تاریخ و قافله تمدن بشری بسیار بیشتر از آن که وانمود می کند به زنان و نقش آن ها وامدار است. آیا زمان برسمیت شناختن این نقش فرارسیده و میانگین بلوغ جوامع بشری آمادگی پذیرش آن و وداع گفتن با پیش تاریخ نرینه خود و امتیازات ناشی از آن را دارد؟ بیگمان پاسخ به این پرسش خود یکی از چالش های بزرگی است که در برابر بشر امروز قرارگرفته است.

به نظر نمی رسد تهدید ایران متضمن گشودن جبهه جنگ جدید در منطقه باشد، که نه آمادگی برای مقابله با پیامدهای آن که ابعاد جهانی خواهد داشتT وجود دارد و نه با اهداف اصلی و نقشه راه ترامپ خوانائی خواهد داشت. بلکه به عنوان سیاست تاکتیکی، مکمل بخشی از تدارک مناقشات و مذاکرات اصلی بوده و در خدمت چانه زنی و تقویت موقعیت خود بکار گرفته می شود. مذاکره ای که می خواهد با یک تیر چند نشان بزند، هم بین روسیه و چین جدائی ایجاد کند و هم بین ایران و روسیه، و البته هم چنین سرکیسه کردن دولت های نفتی منطقه و دوشیدن آنها.

تا آن زمان – تا زمینگیر شدن این سیاست ها- بدترین و خطرناک ترین و باید گفت ابلهانه ترین سیاست دم به تله این هیولای وحشی و خشمگین دادن است! نباید فراموش کرد که این نوع تهدیدها توسط ترامپ در عین حال برای مقابله با فرایند روبه گسترش خیزش های اجتماعی در آمریکا و جهان هم هست. یعنی یافتن خطر و دشمنی خارجی برای قطبی کردن فضای سیاسی حول آن و منجمد کردن جنبشهای اعتراضی.

به اندازه ای که مبنع تولید قدرت، مردم، خود حضورمستقیم پیدا می کنند، نقش آفرینی قدرت نمادین و بیگانه شده توخالی تر می شود. قدرت در اصل بیان مناسبات اجتماعی است و وقتی مستقیم نباشد و از بدنه جامعه و مولدان قدرت جدا شود، اضافه قدرت به انباشت قدرت در سطوح گوناگون منجرمی شود که توسط دیگران (یا طبقات دیگر) تصاحب شده و اعمال می شود.

بهرحال ترامپ "سودائی مزاج" که چامسکی او و حزب حامی اش را بزرگترین خطر کل تاریخ بشر نامیده بود، از امروز سرنوشت همه ما را بدست گرفته و انگشتاتش بر ماشه زرادخانه ای قرار گرفته اند که قادر است کل تمدن بشری را نابود کند و به کوره "جنگ تمدنها" بدمد. بحران محیط زیستی را چنان کند که سونامی مهاجرت زیست محیطی از یک کابوس به یک واقعیت تبدیل شود.

خمینی زمانی گفته بود تا نهضت (اسلامی) ادامه دارد هاشمی زنده است. بر همین اساس می توان گفت تا زمانی که فرانکشتاینی که او در خلق آن نقش فعال داشت پا برجاست و مشرف بر زندگی مردم، هاشمی زنده است. هیولائی که کنترلش از دست او خارج شد و برعکس کنترل "خالق"خود را بدست گرفت و او را وادار ساخت تا پایان عمر مجیزگویش باشد. چنان که تا دم آخر می گفت که "برای رهبری، بهتر از آقای خامنه ای نداریم".

رفسنجانی در اردیبهشت سال ۹۵ در مراسم رونمایی از کتاب زندگی‌نامه‌اش گفته بود: «اکنون دیگر می‌توانم راحت بمیرم زیرا مردم تصمیماتشان را خودشان می‌گیرند و در این نزدیکی پایان عمر که راه انقلاب را مسدود کرده بودند آن را باز کردم". آیا واقعا او آن گونه که می پنداشت، توانسته بود راه "انقلاب" را بازکرده و آن را از گزند دستبرد "تازه به دوران رسیده ها" و یا مدعیان داغ تر از کاسه ای چون مصباح یزدی ها، از پرتگاه های هولناک پیشاروی نظام نجات بدهد و حرکت رو به جلو و متعادل نظام را تضمین نماید؟

فسادسیستماتیک و مشارکت باندهای مافیائی رژیم در قاچاق و اعمال سیاست تبعیض آمیز و یک بام ودوهوا در برخورد با پدیده اعتیاد و مصونیت باصطلاح دانه درشت ها و صاحبان قدرت و پارتی، خود بخش مهی از مشکل است که منجر به آن می شود که اساسا افرادبی سرپناه و دست خالی و بدون پارتی را هدف را بگیرند.

نه روسیه، روسیه دوران فروپاشی است و نه آمریکا، آن آمریکای نیرومند و چالاکی که قادر به یک تعرض گسترده باشد. احتمالاً آمریکا در مسیری رو به افت قرار دارد و روسیه پس از یک دوره سقوط آزاد، دارد روی پایش می ایستد که بیشتر مدیون افت حریف است تا افزایش قدرت و توان واقعی خود. اکنون ما در دوره پساسوسیالیسم حکومتی و سرمایه داری جهانی ترشده قرار داریم که هر دو کشور با وجود داشتن خودویژگی ها، بخشی از سیستم جهانی سرمایه داری اند...

نقد قدرت هم چون مناسبات اجتماعی و چگونگی فرایند انباشت آن بهمان اندازه نقد سرمایه و فرایند انباشت آن دارای اهمیت است و به همین دلیل هم، مدخل اصلی نقد "سوسیالیسم" آزموده شده و هم، نقطه عزیمت چپ رهائی، چپ معطوف به تغییر مناسبات اجتماعی و ضدسیستم را تشکیل می دهد. بدون چنین نقدی همواره خطر بازگشت به گذشته و یاد هندوستان کردن این فیل وجود دارد. گوئی که قرن بیستم، قرنی سرشار از تجربه و آزمون های بزرگ، چیزی برای آموختن نداشته است!

آن چه که مهم است حفظ هوشیاری و هوشیار ساختن جامعه و فعالان و کنشگران نسبت به پیامدهای سنگین داخلی و منطقه ای و جهانی سیاست های توسعه طلبانه و معطوف به باتلاق جمهوری اسلامی در منطقه، و مخالفت فعال با این گونه سیاست ها و از جمله مداخلات نظامی است.

با موضع گیری های پیشاپیش ترامپ مبنی بر تقلب و نقض بیطرفی توسط نهادهای سیستم و برسمیت نشناختن نتایج انتخابات، نیروی آزادشده بسادگی تسلیم قواعد رسمی و وضعیت موجود نخواهد شد. بهمین دلیل دوره دشواری همراه با تعمیق بحران سرمایه داری آنهم در دژاصلی خود که نگهبانی و تأمین کننده امنیت و نظم جهانی را به عهده دارد، در پیش است.

مشکل چامسکی پراگماتیسم عمیق اوست. او بجای آن که یک تحلیل روشن از ریشه های بحران بدهد و بر اساس آن راهبرد پیشنهاد کند، فقط لحظه ها و بالانس نیروهای جناح های قدرت را سبک سنگین می کند. او توضیح نمی دهد که اگر ترامپ ها و لوپن ها شورش وارونه ای اند علیه جهانی شدن ناعادلانه و تبعیض آمیزجهان، و بیان شکافی در طبقه سیاسی حاکم بر آمریکا، چرا بجای تشوق و تشدید قطب مستقل در بیرون از منازعات طرفین و علیه هردو جناح ارتجاعی باید کفه ترازو را به نفع یک طرف تقویت کرد

پایان انتخابات پایان بحران نیست و چه بسا آغاز جدیدی برای آن باشد. بحرانی که از جهان به داخل آمریکا کمانه کرده و به نوبه خود از آمریکا به سایرنقاط جهان کمانه خواهد کرد. جامعه جهانی و آمریکا بحرانی اند و تشنه تغییر. اشکال و ُنرم ها و تعادل های قدیمی سیاست ورزی و عملکرد نهادهای متعلق به آن به هم ریخته، به زیرسؤال رفته و بی اعتبارشده اند. جهان در برزخ تعادل قدیمی که بهم ریخته و تعادل های جددی که هنوز شکل نگرفته و از دل بحران سر برخواهد آورد- و معلوم نیست با چه هزینه ای؟

نارضایتی و خشم از سیستم در جامعه آمریکا انباشته شده است، ظهور جنبش هائی چون جنبش نود و نه درصدی های جنبش اشغال وال استریت و یا عروج غیرمنتظره کسانی چون سندرز و یا حتی به شکل وارونه کسانی مثل ترامپ بیانگراین نارضایتی است، و البته بیانگر نادرستی ادعاهای پرطمطراق سالیان دراز فربه شدن طبقه متوسط توسط آوازەگران بورژوازی.

این نکته را هم باید در پایان افزود، که همه این تحولات در چهارچوب روندی صورت می گیرد که افول و گندیدگی کامل اسلام سیاسی- که از قضا توسط مداحان به نازل ترین و مبتذل ترین شکل خود ارائه می گردد- هم چون فاز نهائی یک پارادایم گندیده و در حال افول، نه فقط در ایران که در گستره منطقه، در جریان است.

گرچه نقد این نوشته به ُصلب اندیشی در موردکلیت مقوله دولت- مدت، به معنی نادیده گرفتن تلاش های درون سیستمی و معطوف به دموکراتیزه کردن مناسبات نظم مستقر نیست، اما اولا در این جا نقد ریشه ای از این مقوله و معطوف به مناسبات بدیل مدنظراست و نه ایجاد رفرم در سیستم.

واقعیت آن است که پشت همه این حرام و حلال کردن ها، نگرانی از دست دادن اقتدار و منافع ممتازه و بادآورده خوابیده است و هرچیزی- حتی صاحب معروف "خس و خاشاک"- نتواند هم چون ابزار خدمت برای آن ها بکارگرفته شود، به جرگه "حرامیان و دشمنان" می پیوندد.

اگر می خواهیم از لنین سخن بگوئیم باید در نظرداشته باشیم پروژه لنین سوسیالیسم بود و نیروی محرکه سوسیالیسم مبارزه علیه مناسباست سرمایه داری است، نه مبارزه براساس ملت ها. مسأله ملی بنا به هویت و تعریف خود، بنیادا در تقابل با مبارزه طبقاتی قراردارد و تاریخا تا آن جا که علیه مناسبات فئودالیته بود حامل عناصر رو به جلو بود.

می دانیم که دولت آمریکا برای دستیابی به اهداف خود- حفظ و تشدید سلطه اش بر منطقه اگر منافعش اقتضا کند- ابائی از یارگیری و همکاری با داعش و یا حتی نیروهای چپ و مترقی ندارد. چرا که می تواند با یک تیر دو نشان بزند: هم در جهت مهار بحران منطقه که کنترلش از دستش خارج شده عمل کند، و هم این نیروهای مترقی و رهائی بخش را از درون تهی سازد.