از جمله نخستین روشنفکران و مبارزان اجتماعی که در دهه 30 قرن بیست؛ یعنی پیش از پیروزی کمونیسم، به غرب گرایی در ادبیات چین اعتراض کردند، مائو بود که علیه اروپایی نمودن ادبیات و به جانبداری از ادبیات خلقی، بومی و سنتی چین اشاره نمود.

فردوسی نبوغ شاعرانه‌اش را در خدمت مردم و خلق خود قرارداد. او استاد شخصیت پروری ادبی روایتی و میدان نبرد است و با تکیه‌بر احساسات انسانگرایانه عمیق خود قادر است شرایط و حالات قهرمان را در میدان جنگ احساس وبیان کند.

مارکس و انگلس نخواستند که سوسیالیسم علمی یا کمونیسم اساساً نمایانگر یک فلسفه باشد. کارل کورش از مارکس و انگلس نقل می‌کند که وظیفه سوسیالیسم علمی است که فلسفه را در کل، چه ازنظر شکل و چه ازنظر محتوا قاطعانه لغو کرده و از آن فراتر رود.

هابرماس از مجتهد شبستری یاد می‌کند که چند سالی مقیم آلمان بوده و اکنون منتقدی مطرح، و وظایف سروش در دهه نود را به‌عهده گرفته است. او از یک استاد مذهبی دانشگاهی یاد می‌کند که مدعی است همچون کارل مارکس که نظریه هگل را سر بر پا نمود، نظریه ماکس وبر را وارونه نمود و غرب در آینده از او و از ابن خلدون با احترام یاد خواهد کرد.

به دلیل پدیده‌های اجتماعی مانند شعار مصرف بیشتر، اعتیاد به تلویزیون، فردگرایی طبقه متوسط سفیدپوست، عوارض ناشی از جنگ ویتنام، و رشد اخلاق هیپی‌گری، قشر روشنفکر ملی و سنتی دست به اعتراض زد و با شعار رؤیای آمریکایی و سرزمین امکانات نامحدود، همبستگی میهنی را در برابر هجوم یاس و سرخوردگی توصیه نمود و شعار می‌داد "میهن‌پرست باش و به سیاست فکر نکن!"

در پایان قرن 19 روشنفکران و مبارزان چینی با ورود ایده‌های غربی و جستجوی فرم‌های جدید ادبی، قصد عبور از فرهنگ قرون‌وسطایی خود و آغاز یک نوزایی برای روشنگری کردند

پاوند می‌گفت: امریکا نیاز به یک رنسانس فرهنگی دارد و نویسنده و هنرمند مانند یک کارگر، تولیدکننده کالایی بنام ارزش فرهنگی است. او طرفدار فلسفه نوافلاطونی، اندیشه‌های کنفوسیوسی، و مکتب رواقی یونانی بود.

در قرن گذشته علاقه سوسیال دمکراتهای اروپا به مارک آورل بخاطر عمل گرایی و اخلاق سیاسی وی بود. او در کنار کانت، کائوتسکی ، و کارل پوپر، چهارمین فیلسوف مورد علاقه سوسیال دمکراتهای غرب شد

سنکا (4 پ. - 65 ب. Seneca)، متفکر رواقی رومی در سال 4 پیش از میلاد در منطقه اندلس اسپانیا بدنیا آمد و در سال 65 بعد از میلاد به دستور نرون، امپراتور رومی مجبور به خودکشی شد؛ گرچه او رواقی آنارشیستی بود که مشاور اخلاقی یک حاکم و دیکتاتور گردیده بود. سنکا چون سقراط، فلسفه را علم اخلاق می دانست. او خلاف افلاتون و ارسطو، مخالف نظام برده داری رم بود و کوشید با تکیه بر جهانبینی رواقی نو به انتقاد از امپریالیسم روم بپردازد.

سیسرو همچون افلاتون ابتدا شاعر و سپس فیلسوف شد و در امپراتوری رم در جوانی به بالاترین مقام دولتی یعنی شغل سفیری رسید. او می گفت که بدون عدالت هیچ دولتی قابل دوام نیست. او خالق آثاری در زمینه های فلسفه، هنر سخنوری، اداره دولت و نظریه های جمهوریت بود و برای رومیان زمان خود حداقل 500 سال ارثیه فرهنگ یونانی را برای انتخاب علاقمندان ترجمه و معرفی نمود.