نزدیک به یک ماه است که کوبانی در کردستان سوریه، کانون جنگی سنگین و نابرابر میان نیروهای مهاجم “دولت اسلامی” معروف به «داعش» با مبارزان و ساکنان این شهر کردی در سوریه شده است.
از آغاز جنگ در سوریه، کردهای این منطقه اگرچه مخالف دولت بشار اسد اند، اما از داخل شدن در جنگ داخلی سوریه پرهیز می کردند. حزب اتحاد دموکراتیک کردستان سوریه با خروج نیروهای نظامی بشار اسد از مناطق کردنشین سوریه، اداره امور آن مناطق را به دست گرفت.
نیروهای داعش که در پی تشکیل خلافت اسلامی اند، پس از اعلام خلافت در مناطقی که در دو کشور عراق و سوریه تصرف کرده بودند، برای الحاق مناطق کردنشین به قلمرو شان به این منطقه که بخاطر عقب نشینی نیروهای دولتی از لحاظ نظامی آسیب پذیرتر از مناطق دیگر شده بود، با جنگ افزارهای پیشرفته یورش آوردند. حملات بربرمنشانه داعشی ها اما با مقاومت کم نظیر مبارزان دلیر و از جان گذشته کرد سوریه مواجه شد و زنان و مردان با سلاح های سبک خود تاکنون توانسته اند در مقابل نیروی داعش که به سلاح های مدرن و سنگین و نیمه سنگین مجهز اند ایستادگی کنند و حیرت و تحسین جهانیان را برانگیزند.
کوبانی اولین شهر مهم کردی در سوریه است که مورد تهاجم همه جانبه تروریست های داعش قرار گرفته است. داعشی ها قبل از رسیدن به پشت دروازه های کوبانی، با حمله به ۳۸۰ روستای کردنشین عده زیادی از روستائیان بیگناه کرد را به قتل رساندند و با اعمال بربرمنشانه شان زمینه آوارگی بیش از صد هزار نفر از مردم منطقه را بوجود آوردند. کوبانی امروز در منطقه خاورمیانه که مملو از جنگ های فرقه یی و مذهبی است، با وجود خودداری کشورها از کمک رسانی و فشار دولت اردوغان، یکه و تنها پرچم مقاومت در برابر نیروی سیاه بربرمنشی را که برای انسانیت و ارزش های انسانی کوچکترین احترامی قائل نیست، برافراشته نگاه داشته است. اگر داعش بتواند کوبانی را که هم مرز با ترکیه است تصرف کند، می تواند جنگجویان و امکانات نظامی و مالی بیشتری را وارد مناطق تحت کنترل خود کند و این می تواند دامنه جنگ را در منطقه گسترش دهد. قدرت های محلی، منطقه ای و فرامنطقه ای هر کدام در برابر سقوط کوبانی ملاحظات و منافع مختلفی را در نظر دارند و تمام فاکتورها تا امروز نشانگر این واقعیت تلخ است که قربانی شدن مردم شهر کوبانی برای این قدرت ها امری حاشیه ای است و بنابراین چندان مهم نیست.
در حال حاضر حزب اتحاد دمکراتیک کردستان سوریه نقش اصلی را در منطقه کردستان سوریه و مقابله با داعش بر عهده دارد. این حزب با تقسیماتی که در منطقه تحت کنترل خود انجام داده، توانسته کردستان سوریه را به سه بخش یا کانتون تقسیم کند. آنها مدتهاست که نام سیستم سیاسی حاکم در کردستان سوریه را «خودمدیریتی دموکراتیک» نهاده اند. خود مدیریتی دمکراتیکی که با مشارکت گسترده همه اهالی منطقه و بویژه زنان توام بوده است. این شورا در طول عمر سه ساله اش با تصویب قوانینی دمکراتیک، نگاهی انسانی و برابرطلبانه به انسان و حقوق اجتماعیش داشته است. در این مناطق ناسیونالیسم کردی در مرکز فعالیت های این حزب نقش اصلی را بازی نمی کند و نوعی پلورالیسم اتنیکی در سازماندهی سه کانتون بوجود آمده است. این تجربه موفق و مثبت بسیار متفاوت با تجربه اقلیم کردستان عراق است. در این منطقه با ایجاد کانتون ها زنان از حقوق برابر و وسیع برخوردار اند. کانتون ها نیز به شکلی دمکراتیک سازماندهی شده اند.
کردهای سوریه بدنبال خودمختاری یا می توان گفت در جهت ایجاد یک اقلیم کردی در شمال سوریه اند و پیش بردن چنین برنامه ای در صورت تحقق، موجب فرصتها و تهدیدهایی برای بازیگران اصلی منطقه ای و فرامنطقه ای در بحران سوریه خواهد بود.
ترکیه از جنبه سیاسی، اقتصادی و نظامی دارای منافع کوتاه مدت و بلند مدت در حوادث خونبار سوریه و منطقه کردستان است. دولت اردوغان بشدت نگران روند تحولات در شمال شرق سوریه و مشخصا در کردستان است. تاسیس یک منطقه خودمختار در شمال سوریه برای دولت ترکیه نوعی خط قرمز به شمار می رود. پیش از این رجب طیب اردوغان گفته بود که “ترکیه نمی تواند در ارتباط با ایجاد منطقه خودمختار کردی در سوریه ساکت بنشیند و حتی ممکن است مداخله نظامی کند.” با افزایش نقش حزب اتحاد دمکراتیک در کردستان سوریه و ارتباط نزدیک این حزب با پ.کا.کا.، دولت ترکیه این روند را برخلاف منافع ملی و امنیتی خود تلقی می کند و بر این ارزیابی است که چنین وضعیتی تهدیدی جدی علیه ترکیه است و می تواند موجب افزایش تمایلات قومی کردها در ترکیه و افزایش نفوذ و قدرت پ.کا.کا. شود و کردستان سوریه به پایگاهی امن برای حمایت از مبارزات کردهای ترکیه جهت کسب حقوق ملی تبدیل گردد. بدین ترتیب ترکیه خود را در معرض آسیب بیشتری نسبت به دیگر کشورهای منطقه می بیند. بنابراین ترکیه به هیچ وجه از خودمختاری کردستان سوریه حمایت نمی کند. مصوبه مجلس ترکیه به دولت ترکیه اختیار می‌دهد با همه نیرو در درگیری‌های سوریه و عراق مداخله کند. اما با گذشت ۱۰ روز هنوز از عملی‌شدن مصوبه مجلس ترکیه خبری نیست و معلوم نیست که دولت ترکیه از این مصوبه بیشتر در جهت کمک به تضعیف داعش استفاده خواهد کرد یا همزمان کردها و رژیم سوریه را نشانه می رود. فعلا گزینۀ دوم در عمل توسط ترکیه پیش رفته است.
ائتلاف تحت رهبری امریکا علیه داعش که برای مقابله با آن تشکیل شده، تاکنون کمک موثری برای جلوگیری از سقوط کوبانی انجام نداده و درخواست مدافعان شهر برای ارسال اسلحه و تجهیزات نظامی و مواد غذایی و دارو را، که برای حفظ شهر اهمیت حیاتی دارند، بی پاسخ گذاشته است. فاکتورهای بسیاری نشانگر این حقیقت اند که برای امریکا منطقه کوبانی به لحاظ نظامی استراتژیک نیست. یکی از مواردی که امریکا برای عدم موفقیت در سرکوب و دفع داعش مطرح می کند این است که بمباران هوایی بدون نیروهای زمینی نمی تواند خوب عمل کند. آیا واقعا می توان چنین موضوعی را از طرف بزرگترین و مجهزترین ارتش جهان با تکنولوژی نظامی گسترده قبول کرد که آنها امروز توان و ظرفیت شکستن محاصره کوبانی را ندارند؟ البته این هم واقعیتی است که داعش تاکنون تا حدودی توانسته خودش را بشکلی با شرایط ناشی از حملات هوایی امریکا و متحدینش در ائتلاف، تنطیم کند تا آسیب کمتری در توان جنگی نیروهایش بوجود آید.
دولت ترکیه نیز با بستن مرزهای خود مانع امدادرسانی داوطلبان کرد به مدافعان شهر می شود و تظاهرات کردهای ترکیه را به خون کشیده و حداقل هزار نفر از تظاهرات کنندگان را بازداشت کرده است. حتی در ایران نیز حکومت که نسبت به سقوط کوبانی هشدار می دهد و نگران سقوط شهر بدست داعش است، ده ها نفر از افراد شرکت کننده در تظاهراتی را که جهت همبستگی با مدافعان کوبانی در شهرهای مختلف ایران برگزار شد، دستگیر کرده است. امریکا و متحدین غربی آن بشدت توسط کشورهای منطقه همچون ترکیه، عربستان، قطر و … تحت فشار اند که برای ایجاد یک منطقه حائل یا یک منطقه پرواز ممنوع در خاک سوریه بیش از هر اقدامی علیه داعش تلاش کنند. آمریکا بر خلاف فرانسه اعلام کرده است که چنین گزینه ای را مد نظر ندارد. هدف اصلی برخی کشورهای منطقه مسلح کردن “ارتش آزاد سوریه” به بهانه مقابله با داعش و واگذاری مناطق تحت کنترل این گروه به ارتش آزاد می باشد. در حال حاضر بیش از پنج هزار نفر در عربستان آموزش نظامی می بینند تا بعد از سرکوب داعش به ارتش آزاد سوریه بپیوندند.
ایران و سوریه، صراحتاً و فوراً با هر نوع دخالت نظامی ترکیه در خاک عراق و سوریه مخالفت کرده‌اند. در ضمن بشار اسد بدنبال تثبیت موقعیتش در سوریه است. با این وجود امکان و حتی شرایط کمک به کردهای سوریه را ندارد. او روی جمهوری اسلامی بسیار حساب می کند. ایران با برخی جریانات کردی در کردستان سوریه رابطه دارد. اگر کردها در مبارزه علیه داعش پیروز شوند می توانند خودمختاری مناطق سه گانه در کردستان سوریه را رفته رفته تثبیت کنند و بدین ترتیب ایران هم موفق خواهد شد از این طریق در جهت فشار بر ترکیه استفاده کند.
تروریست های دولت اسلامی در برابر چشمان جامعه جهانی و ائتلاف ضد تروریستی به رهبری آمریکا بدنبال تسخیر شهر کوبانی اند. دختران و پسران مسلح کرد سوریه با سلاح های سبک و محدود با کمترین امکانات دست به یک مقاومت همه جانبه و شجاعانه در این شهر زده اند. عصمت الشیخ رئیس نیروهای کرد مدافع شهر تصریح کرد که نیروهایش تا سر حد مرگ برای دفاع از کوبانی مقاومت خواهند کرد. وی افزود: “جهان تنها در حال تماشای جنایات این هیولا است که همه از جمله کودکان را می‌کشد، اما ما تا پایان مبارزه خواهیم کرد”. مقاومت اهالی کوبانی در برابر یورش‌های سهمگین نیروهای وابسته به گروه تروریستی “دولت اسلامی” ادامه دارد. در شرایط کنونی مناسب است که همه نیروهای صلح طلب، نهادهای حقوق بشری و مدنی در حمایت از مقاومت مبارزان کوبانی، دولت های خود را به کمک به مدافعان این شهر برای عقب نشاندن نیروهای مهاجم دولت اسلامی داعش، که خشونت آنها هیچ حد و مرزی را نمی شناسد، مجاب کنند.
