روز شنبه ۲۰۱۶.۰۵.۱۴ کنفرانسی به دعوت شبکه صلح و عدالت اجتماعی متشکل از ۵ حزب از کشورهای مختلف، پیرامون مناقشات و نابسامانی های منطقه خاورمیانه و نقش قدرت های بزرگ از جمله ناتو در این درگیری ها برگزار شد. هدف کنفرانس علاوه بر ارائه نگاهی واقعبینانه به وقایع امروز، تاکید بر ضرورت ایجاد صلح و امنیت بود که از دیدگاه سخنرانان و برگزار کنندگان این کنفرانس بدون تامین رفاه و عدالت اجتماعی نتیجه مطلوب نداده و راه حل پایدار نخواهد داشت.
سخنرانان این کنفرانس که در شهر گوتنبرگ سوید برگزار شد، به ترتیب ر. فاضل از حزب شیوعی عراق ، ر. فرخ نعمت پور از سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت)، و شارلوت سوردستروم از حزب کمونیست سوئد بودند. همچنین حزب توده ایران با ارسال پیام کتبی به کنفرانس نقطه نظرات خود را در خصوص موضوع کنفرانس بزبان انگلیس به اطلاع شرکت کنندگان در کنفرانس رساند.
اولین سخنران ر. فاضل در گفته های خود پس از اشاره به فرازهای مهم از تاریخ معاصر ازجمله اولین انقلاب در سال ۱۹۱۶و تاسیس حکومت عراق و استقلال کشور در سال ۱۹۳۲، جنگ دوره اول در کردستان سال ۱۹۴۰ ، انقلاب دمکراتیک سال ۱۹۵۸و بازسازی کشور پس از آغاز جنگ اسراییل، آغاز دور دوم از جنگ در کردستان سال ۱۹۶۱ و کودتای حزب بعث در سال ۱۹۶۳، قبظه کردن قدرت در دست صدام سال ۱۹۷۹، جنگ با ایران سال ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۸ که شعار حزب شیوعی در آن سالها ” نه به جنگ، نه به دیکتاتور بود”، حمله شیمیایی به کردها در سال ۱۹۸۸، جنگ با کویت و اشغال آن سال ۱۹۹۰، حمله آمریکا به عراق ۱۹۹۱، اجرای تحریم ها سال ۱۹۹۰ و نهایتا جنگ و اشعال کشور در سال ۲۰۰۳. شعار حزب شیوعی در این زمان نه به جنگ و نه به دیکتاتوری بود و با حضور و حمله نظامی دولت خارجی مخالف بود و تنها جریان سیاسی اپوزیسیون بود که این موضع را داشت. پس از این تاریخ کشور دیکتاتور زده علاوه بر مشکلات قبلی دستخوش عدم ثبات سیاسی بدلیل یک آغاز نادرست شده است. عملیات تروریستی، جنگ و فساد حکومتی و سو استفاده از قدرت با میلیون آواره از نشانه های این عدم ثبات هستند. سال ۲۰۱۴ با به میدان آمدن د اعش اوضاع پیچیده تر و شرایط زندگی برای مردم بمراتب سختتر شده است.
رفیق فاضل سخنان خود را با یادآوری از سخنان هنری کسینجر ادامه داد که دز یکی از سخنرانی های خود سالها پیش گفته بود که آمریکا هیج نفعی از برقراری آرامش و حل منافشات در مناطق مختلف نمی برد، بلکه تلاش دارد که با گرفتن سرنخها در دست خود این درگیری ها را به جهتی سوق بدهد که به نفعش تمام بشوند.
پس از برقراری ساختار جدید سیاسی، تقسیم قدرت با اتکا به مذهب و تعلق اتنیک انجام شد که با تفاهم آغاز شد اما پس از مدت کوتاهی مورد سواستفاده قرار گرفت، انتخابات و تقلبهای مکرر، تهدید رای دهندگان و منتخبین، خرید و فروش آرا، دخالت های دولت ها و نیروهای خارجی از جمله آمریکا، ایران، عربستان و قطر و … وضعیت بغرنجی بوجود آورده است. در این میان تنش میان دولت مرکزی و ایالتهای فدرال نیز به مشکلات میافزاید. اختلافات شدید میان بلوکهای سیاسی مختلف در مجلس در دولت و حتی درون احزاب، روند تصمیم گیری و قدرت اجرایی را تقریبأ ازکار انداخته است. مجلس در منطقه ردستان عملأ تعطیل شده است.
علیرغم درآمد بالای ناشی از فروش نفت که در سال ۲۰۱۴ برابر با ۱۴۰ میلیارد دلار برآورد شده است و علیرغم کمکهای و وامهای مختلف خارجی، هنوز هم وضعیت اقتصادی بسیار نابسامان است، از میان ۴ میلیون نیروی کار بخش بزرگی فاقد شغل هستند، نزدیک به یک میلیون نظامی و پلیس وجود دارند که تعداد زیادی از آنها فقط برای کسب حقوق و مزایا نامشان ثبت شده اما در عمل وجود ندارند. تنها ۳% از بودجه به صنایع و کشاورزی اختصاص داده شده است. مرزهای بازرگانی بدون هیج کنترلی فعالند. برآورد شده است که نزدیک به ۷۰۰ میلیارد دلار در سالهای اخیر حیف و میل شده است.
حزب ما همراه با چند نیروهای دمکراتیک دیگر ” ائتلاف دمکراتیک مدنی” را تشکیل داده که ۳ نماینده در پارلمان عراق دارد، و شعار خود را استقلال، صلح و عدالت اجتماعی اعلام کرده است. این ائتلاف از سال ۲۰۱۱ تا بحال فعالیت های زیادی سازماندهی کرده است از جمله تظاهراتهای روز جمعه که هر هفته در شهرهای بزرگ کشور برگزار می شود و مقابله با فساد حکومتی، رشوره خواری، و ایجار رفرم های اجتماعی را مطالبه می کند. شرکت کنندگان در این تظاهرات ها بیشتر و بیشتر می شوند تا جایی که افراد شناخته شده مذهبی هم مدافع و حامی این حرکتها شده اند که در ابتدا بعنوان تظاهرات کمونیستها تقبیح می شد ولی حالا هرچه بیشتر مورد اقبال مردم قرار می گیرد. ما خواهان جدایی دین از حکومت هستیم. ما خواهان حکومتی هستیم که برای همه عراقی ها باشد نه برای حزب خود. مردم می خواهند که تغییرات و رفرمهای ریشهایی برای بهیود وضع زندگی پیشبرده شوند. برای تضمین چنین کاری، رشد جامعه مدنی، برقرای صلح و آزادی های سیاسی ضروری است.
مبارزه با داعش از اولویتهاست و اما پیروزی بر داعش که زمانی ۴۰% خاک عراق را تصرف کرده و تنها بخشی از آن بازپس گرفته شده است، تنها با عملیات نظامی میسر نمی شود، بلکه به اقداماتی چند جانبه، سیاسی، اقتصادی، نظامی و مذهبی نیاز دارد. از یاد نباید برد که داعش ساخته و پرداخته نیروهایی است که برای اهداف امپریالیستی خود آن را در منطقه رشد داده و هنوز هم مورد حمایت قرار می دهند.
آنچه که به تقسیم قدرت سیاسی در عراق برمیگردد ما خواهان آن بوده و هستیم که حق تصمیم گیری حداکثری به مناطق از جمله کردستان داده شود. ما اولین نیرویی بودیم که طرح فدرالیسم را مطرح و از آن دفاع کردیم. اما معتقدیم که همه این پروسه و موفقیت آن مستلزم پذیرش و تفاهم دمکراتیک میان طرف های مختلف است. نه دولت مرکزی حق تحمیل دارد و نه حکومتهای محلی.
سخنران بعدی رفیق فرخ نعمت پور تمرکز خود را بر مسئله نفت و فعال و انفعلات پیرامون آن قرار داد که بعنوان یکی از عوامل مهم در شکل گیری، تداوم و سمت و سوی تحولات منطقه نقش ایفا می کند. اینکە از ١١% نفت موجود جهانی در عراق، پنج درصد آن در منطقە کردستان قرار دارد و این بعنوان یک عامل نوین نقش مهمی در رفتار سیاسی چە نیروهای موجود در کردستان و چە نیروهای منطقەای و جهانی ایفا می کند. وی همچنین اشاره کرد که نقش نیروهای خارجی در ایجاد و دامن زدن به درگیری ها را نمی توان نادیده گرفت اما نباید در عین حال فراموش کرد که پیش زمینەهای موجود در این مناطق از جمله فقر و فشارهای اقتصای اجتماعی و همچنین حضور حکومت های دیکتاتوری بستر کافی را بدست می دهد که مورد سواستفاده جناح های تندرو سرمایه داران در کشورهای قدرتمند قرار بگیرند.
مسئله نفت که از حالت یک کالای اقتصادی فرار رفته و به یک کالای سیاسی تبدیل شده است، جایگاه ویژه ایی در موضع گیریها و بده و بستانهای دولت های منطقه و در عین حال کشورهای بزرگ همچون آمریکا دارد که ما بعنوان نیروهای مدافع صلح می بایست به آن توجه لازمه را داشته باشیم. هم اکنون بیشتر از ۴۰ شرکت و موسسه نفتی در منطقه کردستان عراق مشغول به فعالیتند، قراردادهای ناعادلانه وضع می شوند و دولت مرکزی با حکومت اقلیم بر سر استخراج و صدور نفت اختلافات شدید دارند. ترکیه برای دستیابی به نفت ارزان قیمت از یکطرف در حالیکه کردهای داخل ترکیه را سرکوب می کند، به دولت اقلیم کردستان خود را نزدیک کرده و از طرف دیگر به حمایتهای خود از داعش ادامه می دهد! دسترسی به نفت و امکاناتی که از آن طریق به دولت اقلیم کردستان روی آورده، رویای قدیمی استقلال را در اذهان دوباره زنده کرده و در سخنان اخیر رهبر کردستان هم به آن اشاره شد. این در حالی است که تا چند وقت پیش صحبت بر سر قدرالیسم بود ولی اکنون جنبه دیگری بخود گرفته است. در داخل خود کردستان نیز آرایش نیروها تغییر کرده و قشر جدیدی که می توان بورژوازی رانتیر نفتی نامید رشد کرده کە بر تصمیمات و روندهای سیاسی تاثیرات قاطع دارد. این بورژوازی نسبت بە مسائل اجتماعی و اقتصادی زندگی مردم کردستان بی تفاوت است، و اهداف خود را دنبال می کند.
علاوە بر تلاش برای پایە ریزی یک روند همگرائی (در عین تاکید بر پلورالیسم)، برای برون رفت از مشکلات موجود در منطقه همکاری و اقدامات مشترک نیروهای چپ بعنوان یک عامل سیاسی کە معطوف بە تحولات سیاسی و اقتصادی بنفع تودەهای زحمتکش است، ضرورت دارد.
رفیق شارلوت سوردستروم که بتازگی از تونس بازگشته است از دیده ها و تجربیات خود برای روشنی انداختن به اوضاع منطقه بهره گرفته، به بهار عربی اشاره داشت که چگونه از تونس آغاز و یکباره بسیاری از کشورهای منطقه را دچار تحولات بعدی کرد. او بر نقش مخرب کشورهای امپریالیستی از جمله آمریکا در ناکامی بهار عربی تاکید داشت و همانا این کشورها را سبب عقب ماندگی اقتصادی در کشورهای منطقه دانست. در ادامه وی خاطرنشان کرد که در کشور تونس علیرغم پیروزی نیروهای مذهبی در دور اول انتخابات اما بزودی برای مردم روشن شد که باید بازنگری کنند، آنها بیشتر بسوی جدایی دین و دولت رفتند و در نتیجه در دور بعدی نیروهای بیشتر سکولار در انتخابات دست بالا پیدا کردند و این بخاطر رشد نسبتآ خوبی است که جامعه مدنی در تونس داشته است. نیروهای چپ نیز از نفوز قابل توجهی برخوردارند. برای نیروهای کمونیست و چپ در سوید نیز بسیار مهم است که ارتباط میان نابسامانی های مناطق مختلف را با تحریکات و دخالت های قدرتها و موسسات امپریالیستی را از نظر دور نداشته و برای مقابله با آن برنامه داشته باشند. حزب ما در همین راستا از مدتها پیش کارزار مخالفت با عضویب در ناتو را براه انداخته و امیدواریم با همکاری سایر نیروهای چپ که در شبکه” نه به تاتو” فعالیت داریم، از عضویت سوید در ناتو ممانعت کنیم.
در پیام کتبی ارسالی از طرف حزب توده ایران ازجمله به نکات زیر اشاره شده بود:
رهبران آمریکا و اروپا در حال بررسی و تصمیم گیری برای اخذ اقداماتی هستند که مرزهای موجود کنونی را در عراق و سوریه تغییر داده و مرزهای جدیدی را بر اساس مذهب و فرقه گرایی برقرار کنند. روند اجرایی کردن نقشه خاورمیانه جدید و یا همان ” نقشه خاورمیانه بزرگ” شتاب گرفته است.
آمریکا از قدرت خود برای تشدید ناآرامی ها و مناقشات داخلی با استفاده از دیپلماسی شلاق و شیرینی بهره برداری می کند. این امر تا کنون منجر به مقابله جویی میان شیعیان و ثنی ها و نتش میان عربستان و ترکیه از یکطرف با ایران از طرف دیگر شده است. پس از سال ۲۰۱۳ ایران جایگاه کلیدی برای نقشه آمریکایی ها در خاورمیانه پیدا کرده است. نقشه آمریکا برای تغییر مرزهای سیاسی در جریان است و تابحال فجایه بزرگ انسانی را ببار آورده است.
بحران مهاجرات به یکی از مهمتریم عناصر سیاست گذاری در کشورهای اروپایی تبدیل شده است که واکنش های نژادپرستانه را در کشورهای عضو اتحادیه اروپا دامن زده است.
حزب توده ایران به تکرار براین ضرورت تاکید داشته است که بدون یک تلاش مشترک و گسترده مردمی در دفاع از حل صلح آمیر مناقشات منطقه ای، تراژدی ناشی از اعمال قدرت کشورهای آمریکا و اروپا همچنان ادامه داشته و گسترش خواهد یافت. قربانیان این روند کارگران و تهیدستانی هستند که برای حفظ جان خود مجبورند به هرکاری دست بزنند.
گزارشگر:
حجت نارنجی
………
شبکه صلح و عدالت اجتماعی از تشکلهای زیر تشکیل شده و در حال گسترش است:
حزب کمونیست شیلی ـ یوتبوری
سازمان فداییان خلق ایران ـ اکثریت در یوتبوری
حزب کمونیست عراق ـ یوتبوری
حزب توده ایران ـ یوتبوری
حزب کمونیست سوئد ـ یوتبوری
