در طی این سالها، جنبش دادخواهی که بیش از هر چیز متکی بر تلاش خانواده‌ها به خصوص مادران و وابستگان آن جانباختگان بود، نقشی بسزایی بر مقابله با “فراموشی” بازی کرد:
در آخرین روزهای دادگاه حمید نوری در دوم و سوم ماه مه در شهر استکهلم، دادخواهان خاوران، بخشی از خانواده های جانباختگان دهه شصت و فاجعه ملی کشتار زندانیان سیاسی در تابستان ۶۷، در برابر دادگاه حمید نوری تجمعی برگزار کردند. تجمع کنندگان در این دو روز با یاد عزیزان جانباخته همانند تمام مراسم برگزار شده در منازل خانواده‌ها و یا در گلستان خاوران، به یاد آن عزیزان سرودهای “سر آمد زمستان” و “خاوران” را سر دادند. در پایان هر دو روز باز نیز راهپیمایی کوتاهی به یاد راهپیمایی هر ساله در خاوران، در برابر دادگاه انجام دادند. خانواده‌ها و یاران آن جانباختگان با در دست داشتن عکسهایی از آن عزیزان جانباخته و نیز عکسهایی از مادران خاوران همراه با خواندن سرود، تلاش کردند تا با نشان دادن عهد خود برای ادامه دادخواهی، مستحکم‌تر، صدای عدالتخواهی خود را هر چه رساتر به گوش همگان برسانند.
اکنون نزدیک به ٩ ماه از شروع دادگاه حمید نوری به اتهام مشارکت در اعدام‌های سال ۶٧ می‌گذرد. دادگاه ٩٢ جلسه برای رسیدگی به این اتهام برگزار کرده است. ٢۶ نفر از بازماندگان زندانهای آن دوران با ذکر جزئیات از تجربه‌های خود، شهادتشان را برای دادگاه بازگو کردند. هم چنین ١٢ نفر از خانواده جانباختگان آن دوران در دادگاه حضور یافتند و از عزیزان خود و تجربیات دهشتناک آن دوران سخن گفتند. جهت رسیدگی هر چه گسترده و همه جانبه‌تر از ١٢ کارشناس برای حضور در دادگاه جهت نظر خواهی از آنان دعوت به عمل آورده شد.
هفته گذشته دادستان پرونده برای حمید نوری تقاضای صدور حکم حبس ابد کرد. دادستان در کیفرخواست خود، حمید نوری را به “جنایت جنگی” و “قتل عمدی” متهم کرد.
در آخرین روز دادگاه که در چهارشنبه ۴ ماه مه برگزار شد، در پی شنیدن آخرین دفاعیات خود متهم، قاضی دادگاه اعلام کرد که حکم نهایی پرونده در ١۴ ماه ژوئیه (٢٣ تیر) صادر خواهد شد.
دهه شصت، دهه خشونت باری بود که منجر به زخم عمیقی بر پیکر جامعه ما شد. چرخ خشونت بسیاری را له کرد و بس فراوان قربانی گرفت. اوج این خشونت منجر به کشتار زندانیان سیاسی در سال ۶٧ انجامید. بسیاری از زندانیان که محکومیت شان به پایان رسیده بود و یا حکم قطعی دوره زندان خود را طی می‌کردند، بدون آنکه خود در خشونت آن سالها نقشی داشته باشند با حکم “هیئت مرگ” در بیدادگاه‌های حکومت اعدام شدند.
دادگاه حمید نوری فرصتی فراهم آورد در مرجعی قضایی، در سطحی گسترده وقایع و فجایع آن سالها مروری دوباره گردد تا برای همیشه در تاریخ ضبط شود. آن اشکها و لبخندهای وابستگان آن جانباختگان هنگامی که از زبان دادستان شنیدند که خواستار حکم ابد برای حمید نوری می‌باشد، به مرهمی هرچند کوچک برای التیام زخم عمیق بر پیکر جامعه‌مان مبدل شد.
جامعه ما هنوز کماکان از پیامدهای خشونت بار دهه ۶٠ در رنج است. انتخاب گزینه خشونت در برخورد با معظلات جامعه هم چنان توسط حکومت انجام می‌گیرد. هرچند که در مقایسه با دهه اول انقلاب با شدت کمتر، اما در سطحی دیگر پیش برده می‌شود. این منجر به تداوم چرخه خشونت در جامعه می‌گردد.
در طی این سالها، جنبش دادخواهی که بیش از هر چیز متکی بر تلاش خانواده‌ها به خصوص مادران و وابستگان آن جانباختگان بود، نقشی بسزایی بر مقابله با “فراموشی” بازی کرد.
این جنبش می‌تواند تا با تبدیل شدن به امری درونی، مبدل به وجدان عمومی جامعه ما گردد. جنبش دادخواهی می‌تواند تمامی فرهیختگان جامعه را که از راهکارهای خشونت‌آمیز اجتناب می‌کنند بدور خود گرد آورد و بدین ترتیب زمینه برای ایجاد “کمیسیون حقیقت یاب” فراهم آورد.
بی شک روزی این “کمیسیون حقیقت یاب” در کشورمان برپا خواهد شد و مجموعه بازماندگان آن جانباختگان همراه با حضور متهمین در آنجا به نتایجی دست پیدا خواهند کرد که زخم عمیق بر جامعه‌مان را التیام بخشند.
برای گذر از این وضعیت موجود ما نیاز به گفتگوی همگانی در سطح ملی با حضور تمامی طرفین داریم. بدین وسیله است که به یک تفاهم ملی برای حل معضلات کشورمان خواهیم رسید.
