در جریان سومین دوره تجلیل از کسانی که سهمی در ارتقای حقوق بشر در ایران داشته‌اند، «نرگس محمدی» مدافع حقوق بشر و زندانی سیاسی به عنوان یکی از برندگان جایزه حقوق بشری «ر‌ها» از سوی «سودویند» برگزیده شد.
هیات داوران سودویند متشکل از «شیرین عبادی»، برنده جایزه «صلح نوبل»، حقوقدان، قاضی سابق دادگاه، وکیل حقوق بشر، به همراه «آرون رودز» از بنیان‌گذاران و محقق اصلی پروژه «حقوق آزادی» و مدیر اجرایی سابق «فدراسیون بین‌المللی هلسینکی برای حقوق بشر» و «کارولینا یانوزفسکی»، وکیل حقوق بشر و عضو هیات مدیره «سودویند» این خبر را در حالی اعلام کرده‌اند که «نرگس محمدی» سخنگو و نایب رییس «کانون مدافعان حقوق بشر» همچنان در «زندان اوین» در ایران به سر می‌برد.
نهاد غیر دولتی اتریشی «سودویند»، در قالب پروژه «همه حقوق بشر برای همه در ایران»، جوایزی را برای نکوداشت کنش‌گران حقوق بشر در ایران در نظر گرفته است که از برندگان این جایزه در سال‌های پیشین می‌توان به «پروین ذبیحی»، «ژیلا کرم‌زاده مکوندی»، «نسیم سلطان‌بیگی»، «رسول بداغی»، «مجید توکلی»، «رضا شهابی»، زنده‌یاد «فرامرز محمدی»، «خسرو کُردپور»، «مسعود کُردپور»، «حکیمه شکری»، «فاران حسامی» و «کیوان صمیمی بهبهانی» اشاره کرد.
جوایز حقوق بشری «ر‌ها»، از سوی نهاد غیر دولتی اتریشی «سودویند» برای ادای احترام و تجلیل از افرادی که سهمی در حفظ و ارتقاء حقوق بشر در ایران داشته‌اند، در نظر گرفته شده است. «سودویند» از نهادهای دارای مقام مشورتی سازمان ملل متحد است که در حوزه توسعه و کاهش شکاف کشورهای جنوب و شمال فعالیت می‌کند.
«نرگس محمدی» در سال ۱۳۵۱، در شهر «زنجان» متولد شد. او زندانی سیاسی، فعال حقوق بشر، روزنامه‌نگار، عضو «کارزار لگام» (لغو گام به گام اعدام)، عضو شورای عالی سیاست‌گذاری «ادوار تحکیم وحدت»، نایب رییس و سخنگوی «کانون مدافعان حقوق بشر» و رییس هیات اجرایی «شورای صلح ایران» است.
«نرگس محمدی» همسر «تقی رحمانی» روزنامه‌نگار، نویسنده، زندانی سیاسی سابق، فعال سیاسی، عضو شورای فعالان ملی مذهبی و از مشاوران «مهدی کروبی» است. او در آذرماه ۱۳۸۷، به دلیل فعالیت در «کانون مدافعان حقوق بشر» از سوی کارفرما از «شرکت بازرسی مهندسی ایران» محل کار خود اخراج شد.
«نرگس محمدی» بار دیگر در ۲۰ خردادماه ۱۳۸۹، بازداشت و به بند ۲۰۹ زندان اوین منتقل شد. او تا ۱۱ تیرماه همان سال را در زندان سپری کرد و در طول این مدت به دلیل “شوک عصبی” به شدت بیمار شد.
این مدافع حقوق بشر در شهریورماه ۱۳۸۹، از سوی «قاضی پیرعباسی» به اتهام‌های انتسابی “اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور” و “عضویت در کانون مدافعان حقوق بشر” و “فعالیت تبلیغی علیه نظام”، به تحمل ۱۱ سال زندان محکوم شد که این حکم در ۲۵ دی‌ماه ۱۳۹۰، به ۶ سال حبس کاهش یافت و در ۱۴ اسفندماه همان سال، به وکیل او ابلاغ شد.
«نرگس محمدی» مجددا در ۲ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۱، به اداره اطلاعات شهر «زنجان» فراخوانده شد و پس از بازجویی، بازداشت و به «زندان اوین» منتقل شد. او سپس در ۱۳ اردیبهشت‌ماه همان سال، به زندان شهر «زنجان» منتقل شد.
این فعال مدنی در ۱۹ تیرماه ۱۳۹۱، به دلیل وخامت شرایط جسمی از «زندان زنجان» به بیمارستان «ولیعصر» این شهر منتقل شد. او در نهایت در ۱۰ مردادماه ۱۳۹۱، با سپردن وثیقه ۶۰۰ میلیون تومانی، به شکل موقت آزاد شد و به مرخصی درمانی رفت.
این روزنامه‌نگار زندانی دیگر بار در ۱۱ خردادماه ۱۳۹۳، از سوی دادسرای مستقر در «زندان اوین» احضار و مورد بازجویی قرار گرفت و در طول این بازجویی به وی گفته شد “ممنوع‌الخروج” شده است.
او همچنین در ۵ دی‌ماه ۱۳۹۳، در راه شرکت در «مراسم سالگرد یکی از کشته‌شدگان اعتراض‌های سال ۸۸» بازداشت شد و ساعت‌ها مورد “بازجویی خشن” از سوی ماموران «وزارت اطلاعات» قرار گرفت.
«نرگس محمدی» روز دوشنبه ۱۴ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۴، پس از رجوع به شعبه ۱۵ «دادگاه انقلاب اسلامی» به ریاست قاضی «ابوالقاسم صلواتی» برای مطالعه پرونده، درخواست استمهال نمود که این درخواست از سوی «ابوالقاسم صلواتی» بلامانع واقع شده بود. این در صورتی بوده که صبح روز سه‌شنبه ۱۵ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۴، نماینده دادستان، مامورین امنیتی و لباس شخصی به منزل این سخنگوی «کانون مدافعان حقوق بشر» هجوم برده و او را بازداشت و به بند عمومی زنان منسوب به «بند نسوان» در «زندان اوین» منتقل کردند.
«نرگس محمدی» دو هفته پس از بازداشت، در ۲۸ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۴، اعلام کرد: “اگر دارو‌هایم را دریافت نکنم، دست به اعتصاب غذا می‌زنم.”
۶۵۰ کنشگر جنبش زنان، شخصیت دانشگاهی و فعال اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، در ۸ تیرماه ۱۳۹۴، برای آزادی «نرگس محمدی» بیانیه حمایتی منتشر کردند.
طبق احضاریه‌ای که به «نرگس محمدی» داده شد، دوشنبه ۱۵ تیرماه ۱۳۹۴، او باید برای انجام فعالیت‌های حقوق بشری‌اش مجددا محاکمه می‌شد؛ آن هم در زمانی که او در بند زنان «زندان اوین» موسوم به «بند نسوان» در حبس بود.
گفته شده “با وجود مراجعه وکیل به دادگاه انقلاب، دادگاه این فعال حقوق بشر برگزار نشده است.”
این در حالی است که به وکیل این زندانی اعلام شده بود: “نرگس محمدی از زندان اوین به دادگاه انقلاب واقع در خیابان معلم آورده نشده و در نتیجه جلسه دادگاه فعلا برگزار نمی‌شود.”
هم‌اکنون «نرگس محمدی»، در انتظار محاکمه مجدد و در شرایط نامناسب جسمی و بیماری، در بند زنان «زندان اوین» به سر می‌برد.
«نرگس محمدی» پیش‌تر در سال ۲۰۰۹، برنده جایزه بین‌المللی بنیاد «الکساندر لانگر» و همچین در سال ۲۰۱۱ نیز برنده جایزه «دولت و بنیاد تاریخ زنده سوئد» شده بود.
