گزارشگر علی صمد
وضعیت فعلى جنبش دانشجوئى را چگونه ارزیابى مى‌کنید؟
جنبش دانشجوئى در مرحله کنونى دروضعیت بیم و انتظار است.بیم به خاطر تشدید سرکوب و انتظار براى خالى کردن کینه‌اى است که انباشت میشود.وضعیت کنونى فابل دوام نیست و دو حالت در پى خواهد داشت..یا دانشجو از همه خواست‌هاى سیاسى خود میگذرد و سرش را یایین میگیرد و درسش را میخواند که این به نشانه مجاب شدن اکثریت دانشجویان به یک افق اقتصادى روشن و آینده‌اى دلگرم‌کننده است.یا کار به شورش و اعتراض خواهد کشید که این میتواند از هر اتفاق ساده و بى‌اهمیتى آغاز شود. با وضعیت فعلى در ایران حالت اول اصلا مطرح نیست و این حالت دوم است که قابل رویت است.
جنبش دانشجوئى در مرحله کنونى از چه خصوصیات و ویژگى‌هایى برخوردار است؟
جنبش دانشجوئى در هر شرایطى ناچار به مطابقت دادن خود با شرایط جدید است.اساسا نه تنها جنبش دانشجوئى بلکه هر جنبش دیگرى در ایران داراى این ویژگى شده است که در هر شرایطى توان انطباق خود با محیط را داراست و خواست‌هاى خود رادر قالب‌هاى سازگار با محیط بیان میکند. به عنوان مثال اعتراض به بستن نشریه سلام طیف وسیعى را به اعتراض میکشاند در حالى که در همان زمان تمایلات دانشجوئى در مقایسه با روزنامه سلام از گرایش‌های رادیکال‌ترى برخوردار بود. این یک نوع سپر دفاعى است که بسیارى از فعالین ایوزیسیون را در خارج از کشور ممکن است به اشتباه بیندازد. سنگر گرفتن در پشت نمادهاى حکومتى و بیان اعتراضات خود از شیوه‌هایى است که جنبش دانشجوئى نیز از آن سود میبرد. ویژگى بعدى جنبش‌هاى سیاسى در ایران سازمان‌نیافتگى آن است. اما طیف جدیدى از دانشجویان غیر مذهبى و ظاهرا غیر سیاسى پا به دانشگاه‌ها نهاده‌اند و داراى خواسته‌هاى صنفى هستند ولى این خواسته‌ها با توجه به گستردگى آن و عدم توان حکومت به برآورده کردن آنها بسیار سریع رنگ و بوى سیاسى به خود مى‌گیرد .
براى تقویت و گسترش جنبش دانشجوئى در شرایط کنونى چه پیشنهادهایی دارید؟
قبل از هر چیز سازمان‌یابى در اتحادیه‌هاى دانشجوئى که درخواست‌هاى صنفى را مطرح کند داراى اهمیت است. انجمن‌هاى اسلامى با وجودى که مورد تعرض قرار گرفته‌اند و از امنیت سابق برخوردار نیستند نمیبایست رها شوند. با وجود استقبال کمتر نسبت به گذشته و بالا رفتن هزینه عضویت در آنها همچنان میتوانند بخشى را در خود سازمان دهند.
علت افت و خیزهاى جنبش دانشجوئى چیست؟
با تغییر شرایط. حکومت و جنبش دانشجوئى در حال برآورد و تخمین نیرو هستند.دانشجویان هنوز در یاسخ به تعرضات حکومت دست به اعتراضات دامنه‌دار نزده‌اند.اعتراضات تاکنونى با افت و خیز همراه بوده و حکومت با بگیر و ببند و به قول دانشجویان بالا بردن هزینه تب آن را یایین آورده است. با یک سرى تغییرات همیشه امکان دوباره بالا رفتن این تب هست.
امروز با توجه به سطح تفاوت‌ها و اختلافات در مجموعه جنبش دانشجوئى، آیا به نظر شما فعالین دانشجوئى متشکل در تشکل‌هاى دانشجوئى و نیز دانشجویان فعال غیر متشکل، امکان تلاش مشترک بر سر یک‌سرى حداقل‌هاى ضرورى براى پیشبرد مبارزه دمکراتیک در سطح دانشگاه‌ها را دارند؟ اگر جواب آرى است لطفا آن موارد مشترک حداقل را متذکر شوید؟
در مجموعه غیر متشکل دانشجویان تفاوت‌ها و اختلافات زیاد محسوس نیست. اختلاف و تفاوت جایى نمود می‌یابد که تشکلى هست و این طبیعى است. اما به طور کلى بیشتر اختلافاتى که مطرح است جنبه ساختگى دارد و از طرف حاکمیت به آن دامن زده میشود در حقیقت این خود بخشى از نبردى است که پنهان و آشکار جریان دارد. این اختلاف عقاید در میان دانشجویان نیست که منجر به جدایى در بین آنها میشود.این اعمال نفوذ جریانات بیرون از دانشگاه است که صف‌هاى تصنعى ایجاد میکند و به همین دلیل تصنعى بودنش دوام زیادى نخواهد داشت.امروز آیا طیف شیراز وجود ملموسى در جریانات دانشجویى دارد؟
با توجه به صحبت‌هایى که کردید لطفا بگوئید که جنبش دانشجوئى چه برنامه اجرایى را باید در دستور کار خود در شرایط کنونى قرار دهد؟
این کلمه باید را اگر برداریم شاید بتوان گفت جنبش دانشجوئى این بار در میان انبوهى از دانشجویان غیر سیاسى و کمتر مذهبى شکل و شمایل تازه‌اى خواهد گرفت. به نظر میرسد که این جنبش راهکار اعتراضات صنفى را برگزیده است. هر گونه تغییر شرایط منجر به تغییر تاکتیک‌ها خواهد شد ولى راهکار فعلى همین است که عمل میشود.
چه ارتباطى بین مسائل صنفى، فرهنگى و تشکل‌هاى صنفى و فرهنگى دانشجویان با مسائل سیاسى و تشکل‌هاى سیاسى آنها وجود دارد؟
در شرایط فعلى اینها کاملا به هم ییوسته و یا بهتر بگویم آمیخته شده‌اند.
در سال‌هاى اخیر میان فعالان دانشجوئى این بحث تا حدودى مطرح شده است که بخش قابل توجهى از فعالان دانشجوئى مناطق قومى در دانشگاه‌هاى سراسر کشور بیشتر به فعالیت در عرصه فرهنگى براى تقویت هویت قومى خود تمایل پیدا کرده‌اند و به جنبش سراسرى دمکراسى‌خواهى در کشور نسبتا بى‌تفاوت شده‌اند. علاقمندیم نظر شما را در خصوص این ارزیابى، بدانیم؟
این از اشکال جدید سازماندهى به خاطر وجود شرایط جدید است.هر چه عرصه براى جنبش دمکراسى‌خواهى تنگ‌تر شود نماهاى دیگرى جذاب میشود.این در واقع اتفاقى است که افتاده است.
نگاه فعالان دانشجوئى تشکل‌هاى دانشجوئى مناطق قومى، نسبت به جنبش سراسرى در سطح کشور چه مى‌باشد؟
بى‌تردید از چنین جنبشى حمایت فعال خواهند کرد. این همان اشتباهى است که حضورتان گفتم. ایوزیسیون در خارج از کشور از این یدیده‌ها گیج میشود در حالى‌که براى یافتن امکان عملى هر حرکتى میبایست قبل از هر چیز امکانات عملى را در نظر داشت.
از نظر شما چرا باید سالگرد ١٨ تیر را گرامى داشت؟
سالگرد ۱۸ تیر را نمیبایست گرامى داشت بلکه باید آن را به یاد آورد و فراموش نکرد.جنبش دانشجوئى یس از ۱۸ تیر مرارت‌هاى بسیارى را متحمل شد که هنوز نیز ادامه دارد.
