جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ - ۱۰:۱۲

جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ - ۱۰:۱۲

دیکنز، چرا کلاسیک، چرا خارجی؟

شواهدي نشان ميدهند كه در طول تاريخ ادبيات ، مواردي پيش آمده كه نويسده اي در خارج از وطن خود ، بيشتر خواننده و علاقمند داشته تا در كشورش . لردبايرون ، اسكار وايلد ، برنارد شاو و عده اي ديگر از اين قبيل نويسندگان هستند .

در طنزی از وطن ، آمده که روزی یکی از نمایندگان مجلس گفت : آقا ، من گرچه تمام رمانهای همینگوی را خوانده ام ، چیزی نفهمیدم . تنها کتاب به درد بخور او بنظرم ، خوشه های خشم ، باشد . رئیس مجلس گفت : برادر ، چرا خلط بحث می کنی ؟ ، خوشه های خشم را که شکسپیر از روی دست فاکنر نوشته . نماینده مجلس با حق به جانبی گفت : بفرمائید ! ، تازه آن کتاب را هم که کس دیگری برای جناب نوشته !.

برای قضاوت در باره دیکنز ، نویسنده انگلیسی ، بهتر است اشاره ای به زمان زندگی او بنماییم . آغاز فعالیت ادبی چارلز دیکنز در حدود ۱۵۰ سال پیش،مصادف شد با حکومت سلطنتی ملکه ویکتوریا در کشور بریتانیا . امپراطوری پادشاهی انگلیس آنزمان توانست با کمک استثمار مستعمرههای فراوان جدید و قدیم خود در جهان ، مواد اولیه و غذایی لازم را برای براه انداختن ماشین سرمایه داری تازه نفس اش تهیه نماید . گرچه هنوز بیش از نیمی از جمعیت انگلیس بی سواد بودند یا در فقر مالی زندگی میکردند ، ولی طبقات اشراف و بورژوای جدید ، وقت و سرمایه لازم برای مطالعه و خرید رمان و نشریات خبری را داشتند .

درآغازحکومت ملکه ویکتوریا ، ژانر رمان می رفت که ارزش و اهمیتی مانند نمایشنامه بین خوانندگان بیابد . در میان اروپاییها گویا، انگلیسیها را ملتی رمان خوان به حساب می آورند . سالهای حکومت ملکه ویکتوریا را میتوان دوره رونق رمان نامید. به روایتی در طول آن سالها بیش از ۴۰۰۰ رمان منتشر شدند. طبق دستوری دولتی و از بالا ، رمان نویسان قرن ۱۹ باید جوری می نوشتند که دختران دم بخت و زنان جوان اشراف و قشر متوسط مرفه ،اجازه مطالعه آنها را داشته باشند و از راه بیراه نشوند ، مثلا طبقات مرفه از دیکنز میخواستند که غیر از انتقاداجتمایی ، نقش معلم اخلاق را نیز برای خوانندگان فراموش نکند. رمان میبایست غیر از اشاره به زیبایی و لذتها ، مبلغ ارزشهای اخلاقی نیز باشد . در سال ۱۸۵۹ پزشکی درباری ادعا کرد که علت اشاعه فحشا بین بعضی از اقشارجامعه ، بدلیل رونق و مطالعه رمانهای عشقی سرگرم کننده است .دیکنز هم فکر میکرد تضادهای اجتمایی را میتواند با کمک ،توصیه انجام کارهای خیریه به طبقات حاکم ، برطرف کند. رمانهای دیکنز معمولا به اصول فکری و اعتقادی عصر ویکتوریایی امپراتوری جزایر بریتانیا اشاره میکنند .

در باره بیوگرافی چارلز دیکنز میتوان گفت که اودرسال۱۸۱۲درانگلیس بدنیا آمد ودرسال۱۸۷۰درسن۵۲سالگی درگذشت. پدرش مامور مالیاتی نیروی دریایی انگلیس بود که یکباربه دلیل بدهکاری به زندان افتاد. دیکنز مجبور شد درنوجوانی به علت فقر خانوادگی در کارگاههای کفاشی کارکند. درتمام آثار دیکنز خاطرات پررنج دوران کودکی او مطرح میشوند و اکثر قهرمانان رمانهایش کودکان هستند . دیکنز در آغاز کارنویسندگی ، رمانهای خود را بصورت پاورقی در روزنامه های آنزمان منتشرمیکرد ، چون غالب مردم قادر به خرید کتاب نبودند .

مورخین ادبی، امروزه اورا نویسنده ای میان جویس و شکسپیر در ادبیات انگلیس به شمار می آورند . اواستادرئالیسم وتجزیه وتحلیل حوادث ریزوکوچک درداستانسرایی است. دیکنز نماینده واقعگرایی انتقادی درادبیات قرن ۱۹ انگلیس نیزمیباشد. اوباکمک واقع گرایی گروتسک ، روابط اجتمایی زمان خود را به نقد کشاند . درآثار او در طول سالهای مختلف ، طنز جای خودرا بتدریج به انتقاد اجتمایی جدی داد . اودرآثارش نشان میدهد که رفتاروکرداروافکارافراد، وابسته به محیط اجتمایی و طبقاتی آنها میباشد .

دیکنز با معیارهای اخلاقی سخت و جهانبینی انسانگرایانه خود به انتقاد اجتمایی از بورژوازی ، اشراف و طبقه متوسط مرفه انگلیس پرداخت .اوباتیزهوشی : ماده گرایی ، جامعه طبقاتی ، مسیحیت پوریتانی متعصب و فرهنگ بورژوازی زمان خود را به بحث کشاند . دیکنز با زیرکی اشاره میکند که زندگی زحمتکشان میتوانست بدون مسیحیت ارتجایی ، جالبتر باشد ، گرچه عده ای اوراامروزه نویسنده ای مذهبی و اخلاقگرا میدانند . منتقدین ادبی زمان او توصیه میکردند که رمان باید بین سرگرمی ، انتقاد و اخلاق ، تناسب و تعادلی برقرارکند، به این دلیل آثار او دارای دو جنبه سرگرم کننده و آموزشی بودند . در آثار دیکنز معمولا مبارزه بین شهر و روستا ، نیکی و بدی ، بورژوای غبغبی و کارگر رنجور، محسوس است . رمانهای دیکنز برخلاف سایر رمان نویسان همعصر او ، ازسادگی و عامه فهمی خاصی برخوردار بودند .

درطول بیش ازیک قرن درباره دیکنز و آثارش قضاوتهای گوناگون و گاه متضادی گردیده . غیر از شکسپیر ،در باره هیچ نویسنده انگلیسی مانند دیکنز ، اینهمه کتاب و مقاله مختلف نوشته نشده . برای گروهی ، او به اندازه کافی مذهبی و اخلاقی نیست و برای دسته ای دیگر، اوبیش از حد مسیحی و اخلاقگرااست، یا اینکه ازاوانتقادمیشودکه اطلاعات مذهبی اش ناقص و اغلب نارسا هستند. به نظر گروه دیگری ، دیکنز میخواست با کمک ادبیات ، مسیحیت را اصلاح کند و اخلاق مذهبی رادرجامعه اشاعه دهد. امروزه بانگاهی به عقب ،میتوان گفت که اخلاقگرایی دررمانهای دیکنز بیش از هم عصران صاحب قلم او بود .

منتقدین چپ اورا سنبل مبارزه مسئولانه ادبی برای برقراری عدالت اجتمایی و روشنگری در دوره حکومت سلطنت ویکتوریایی میدانند چون اودرآثارش از روحانیت مسیحی و مقدس نمای دروغین  انتقاد میکند . مارکس او را نقطه تلاقی گروهی از نویسندگان قرن ۱۹ میدانست که حقایق سیاسی و اجتمایی را بهتر و بیشترازسیاستمداران ، روزنامه نگاران و معلمان اخلاقی

جامعه مطرح میکرد . در باره او میتوان گفت که دیکنز اخلاقگرا ،برای انسان امروزی قرن بیست و یکم ، حداقل در زمینه های اجتمایی، پیامی برای گفتن دارد .

ازجمله آثار دیکنز : اولویر تویست ، داود کوپرفیلد ، سرودهای عید کریسمس ، انتظارات بزرگ ، همسایه های بعدی ، دوست مشترک ما ، و اوقات سخت هستند . رمان اولویر تویست ، اولین کتابی است پیرامون فقر آنزمان در انگلیس ، او در این کتاب اشاره به طبقه بورژوازی سنگدل بی روح میکند که با پرولتاریای رنجور،ضعیف و لاغر ، درگیر شده . انتقادازسیستم آموزش و پرورش نیز درآنجا مشهود است . رمان داود کوپرفیلد ، کتابی است اجتمایی،روانشناسانه و اتوبیوگرافیک . دیکنز به حرص و آز و دورنگی حاکمان در این کتاب اشاره میکند که همچون پول بر جامعه حکومت میکنند . کتاب سرودهای عید کریسمس او را ،جانبدار فلسفه انساندوستانه هومانیستی به شمار می آورند .

شواهدی نشان میدهند که در طول تاریخ ادبیات ، مواردی پیش آمده که نویسده ای در خارج از وطن خود ، بیشتر خواننده و علاقمند داشته تا در کشورش . لردبایرون ، اسکار وایلد ، برنارد شاو و عده ای دیگر از این قبیل نویسندگان هستند .

نظریه پردازی بنام آرتولد میگفت : ادبیات یعنی انتقاد از زندگی . تولستوی مینویسد ، اولین شرط نویسندگی، عشق بیکران اهل قلم به قهرمان داستان است ، دیکنز را میتوان از این جمله رمان نویسان دانست . عده ای هم ،دیکنز را به اغراق ، اسطوره سرا میدانند تا رمان نویس، یعنی او را آخرین اسطوره سرای تاریخ ادبیات غرب بشمار می آورند . نویسندگان مشهوری چون : آلن پو ، جیمز جویس ، برنارد شاو ، ویرجینیا ولف ، الیوت ، و جرج ارول در طول فعالیت خود به بررسی آثار دیکنز پرداختند . در میان ادیبان روس ، تولستوی ، گوگول و داستایوسکی خود را شاگرد دیکنز و آثارش میدانستند . کافکا میگفت : درآغازکار، هدفم این بود که روزی بتوانم رمانی مانند دیکنز بنویسم . آندره ژید اشاره میکند که خواندن آثار دیکنز آدم را بیاد روز قیامت و آزادی نجات یافته گان و محاکمه لعنت شدگان می اندازد . الیوت می نویسد : شخصیت های رمانش ، هنرمندان شاعرانه ای هستند مانند قهرمانان آثار دانته و شکسپیر . تنها یک جمله از آنها یا در باره آنها ، کافی است که خواننده ، قهرمان داستان را بطور زنده نزد خود مجسم کند .

تاریخ انتشار : ۲۲ فروردین, ۱۳۸۳ ۱۲:۴۰ ب٫ظ
لینک کوتاه
مطالب بیشتر

نظرات

Comments are closed.

سخن روز

حملۀ تروریستی در مسکو را محکوم می‌کنیم!

روشن است که چنین حمله‌ای نیاز به تیمی حرفه‌ای و سازماندهی و تدارکی نسبتاً طولانی و گسترده دارد. در عین حال، زود است که بتوان تحلیل جامع و روشنی از ابعاد پشت پردۀ این جنایت و اهداف سازمان‌دهندگان آن ارائه داد. هدف از این یادداشت کوتاه نیز  در وهلۀ نخست مکثی است بر قربانیان این حمله و حملاتی از این دست. قربانیانی که تنها سهم‌شان از سازمان‌دهی و تدارک چنین جنایاتی و علل پشت پردۀ آن، هزینه‌ای است که با جان و سلامتی‌شان می‌پردازند.

مطالعه »
یادداشت
تظاهرات آتش بس در آمریکا

شعبده بازی بایدن بر روی جنگ غزه

ممکن است به اشتباه کسی را با تیر زد یا جایی را تصادفی بمباران کرد ولی امکان ندارد که دو میلیون نفر را تصادفی با قحطی و گرسنگی بکشید.
قحطی در غزه قریب الوقوع است و پیامدهای آنی و بلندمدت سلامتی نسلی را به همراه خواهد داشت.

مطالعه »
آخرین مطالب

از قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل و برقراری آتش‌بس فوری و پایدار در غزّه حمایت می‌کنیم!

ما فداییان خلق ایران از نخستین روز آغاز جنگ ضمن محکوم کردن و غیرقابل توجیه خواندن عملیات مسلحانه و نظامی علیه مردم بی‌دفاع غیرنظامی، همراه و هم‌صدا با آزادی‌خواهان جهان خواهان آتش‌بس فوری و تأمین حقوق حقّهٔ مردم فلسطین شدیم. با این رویکرد ما مهار مقاومت آمریکا و تصویب قطعنامهٔ شورای امنیت را یک پیروزی بزرگ برای مردم بی‌گناه غزّه و فلسطین و تمامی آزادی‌خواهان جهان می‌دانیم.

رابطه دولت و بازار سرمایه داری در عصر «لیبرالیسم کلاسیک» و «نئولیبرالیسم»

عصر جهانی شدن اقتصاد، نقش دولت ها را کاهش نداده است، بلکه برعکس دولت ها عهده دار نقش محوری و مهمی در پاسداری، رشد و نهادینه کردن منافع کشوری، منطقه ای و جهانی شده اند.
در سراسر دوران موجودیت نظام سرمایه داری، میان اندیشمندان و پیروان اقتصاد سرمایه بنیان، بیشتر دو گروه روبروی هم قرار گرفته اند: پیروان اقتصاد مبتنی بر دولت رفاه و هواداران اقتصاد نئولیبرالیستی.

دعوت همگانی برای مشارکت در فرایند تدوین اصول و محورهای حداقلی برای حکومت نشست نخست: شنبه ١١ فروردین ١۴٠۳ (۳۰ مارس ۲۰۲۴ میلادی)

اکنون با خرسندی از اعضای تشکیلات، از یاران سازمان، از صاحب‌نظران، از کلیۀ احزاب و سازمان‌ها و کنش‌گران سیاسی مردمی دعوت می‌کنیم با شرکت در نخستین نشست بحث عمومی در بارۀ “اصول و محورهای حداقلی برای حکومت”، ما را یاری کنند سندی سودمند برای ارتقای کشور به وضعیتی درخور ایران تدوین کنیم. روند کار … نشست نخست: شنبه ١١ فروردین ١۴٠۳ (۳۰ مارس ۲۰۲۴ میلادی)
در سامانه زوم …

چشمان بیدار

… شهامتِ آن زن پشتِ میله ها,
درونم را می کاود,
و گاه و بی‌گاه,
صدای پرندۀ همیشگی،
آغاز صبح را در من می‌خواند.

۹ میلیون بی‌سواد و ۹۳۰ هزار بازمانده از تحصیل در ایران

برخلاف نظر سیاستمداران و قانون‌گذاران، ممانعت والدین سهم ناچیزی در بازماندگی از تحصیل دارد. سهم عمده را باید در «عدم دسترسی به امکانات آموزش و فقر» جست و برای آن چاره‌اندیشی کرد.
امتناع آگاهانه‌ی والدین سهم ناچیزی در بازماندگی از تحصیلِ کودکان دارد، و این در حالی است که به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، «دسترسی به امکانات آموزشی و محرومیت اقتصادی سهم عمده‌ای در بازماندگیِ کودکان ایفا می‌کند.»

یادداشت
تظاهرات آتش بس در آمریکا

شعبده بازی بایدن بر روی جنگ غزه

ممکن است به اشتباه کسی را با تیر زد یا جایی را تصادفی بمباران کرد ولی امکان ندارد که دو میلیون نفر را تصادفی با قحطی و گرسنگی بکشید.
قحطی در غزه قریب الوقوع است و پیامدهای آنی و بلندمدت سلامتی نسلی را به همراه خواهد داشت.

مطالعه »
بیانیه ها

از قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل و برقراری آتش‌بس فوری و پایدار در غزّه حمایت می‌کنیم!

ما فداییان خلق ایران از نخستین روز آغاز جنگ ضمن محکوم کردن و غیرقابل توجیه خواندن عملیات مسلحانه و نظامی علیه مردم بی‌دفاع غیرنظامی، همراه و هم‌صدا با آزادی‌خواهان جهان خواهان آتش‌بس فوری و تأمین حقوق حقّهٔ مردم فلسطین شدیم. با این رویکرد ما مهار مقاومت آمریکا و تصویب قطعنامهٔ شورای امنیت را یک پیروزی بزرگ برای مردم بی‌گناه غزّه و فلسطین و تمامی آزادی‌خواهان جهان می‌دانیم.

مطالعه »
پيام ها

از قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل و برقراری آتش‌بس فوری و پایدار در غزّه حمایت می‌کنیم!

ما فداییان خلق ایران از نخستین روز آغاز جنگ ضمن محکوم کردن و غیرقابل توجیه خواندن عملیات مسلحانه و نظامی علیه مردم بی‌دفاع غیرنظامی، همراه و هم‌صدا با آزادی‌خواهان جهان خواهان آتش‌بس فوری و تأمین حقوق حقّهٔ مردم فلسطین شدیم. با این رویکرد ما مهار مقاومت آمریکا و تصویب قطعنامهٔ شورای امنیت را یک پیروزی بزرگ برای مردم بی‌گناه غزّه و فلسطین و تمامی آزادی‌خواهان جهان می‌دانیم.

مطالعه »
بیانیه ها

از قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل و برقراری آتش‌بس فوری و پایدار در غزّه حمایت می‌کنیم!

ما فداییان خلق ایران از نخستین روز آغاز جنگ ضمن محکوم کردن و غیرقابل توجیه خواندن عملیات مسلحانه و نظامی علیه مردم بی‌دفاع غیرنظامی، همراه و هم‌صدا با آزادی‌خواهان جهان خواهان آتش‌بس فوری و تأمین حقوق حقّهٔ مردم فلسطین شدیم. با این رویکرد ما مهار مقاومت آمریکا و تصویب قطعنامهٔ شورای امنیت را یک پیروزی بزرگ برای مردم بی‌گناه غزّه و فلسطین و تمامی آزادی‌خواهان جهان می‌دانیم.

مطالعه »
برنامه و اساسنامه
برنامه سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
اساسنامه
اساسنامه سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
بولتن کارگری
شبکه های اجتماعی سازمان
آخرین مطالب

از قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل و برقراری آتش‌بس فوری و پایدار در غزّه حمایت می‌کنیم!

رابطه دولت و بازار سرمایه داری در عصر «لیبرالیسم کلاسیک» و «نئولیبرالیسم»

دعوت همگانی برای مشارکت در فرایند تدوین اصول و محورهای حداقلی برای حکومت نشست نخست: شنبه ١١ فروردین ١۴٠۳ (۳۰ مارس ۲۰۲۴ میلادی)

چشمان بیدار

۹ میلیون بی‌سواد و ۹۳۰ هزار بازمانده از تحصیل در ایران

زمین برای همه!