جامعه روزنامهنگاران حرفهیی (SPJ)، اصول اخلاق روزنامهنگاری خود را که پیش از این در سال ١٩٩۶ معرفی شده بود، در سپتامبر ٢٠١۴ مورد بازبینی قرار داده و آنها را با توجه به تغییرات رخ داده در فضای رسانهیی به روز کرده است. میتوان اینگونه برداشت کرد که تمام نهادها و اصنافی که در گذشته قوانینی برای خود نوشتهاند با توجه به گذر زمان باید این قوانین را به روز کنند. در ابتدای این قوانین که جامعه روزنامهنگاران حرفهیی نوشته است، آمده: «اعضای «جامعه روزنامهنگاران حرفهیی» بر این اعتقادند که روشنگری در راستای حقوق مردم، طلایهدار عدالت و اساس دموکراسی است. وظیفه روزنامهنگار، جستوجوی واقعیت و انعکاس عادلانه و کامل مسائل و رخدادها است. عملکرد یک روزنامهنگار اخلاقی و بی عیب و نقص است. جامعه روزنامهنگاران حرفهیی، چهار اصل زیر را به عنوان اساس اخلاق روزنامهنگاری معرفی و کاربرد آنها را از همه فعالان رسانهیی درخواست میکند.»
حقیقت را ابتدا کشف و سپس منتشر کنید
رعایت اولویتهای اخلاقی در رسانهها و پرداختن به آنها از مهمترین تغییراتی است که پس از به روزرسانی در اینگونه موضوعات دیده میشود. در ادامه این اصول اخلاقی آمده است: «روزنامهنگار اخلاقی باید دقیق و منصف باشد. روزنامهنگاران باید در جمعآوری، انعکاس و تفسیر اطلاعات و وقایع راستگو و شجاع باشند.
شما به عنوان روزنامهنگار باید: مسوولیت دقت در کارتان را بپذیرید. از صحت اطلاعات پیش از انتشار آن مطمئن شوید و در هر جا که امکان دارد، از منابع دسته اول استفاده کنید.
به خاطر داشته باشید که نه مساله سرعت و نه مساله فرم توجیه خوبی برای بیدقتی نیست.
بافت و زمینه رویداد را برای مخاطب شرح دهید. مراقب باشید با کوتاه کردن خبر باعث بیش از حد ساده جلوه دادن آن نشوید.
در چرخه عمر خبر، دایما اطلاعات ارایه شده را به روز و اصلاح کنید.
در قول دادن محتاط باشید اما به قول و وعدهیی که میدهید پایبند باشید.
منابع را کاملا مشخص کنید. مردم برای اینکه بتوانند نسبت به نیت یک منبع قضاوت کنند و اعتبار آن را بسنجند به اطلاعات زیادی نیاز دارند.
قبل از اینکه نسبت به عدم افشای هویت منبع به او قولی بدهید، از انگیزهاش برای ارایه خبر مطمئن شوید. عدم افشای هویت را برای منابعی نگه دارید که خطر یا مجازاتی آنها را تهدید میکند و اطلاعاتی دارند که نمیتوان از منابع دیگر کسب کرد. به مخاطب توضیح دهید که چرا منبع خود را به صورت ناشناس آوردهاید.
تلاش کنید سوژههای خبری که مورد انتقاد یا اتهام قرار گرفتهاند را پیدا کنید و به آنها فرصت اظهارنظر بدهید.
از جمع آوری اطلاعات به صورت محرمانه و پنهانی خودداری کنید، مگر اینکه از راههای معمول نتوانید به اطلاعات مورد نیاز دست پیدا کنید.
با دقت و شجاعت، از آنهایی که در قدرت هستند بخواهید پاسخگو باشند. صدای آنهایی را منعکس کنید که صدایشان شنیده نمیشود.
از تبادل دیدگاه صریح و محترمانه حمایت کنید، حتی اگر مخالف شما باشد.
وظیفه ویژه خود به عنوان ناظر امور عمومی جامعه و دولت را مدنظر داشته باشید. مطمئن شوید امور مربوط به مردم به صورت شفاف پیگیری میشود و آمار عمومی در دسترس همگان قرار دارد.
دسترسی به اسناد و منابع را در زمان مقتضی و مناسب فراهم کنید.
جسورانه ماجرای تفاوتها و سختیهای تجربه زندگی بشری را منتقل کنید. به دنبال منابعی باشید که صدایشان را به ندرت میشنویم.
از کلیشهها دوری کنید. روزنامهنگاران باید مراقب تاثیرگذاری احتمالی اصول ارزشی و تجربه فردی خود بر نحوه گزارشگری شان باشند.
یادداشت و تحلیل را به شکلی از خبر مجزا و مشخص کنید.
هیچگاه به عمد اطلاعات مربوط به خبر یا بافتی که خبر در آن روی میدهد را تحریف نکنید؛ این شامل اطلاعات بصری هم میشود. بهطور مشخص تصویرسازی را از عکس مستند جدا کنید.
از سرقت ادبی بپرهیزید. همیشه به منابع ارجاع دهید.
ضرر و زیان را به حداقل برسانید
روزنامهنگاران اخلاقی با منابع، سوژهها، همکاران خود و اعضای جامعه مانند انسانهایی برخورد میکنند که لایق احترامند.
میان ضرورت عمومی برای دستیابی به اطلاعات و خطرات و صدمات احتمالی در این مسیر تعادل برقرار کنید.
مراقب کسانی که ممکن است به خاطر پوشش خبری متحمل ضرر و زیان شوند باشید. زمانی که با کودکان، قربانیان آزار جنسی یا منابع و سوژههای بی تجربه روبهرو هستید، بیشتر دقت کنید. تفاوتهای فرهنگی را در اتخاذ رویکرد و نحوه برخورد با موضوعات در نظر داشته باشید.
به خاطر داشته باشید که دسترسی قانونی به اطلاعات توجیه اخلاقی خوبی برای انتشار آنها نیست.
توجه داشته باشید که افراد عادی در مقایسه با چهرههای عمومی و آنهایی که خواستار به دست آوردن قدرت، نفوذ و توجه عمومی هستند، حق بیشتری برای حفظ اطلاعات خصوصی خود دارند. تبعات احتمالی انتشار اطلاعات شخصی افراد را در نظر داشته باشید.
از تجسس زننده دوری کنید، حتی اگر دیگران به آن اصرار دارند.
میان حق متهم برای دسترسی به محاکمه عادلانه و حق مردم برای دانستن، توازن برقرار کنید. تبعات افشای نام متهم قبل از اثبات جرم در دادگاه را به خاطر داشته باشید.
اطلاعات پس از انتشار برای همیشه در دسترس خواهند بود، هر زمان که لازم است اطلاعات را به روز و کامل کنید.
مستقل باشید
بالاترین و مهمترین وظیفه روزنامهنگاری اخلاقی خدمت به مردم است.
از تضاد منافع، چه به شکل حقیقی، چه ادراکی، دوری کنید؛ هر جا این مساله اجتناب ناپذیر است، آن را به وضوح اعلام کنید.
از پذیرش هدیه، پول، سفر رایگان و هر نوع رفتار ویژه خودداری کنید. از فعالیتهای سیاسی و دیگر فعالیتهای جنبی که ممکن است بی طرفی شما را به خطر بیندازد یا باعث تخریب اعتبار شما شود، اجتناب کنید.
نسبت به منابعی که در برابر پول یا امتیازی ویژه حاضر به در اختیار گذاشتن اطلاعات هستند، هوشیار باشید؛ از پرداخت پول برای دسترسی به اخبار اجتناب کنید. اطلاعاتی که از منابع بیرونی به دست آورده اید را مشخص کنید.
از رفتار ویژه با صاحبان آگهی، آنهایی که به رسانه شما کمک مالی میکنند یا آنهایی که منافع خاصی در برقراری ارتباط با شما دارند، خودداری کنید. در مقابل فشارهای داخلی و بیرونی که قصد دارند بر نحوه پوشش خبری شما تاثیرگذار باشند، مقاومت کنید.
بین خبر و آگهی فرق بگذارید و از پوشش ماجراهایی که در آنها مرز میان این دو به وضوح مشخص نیست دوری کنید. مطالبی که بابت انتشارشان هزینهیی پرداخت شده را کاملا مشخص کنید.
پاسخگو باشید و شفاف عمل کنید
روزنامهنگاری اخلاقی به معنای پذیرش مسوولیت در قبال کار خود و تشریح انگیزه خود برای مردم است.
گزینهها و فرآیندهای اخلاقی را برای مخاطب توضیح دهید. با مردم در مورد شیوه کار روزنامهنگارانه، پوشش خبری و محتوای اخبار به گفتوگو بنشینید.
سوالهایی که در مورد دقت، شفافیت و بی طرفی شما مطرح میشود را بلافاصله پاسخ دهید.
اشتباههای خود را بپذیرید و به سرعت و به صورت ویژه در جهت رفع آنها برآیید. انتشار اصلاحیه یا توضیح مربوط به یک خبر را با دقت و به صورت شفاف انجام دهید.
رفتارهای غیراخلاقی رخ داده در فضای روزنامهنگاری را افشا کنید، حتی اگر در سازمان خود شما رخ داده باشند.
از همان استانداردهایی که توقع دارید دیگران رعایت کنند، تبعیت کنید.