یکی از شخصیتهای کلیدی در راستیآزمایی یک گزارش تحریک کننده که به دنبال پیوند دادن ایران به حملات ۷ اکتبر بود، نشان میدهد که او واقعاً چه چیزی را به روزنامه گفته است.
به نقل از دراپ سایت ۱۷ دسامبر ۲۰۲۴
برگردان به فارسی: گودرز اقتداری
یک منبع کلیدی که نیویورک تایمز از آن به عنوان کارشناس کمک به تأیید صحت اسناد داخلی حماس در گزارشی مهم در ماه اکتبر نام برد، به دراپ سایت نیوز(Drop Site News) اظهار میدارد که در مصاحبه های خود با تایمز نگرانی هایی را در مورد صحت این اسناد مطرح کرده است. اسرائیل صورتجلسات ادعایی نشست حماس را به عنوان بخشی از کارزار خود برای ارتباط مستقیم ایران با برنامه ریزی حملات ۷ اکتبر در اختیار این روزنامه قرار داد.
صلاح الدین الاووده، که روزنامه او را «عضو حماس و جنگجوی سابق در شاخه نظامی آن که اکنون یک تحلیلگر مستقر در استانبول است» توصیف کرد، گفت که خبرنگار تایمز تنها به او اجازه داد یک صفحه از ۳۰ صفحه را مرور کند. از اسنادی که تایمز از او خواست تا تأیید کند. طبق پیامهای واتساپ که توسط دراپ سایت نیوز مشاهده شده، العواوده به خبرنگار تایمز گفته است که بدون مشاهده بیشتر این سند، قضاوت در مورد صحت آن دشوار است.
من صفحات دیگر را درخواست کردم و او گفت که نمی تواند آنها را برای من بفرستد اما او گفت که می تواند آنها را بعداً برای من بخواند و من به او گفتم که کار نمی کند، اگر بتوانم صفحات را ببینم، می توانم درباره صحت آنها قضاوت کنم. العواوده به دراپ سایت گفت. تایمز هرگز صفحات اضافی را در اختیار العواوده قرار نداد و متعاقباً از او در گزارشی در ۱۲ اکتبر به عنوان تنها منبع قابل ذکر برای راستیآزمایی آنچه به عنوان «دقایقی از جلسات مخفی حماس» که «گزارش دقیقی از برنامهریزی برای حمله تروریستی ۷ اکتبر حماس ارائه میکند» توصیف کرده بود، نام برد.
العواوده گفت که او به تایمز گفت که معتقد نیست جلسات ادعایی حماس به طور خاص در مورد برنامه های ۷ اکتبر بوده و او شک دارد که ایران یا هر نیروی خارجی دیگری از قبل از این توطئه مطلع شده باشد. با این وجود، این خبر با این تیتر منتشر شد: «اسناد محرمانه نشان میدهد حماس تلاش کرد ایران را متقاعد کند که به حمله ۷ اکتبر خود بپیوندد.»
قابل ذکر است، تایمز به سؤالات دراپ سایت در مورد صحت اسناد مورد نظر پاسخ نداد. چارلی استادلندر، سخنگوی تایمز، در بیانیهای گفت: این داستان «شامل چندین خبرنگار بود که با افراد زیادی به منظور درک، تأیید و متنی کردن اسناد ارجاع شده صحبت میکردند». این گزارش نه تنها خود اسناد حساس را تفسیر میکند، بلکه از زوایای متعدد درباره رویدادها و نهادهای واقعی زندگی گزارش میدهد. این یک قطعه جامع و عمیق گزارش شده از روزنامه نگاری مستقل است. آقای العواوده تنها یکی از افراد متعددی بود که در جریان گزارش برای ارائه زمینه با آنها مشورت شد و تنها و یا حتی ابزار اولیه برای درک محتوای اسناد نبود. با این حال، تایمز در متن گزارش اعلام کرده بود که برای ارزیابی صحت آنها به طور خاص با العواوده مشورت کرده است.
این قسمت، همراه با دیگر گزارشهای منتشر شده در تایمز و دیگر سازمانهای خبری بزرگ ایالات متحده و بینالمللی، پرسشهای جدی را باعث میشود در مورد اینکه تا چه حد سازمانهای رسانهای قدرتمند به اسرائیل اجازه دادهاند اقدامات خود در غزه را پاک کند. در طول ۱۴ ماه گذشته، سازمانهای خبری داستانهایی را بر اساس ادعاها و «اطلاعات» تأیید نشده اسرائیل ساختهاند که پیامرسانی استراتژیک و کمپینهای تبلیغاتی برنامه ریزی شده اسرائیل را که اغلب با تشدید خشونت و کشتار در غزه همراه است، تقویت کرده است.
در آخر هفته، ارتش اسرائیل دست کم ۶۳ نفر را در بمباران دو مدرسه ای که هزاران آواره فلسطینی را در خود جای داده بودند، در حالی که در حال خواب بودند، از جمله زنان و کودکان کشت. مدرسه خلیل عویده در بیت حانون و مدرسه احمد بن عبدالعزیز در خان یونس هر دو توسط آژانس امداد و کار سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی در خاور نزدیک اداره می شدند، سازمان بین المللی اصلی که به فلسطینیان غزه کمک می کند. طارق ابوعزوم، خبرنگار الجزیره، در گزارشی از حمله خان یونس گفت: ارتش اسرائیل قبل از حمله به آنها هشدار نداده بود. برخی از اجساد به دلیل گستردگی حمله مورد بحث، تکه تکه شدند.» ارتش اسرائیل مدعی شد که مدرسه خان یونس که مملو از غیرنظامیان آواره بود، به عنوان مرکز فرماندهی و کنترل حماس عمل می کرد – ادعایی که سپس در اخبار مربوط به حمله تکرار شد.
اسرائیل هیچ مدرک واقعی برای حمایت از ادعای خود منتشر نکرد، اما بهانه ضعیفی که بر اساس آن حملات مرگبار به مدارس آنروا را توجیه میکرد، از ماهها قبل در سازمانهای خبری بزرگ بینالمللی کار گذاشته شده بود. هفته گذشته، نیویورک تایمز مقاله مهمی با عنوان «سوابق ضبط شده توسط اسرائیل نشان دهنده حضور حماس در مدارس سازمان ملل است» منتشر کرد و مدعی شد که حداقل ۲۴ کارمند آنروا(UNRWA) که به عنوان معلم در مدارسی که توسط آژانس سازمان ملل در غزه اداره می شود، اعضای حماس یا عضو جهاد اسلامی فلسطین هستند و اینکه تقریباً تمام پرسنل آنروا مرتبط با حماس از جنگجویان شاخه مسلح این گروه «تیپ های قسام» بودند. این روزنامه ادعا کرد که این بر اساس «برنامههای نظامی مخفی حماس» است که نشان میدهد گردانهای قسام، مدارس و دیگر تأسیسات غیرنظامی را «بهترین مانع برای محافظت از مقاومت» در جنگ نامتقارن این گروه با اسرائیل میدانستند. در داستان تایمز اشاره ای نمی شود که ادعاهای قبلی اسرائیل مبنی بر اینکه آنروا یک گروه پوششی برای حماس است، مکرراً مواکدا رد شده است.
سخنگوی آنروا در بیانیه ای به دراپ سایت نیوز به این واقعیت اشاره کرد که تایمز اعتراف می کند که به طور مستقل سوابق ادعایی را تأیید نکرده است. تامارا الریفای، سخنگوی آنروا، گفت: «این مقالات را فقط میتوان به عنوان منبع ادعایی آشکار مبنی بر اینکه آنروا یک سازمان تروریستی است، چیزی که در تاریخ سازمان ملل سابقه نداشته است، تلقی کرد. ما از زمان شروع جنگ در غزه چندین مورد داشته ایم که چند رسانه معتبر ادعاهای علیه آنروا را به شیوه ای کاملاً غیرحرفه ای و عمدتاً غیرمسئولانه پوشش داده اند و جان کارکنان ما را در معرض خطر قرار داده اند در حالی که آنها با زمان برای توزیع غذا رقابت می کنند، پناهگاه ها را مدیریت می کنند و پمپ های آب را در طول جنگ تعمیر می کنند.
تایمز نوشت که نمیتواند اسنادی را که مستقیماً توسط ارتش اسرائیل در اختیار این روزنامه قرار داده است، تأیید کند، اما در عوض انتشار ادعاهای خود را با این جمله توجیه کرد که این اسناد «شباهتهایی با دیگر سوابق حماس دارد که تایمز بررسی کرده است». دراپ سایت از تایمز پرسید که به کدام اسناد قبلی حماس اشاره می کند و استادلاندر پاسخی نداد.
استادلاندر اظهار داشت: «خبرنگاران ما به دنبال دیدگاههای متعدد و تأیید روی زمین برای ارائه زمینه بودند. از آنجایی که آنروا موضوع این گزارش بود، خبرنگاران ما نظر آنها را جویا شدند و دامنه ادعاهای پیرامون خود را به تفصیل بیان کردند. همانطور که در این مقاله می بینید، ما نظرات رهبران فعلی و سابق آنروا را درج کردیم و سعی کردیم با کارکنان فعلی برای دیدگاه های آنها تماس بگیریم، اگرچه هیچ یک به خبرنگاران ما پاسخ ندادند. باز هم، این یک قطعه جامع از روزنامه نگاری مستقل بود که تایمز پشت آن ایستاده است.»
این دستورعمل کشنده که اسرائیل به عنوان بخشی از کمپین خود برای توجیه حملات به سایتهای غیرنظامی، اطلاعات تایید نشدهای را در اختیار سازمانهای خبری قرار میدهد – به طور مکرر در ۱۴ ماه گذشته بهکار گرفته شده است. زیرا تأسیسات آنروا به طور سیستماتیک توسط ارتش اسرائیل هدف و مورد حمله قرار گرفته است. به گفته سازمان ملل، نزدیک به ۲۰۰ تأسیسات آنروا آسیب دیده یا ویران شده است و بیش از ۲۵۰ کارمند آنروا کشته شده اند. بیش از ۸۵ درصد از مدارس آنروا در غزه مورد اصابت قرار گرفته اند، برخی از آنها به طور کامل ویران شده و برخی دیگر به شدت آسیب دیده اند- بیشتر این مدارس به عنوان پناهگاهی برای آوارگان فلسطینی در زمان بمباران توسط اسرائیل مورد استفاده قرار می گرفتند. تنها در ماه نوامبر، آژانس ۲۱ حمله به مدارس آنروا در غزه را مستند کرد.
در طول جنگ غزه، اسرائیل ادعاهای گستردهای در مورد استفاده حماس از تأسیسات غیرنظامی داشته است که بعداً مشکوک، اغراقآمیز یا کاملاً نادرست بوده اند – اغلب در همان زمان که خود اسرائیل بهخاطر کشتار جمعی غیرنظامیان فلسطینی به شدت مورد توجه قرار میگیرد. حملات عمدی اسراییل علیه بیمارستان ها، مدارس، اردوگاه های آوارگان و سایر مکان های حفاظت شده در غزه صورت گرفته است. این امر به ویژه در مورد آنروا که در سال ۱۹۴۹ با دستور صریح برای محافظت از فلسطینیهایی که بهدلیل ایجاد دولت اسرائیل از خانهها و سرزمینهای خود رانده شدهاند و اسرائیل آن را مانعی بر سر راه چندین دهه شهرکسازی استعماری و گسترش خود میدانست، ایجاد شد.
عواقب حمله اسرائیل به مدرسه آنروا در خان یونس، غزه، در ۱۶ دسامبر ۲۰۲۴ که خانوادههای آواره را در خود جای داده است. عکس عابد رحیم خطیب/آنادولو از طریق گتی ایماژ.
جنگ علیه آنروا
در ژانویه، در همان روزی که دادگاه بین المللی دادگستری حکم داد که پرونده آفریقای جنوبی علیه اسرائیل برای نسل کشی غزه می تواند ادامه یابد، اسرائیل علناً ۱۲ نفر از ۳۰۰۰۰ کارمند آنروا را به مشارکت در حملات ۷ اکتبر متهم کرد. اسرائیل سپس «اطلاعاتی» را به ایالات متحده و دیگر دولتها ارائه کرد که در آن ادعا شده بود این اطلاعات را از بازجوییهای اسیران فلسطینی به دست آورده است، تلفنهای همراه، سیگنالهای شنود را ضبط کرده است، و براساس اسنادی که اسرائیل ادعا میکند از اجساد فلسطینیهایی که در غزه کشته شدهاند، پیدا کرده است. وال استریت ژورنال، نیویورک تایمز، و دیگر سازمان های خبری مهم به سرعت این اتهام اسرائیل را منتشر کردند که ۱۰ درصد از کارکنان محلی ۱۲۰۰۰ نفری آنروا در غزه “پیوندهای” نامشخصی با حماس دارند.
سمافور در ماه آگوست گزارش داد که این نشریه هرگز اطلاعاتی را که زیربنای پرونده اسرائیل است، مشاهده نکرده است، روزنامهنگاران ناشناس وال استریت ژورنال سعی کردهاند به طور مستقل ادعای ۱۰ درصدی را تأیید کنند و هرگز فهرستی از اسامی متهمان به ژورنال داده نشده است تا آنها بتوانند برای تأیید آن تلاش کنند. این روزنامه با این وجود بر پای گزارش خود ایستاده است. در ایمیلی که سمافور دریافت کرده است، النا چرنی، سردبیر ارشد اخبار وال استریت نوشته است که «این واقعیت که ادعاهای اسرائیل با شواهد محکمی تأیید نشده است، به این معنی نیست که گزارش ما نادرست یا گمراهکننده بوده، ما از آن عقب نشینی کردهایم یا یک اشتباه قابل اصلاح در اینجا وجود دارد». این نشریه خاطرنشان کرد که گزارش وال استریت و تایمز در مورد “پرونده” اسرائیل، که محتوای کامل آن را هیچ یک از روزنامه ها ندیدند، “یک یا دو ضربه ای بود که تأثیر فوری بر آژانس داشت.”
ایالات متحده به دنبال اتهامات تایید نشده اسرائیل بلافاصله اعلام کرد که تمام کمک های مالی به آنروا را تعلیق می کند و ۱۵ کشور دیگر نیز از آن پیروی کردند. از آن زمان، همه ۱۵ کشور پس از تحقیقات متعددی که هیچ مدرکی برای اثبات ادعاهای اسرائیل پیدا نکردند، حمایت از آژانس سازمان ملل را از سر گرفتند و این ایالات متحده را بعنوان تنها تحریم کننده باقی گذاشت.
الریفای، سخنگوی آنروا گفت: «آنروا این اسناد را که دولت اسرائیل در اختیار رسانه ها، دیپلمات ها یا سایر نهادها قرار داده است، دریافت نمی کند. ما بارها و بارها بدون فایده از دولت اسرائیل اطلاعات بیشتری درخواست کردیم تا بتوانیم در داخل کشور تحقیق کنیم. ما واقعاً با نگرانی در مورد کارکنان تا زمان شروع جنگ برای به دست آوردن اطلاعات از دولت اسرائیل تلاش کرده ایم. آنروا هر سال لیست/ اسامی کارکنان خود را در اراضی اشغالی فلسطین با دولت اسرائیل به اشتراک می گذارد، بنابراین شگفت آور است که کشوری با برخی از بالاترین اطلاعات و امنیت نظامی در جهان به آژانس سازمان ملل مراجعه نکرده است.»
دو هفته پس از انتشار ادعاهای اسرائیل برای اولین بار در دولت ها و رسانه ها، برخی از سازمان های خبری گزارش دادند که مطالب مورد استناد ادعاهای اسرائیل را تایید نمی کند. کانال ۴ بریتانیا گفت که در پرونده خلاصه ارائه شده توسط اسرائیل “هیچ مدرکی برای حمایت از ادعای انفجاری جدید اسرائیل” مبنی بر استخدام تعداد زیادی از اعضای حماس و جهاد اسلامی توسط آنروا وجود ندارد. سیانان به این نتیجه رسید که در مطالبی که اسرائیل در اختیار رسانههای خبری قرار داده است «شواهدی برای حمایت از ادعاهایش ارائه نکرده است.»
تلاشهای اسرائیل برای مشروعیت بخشیدن به حملات خود علیه آنروا در پسزمینه یک کارزار جنگ اطلاعاتی مستمر انجام میشود که منجر به موفقیت اسرائیل در تأمین پوشش خبری عمده برای برخی از آتشزاترین روایتهایش شده است. در برخی موارد، خبرگزاری ها تفسیر اسرائیل را می پذیرند یا ادعاهای آن را به دقت بررسی نمی کنند. همچنین دلایل مشروعی وجود دارد که تا چه حد ممکن است اسرائیل اسناد ادعایی حماس را جعل کرده یا دستکاری کرده تا به برنامه سیاسی یا جنگی خود خدمت کند.
در ماه ژوئیه، بزرگترین روزنامه آلمانی بیلد و روزنامه یهودی کرونیکل مستقر در بریتانیا، داستانهایی را بر اساس آنچه که این نشریه ها میگفتند اسناد داخلی حماس است، منتشر کردند که مدعی بود نشان میدهد یحیی سنوار، رهبر حماس، خواهان آتشبس در غزه نیست و حماس تنها در حال مذاکره است. ابزار جنگ روانی معلوم کرد که اسناد ساختگی هستند. چهار اسرائیلی، از جمله دستیار نتانیاهو، متعاقبا به اتهام جعل و توزیع اسناد دستگیر شدند. اسناد جعلی همچنین مدعی شدند که سینوار در حال آماده سازی نقشه ای برای قاچاق خود و برخی از گروگان های اسرائیلی از طریق کریدور فیلادلفیا و به مصر بوده است. در آن زمان نتانیاهو از خروج نیروهای اسرائیلی از منطقه امتناع می کرد و تاکید می کرد که اسرائیل باید کنترل کریدور را حفظ کند در حالی که به دروغ ادعا می کرد، نه نتانیاهوبلکه حماس است که مذاکرات آتش بس را خراب می کند.
“من شک کردم”
داستان اکتبر تایمز، که در صفحه اول روزنامه ظاهر شد، همچنین روایتی مهم و به موقع برای اهداف اسرائیل بازی کرد. بر اساس ۳۰ صفحه از آنچه مقامات اسرائیلی به تایمز گفته اند که “صورتجلسه داخلی ۱۰ جلسه محرمانه حماس بوده است،” تایمز ادعا کرد که این اسناد نشان دهنده عزم یحیی سنوار و دیگر رهبران حماس برای متقاعد کردن متحدان حماس، ایران و حزب الله، برای پیوستن به این حمله است. «اگر حماس یک حمله فرامرزی غافلگیرکننده انجام دهد، حداقل متعهد به نبرد گسترده تر با اسرائیل باشید!» این اسناد ظاهراً فاش میکردند که به عنوان بخشی از این تلاش، حماس اجرای عملیات طوفان الاقصی را به تعویق انداخت و در ژوئیه ۲۰۲۳، سه ماه قبل از حملات ۷ اکتبر، «یک فرمانده ارشد ایرانی به حماس گفت که ایران و حزبالله در أصول از این حمله حمایت میکنند، اما زمان بیشتری برای آماده شدن نیاز دارند.» این اتهامات که العواوده نسبت به آن ابراز تردید کرد، در بانفوذترین روزنامه ایالات متحده منتشر شد و به کمپین نتانیاهو برای مرتبط کردن مستقیم ایران با توطئه ۷ اکتبر کمک کرد.
تایمز مدعی شد که «اصالت اسناد را با به اشتراک گذاشتن برخی از محتوای آنها با اعضا و کارشناسان نزدیک به حماس راستی آزمایی کرده است». اما تنها منبع ای که از او برای ارزیابی این اسناد نام برد العواوده بود. در گزارش تایمز آمده است که العواوده «با برخی از جزئیات شرح داده شده در اسناد آشنا بود و گفت که سازماندهی یادداشت های ارائه شده با رویه های عمومی گروه حماس مطابقت داشت». دومین تحلیلگر فلسطینی که نامش فاش نشده است، «جزئیات مشخص و همچنین عملیات ساختاری کلی حماس را که با اسناد همسو است، تأیید کرد». در داستان تایمز به هیچ منبع دیگری به جز ارتش اسرائیل که با قطعیت ادعا می کرد اسناد واقعی هستند، اشاره نکرد. نماینده ایران در سازمان ملل در بیانیهای که به تایمز ارائه کرد، گفت که این اتهامات مبتنی بر «اسناد ساختگی» است.
العواوده به دراپ سایت گفت که تایمز تنها یک صفحه از ۳۰ صفحه را با او به اشتراک گذاشته است. او پس از بررسی آن، به خبرنگار تایمز، آدام راسگون گفت که عبارت خاصی در سند وجود دارد که به گمان او ترجمه است و شخصی که آن را نوشته است آشنا به زبان عربی بومی به نظر نمی رسد. من به [راسگون] گفتم: «به نظر ترجمه شده است، واقعی به نظر نمی رسد. العواوده به دراپ سایت گفت: این عبارت خارج از متن است، استفاده نمی شود و معنای آن روشن نیست. عبارت مورد بحث تقریباً به انگلیسی به عنوان “پوشش هوا” ترجمه می شود. من به او گفتم که ممکن است از زبان دیگری ترجمه شده باشد، هر کسی که آن را نوشته است آن را به معنای واقعی کلمه ترجمه کرده است، اما در زمینه عربی مدرن استفاده نمی شود. العواوده همچنین یک یادداشت صوتی را با دراپ سایت به اشتراک گذاشت که میگوید به راسگون فرستاده و در آنجا شک و تردید خود را مطرح میکند.
العواوده خواست تا صفحات دیگر را ببیند و خاطرنشان کرد که عبارت غیرعادی “ممکن است چیزی باشد که در صفحات قبل یا صفحات بعد توضیح داده شده است”، اما راسگون نپذیرفت. العواوده گفت که او به راسگون گفت که «ظاهر سند و موارد ذکر شده در آن، به نظر میرسد که میتواند واقعی باشد – اما این بدان معنا نیست که نمیتوانست جعلی باشد، زیرا به نظر من شخصی میتوانست صورتجلسه ای از یک جلسه را به دست آورد و آنچه در آن بود را تغییر دهد و من در مورد این عبارت در سند شک دارم.»
العواده همچنین گفت که قبل از ارسال صفحه، راسگون از او پرسید که آیا فکر میکند کسی خارج از غزه از برنامههای حمله غافلگیرکننده حماس مطلع بوده است. العواده به راسگون گفت: «من اینطور فکر نمیکنم، زیرا طبق درک من، تمام جهان از جمله سایر بخشهای حماس شگفتزده شدند.» مقاله تایمز مدعی شد که حماس در ابتدا حمله خود به اسرائیل را برای پاییز ۲۰۲۲ طراحی کرده بود و در داخل از نام رمز “پروژه بزرگ” استفاده می کرد. العواوده گفت که راسگون از او پرسید که آیا این عبارت به طور خاص به برنامه های ۷ اکتبر اشاره دارد. «به او گفتم نه. یقیناً مقاومت در مورد طرح های کلی برای رویارویی با اشغالگران و شرایطی که ممکن است با اشغالگری مقابله کند، توافق کرده است و اینها حمله به مسجد الاقصی است. اما آیا در مورد نبردی مانند طوفان الاقصی که توسط مقاومت آغاز شد صحبت شد؟ من در مورد آن نشنیدم و فکر نمی کنم کسی در این مورد صحبت کرده باشد.»
تایمز به سوال دراپ سایت در مورد اینکه چرا مقاله هیچ یک از این نگرانی ها یا اخطارها را از تنها منبع نامگذاری شده خود در اسناد منعکس نمی کند، پاسخی نداد. در عوض، داستان همچنان بدون هیچ گونه ابهامی بیان میکند که این اسناد توسط این روزنامه تأیید شده است – و آنها “نشان دهنده یک پیشرفت در درک حماس هستند.”
شریف عبدالقدوس و جرمی اسکیهیل نیکلاس رودلو به این تحقیق کمک کرده است.
