنش دوام زيادى نخواهد داشت.امروز آيا طيف شيراز وجود ملموسى در جريانات دانشجويى دارد؟ 

با توجه به صحبت‌هايى كه کرديد لطفا بگوئيد كه جنبش دانشجوئى چه برنامه اجرايى را بايد در دستور كار خود در شرايط كنونى قرار دهد؟

اين کلمه بايد را اگر برداريم شايد بتوان گفت جنبش دانشجوئى اين بار در ميان انبوهى از دانشجويان غير سياسى و کمتر مذهبى شکل و شمايل تازه‌اى خواهد گرفت. به نظر ميرسد که اين جنبش راهکار اعتراضات صنفى را برگزيده است. هر گونه تغيير شرايط منجر به تغيير تاکتيک‌ها خواهد شد ولى راهکار فعلى همين است که عمل ميشود. 

چه ارتباطى بين مسائل صنفى، فرهنگى و تشكل‌هاى صنفى و فرهنگى دانشجويان با مسائل سياسى و تشكل‌هاى سياسى آنها وجود دارد؟

در شرايط فعلى اينها کاملا به هم ييوسته و يا بهتر بگويم آميخته شده‌اند. 

در سال‌هاى اخير ميان فعالان دانشجوئى اين بحث تا حدودى مطرح شده است كه بخش قابل توجهى از فعالان دانشجوئى مناطق قومى در دانشگاه‌هاى سراسر كشور بيشتر به فعاليت در عرصه فرهنگى براى تقويت هويت قومى خود تمايل پيدا كرده‌اند و به جنبش سراسرى دمكراسى‌خواهى در كشور نسبتا بى‌تفاوت شده‌اند. علاقمنديم نظر شما را در خصوص اين ارزيابى، بدانيم؟ 

اين از اشکال جديد سازماندهى به خاطر وجود شرايط جديد است.هر چه عرصه براى جنبش دمكراسى‌خواهى تنگ‌تر شود نماهاى ديگرى جذاب ميشود.اين در واقع اتفاقى است که افتاده است.

نگاه فعالان دانشجوئى تشكل‌هاى دانشجوئى مناطق قومى، نسبت به جنبش سراسرى در سطح كشور چه مى‌باشد؟ 

بى‌ترديد از چنين جنبشى حمايت فعال خواهند کرد. اين همان اشتباهى است که حضورتان گفتم. ايوزيسيون در خارج از کشور از اين يديده‌ها گيج ميشود در حالى‌که براى يافتن امکان عملى هر حرکتى ميبايست قبل از هر چيز امکانات عملى را در نظر داشت. 

از نظر شما چرا بايد سالگرد ١٨ تير را گرامى داشت؟

سالگرد ۱۸ تير را نميبايست گرامى داشت بلکه بايد آن را به ياد آورد و فراموش نکرد.جنبش دانشجوئى يس از ۱۸ تير مرارت‌هاى بسيارى را متحمل شد که هنوز نيز ادامه دارد.