روزنامه پولیتیکن در شماره ی ۱۲ دسامبر ۲۰۱۵ خود از قول بانوی دانمارکی مقیم عربستان سعودی می نویسد: پوشش خبری غرب از عربستان خیلی یکسو نگرانه و بحرانی است.
بانو ماریه لوئیسه سوزمن که در پانزده سال گذشته مقیم عربستان بوده می گوید: نسبت به تاریخ کشور و تحولات آن باید درک بیشتری از خود نشان دهیم.
امروز زنان در سراسر عربستان سعودی نقطه عطفی را تجربه کردند، وقتی که برای اولین بار توانستند در انتخابات محلی هم به عنوان رأی دهنده و هم به عنوان نماینده (کاندیدا) شرکت داشته باشند.
محل زندگی بانو ماریه لوئیسه سوزمن در ریاض پایتخت عربستان سعودی در فاصله ای غیرقابل تصور از محله ئستابوری کپنهاگ قرار دارد. جایی که در پانزده سال گذشته و همچنین در دفعاتی قبل‌تر، این بانوی دانمارکی درآن زیسته و همزمان با تحصیل زبان عربی دوستان فراوانی یافته و از این راه درکی در نوع خود نادر از این کشور بسته، پیدا کرده است.
– چگونه می توان یک زن دانمارکی در عربستان سعودی بود؟
پاسخ به این سئوال غیر ممکن یا غیر قابل تصور است. تفاوت‌های بسیاری در رابطه با وضعیت تحصیلی، کار، روابط خانوادگی و نسل‌ها وجود دارد. لذا من می‌توانم این سئوال را اینگونه پاسخ دهم، که زندگی من در عربستان سعودی چگونه است:
من البته قوانین را رعایت کرده و وقتی بیرون از منزل هستم، عبایم که برازنده ام هست بر تن دارم. اما هرگز روسری بر سر نکرده ام. البته باید بگویم، داشتن لباسی برازنده و پوشاننده بر تن در فضاهای عمومی برای مردان هم از ضروریات است. شما در خیابان کسی را با شلوارک نمی بینی.
من نباید راننده ی اتومبیل باشم و آنجا چیزی به نام ناوگان حمل و نقل عمومی وجود ندارد. لذا برای حل این مشکل لازم است که یک راننده داشته باشی. این موضوع از نظرگاه یک دانمارکی غیر منطقی و عجیب به نظر می رسد؛ اما برای این مسئله راه حل جانشینی نیست.
حرکت اعتراضی کوچک من این است که، هیچ‌کسی نباید به من امر کند که من به گردش بروم یا نه. پلیس مذهبی “امر به معروف نهی از منکر” برای من ارزشی ندارد. آنها می‌توانند تذکر خود مبنی بر “خواهر مویت را بپوشان” را بدهند، اما آنها اختیارات قانونی ندارند؛ لذا روش من این است که آنها را نادیده بگیرم.
در من حال و هوای فعالیت‌های فرهنگی وجود دارد، که بتدریج چنین فعالیتهایی هم در ریاض، جده و دمام ایجاد شده است. در فوریه ۲۰۱۵ یک فستیوال فیلم در دمام برگزار شد. در فستیوال، از فیلم‌های پیچیده‌ی نمادین تا فیلم‌های طنز انتقادی وجود داشتند. خود انتقادی از روش زندگی سعودی، کمبودی قابل لمس نبود! دو فیلم کوتاه برای فستیوال فیلم کَن برگزیده شدند و برنده بهترین داستان یک زن به نام هانا العمیر بود. و این‌همه در کشوری که سینما و مدارس فیلم ندارد، قابل توجه است.
– آیا شما زنان سعودی را تحت ظلم و ستم ارزیابی می کنید؟
این یک سئوال مشکل است. ما معمولاً بر اساس فرهنگ یا دید خود به این موضوع نگاه می کنیم. مطابق تعاریف ما، زنان تحت قانون شریعه، که بر عربستان سعودی حاکم است، از حقوق خود محروم‌اند. اما مطابق تعاریف اسلامی چنین نیست. مطابق قوانین اسلامی آنها در ظاهر متفاوت، ولی عملاً دارای حقوقی برابر (با مردان) اند. به عنوان مثال مردها مؤظفند که هزینه‌ی کامل خانواده را تأمین کنند. اگر زنِ خانواده درآمدی داشته باشد، مال خود اوست و او مؤظف نیست تا درآمد خود را خرج هزینه‌های خانواده کند.
– اما خود زنان سعودی چگونه به این موضوع نگاه می کنند؟
اگر آنها احساس کنند که تحت ستم‌اند، بنابراین آنها تحت ستم‌اند. و زنان بسیاری چنین احساسی را در خود دارند. آنها مدت زیادی است که مبارزه ای سخت برای حقوق زنان را شروع کرده و پیش می‌برند. اما از قربانی بودن فاصله زیادی دارند.
برعکس بسیار قابل توجه است، لمس تجربه ی تلنگرهای مستمر زنان و مردان سعودی در پیچ و خم قوانین، به این قوانین برای تغییر. در عربستان سعودی زنان زیادی دارای تحصیلات عالی و موقعیت‌های شغلی خوب اند . زنانی در سوره، مجلس شورا، وجود دارند و زنانی دارای بالاترین موقعیت‌های شغلی‌اند.
– آیا شما تصور می کنید که عربستان سعودی در رسانه های غربی بیش از حد مورد انتقاد قرار می گیرد؟
من معتقدم که پوشش رسانه ای غالباً از پشت دید عینکمان و بی توجه به تاریخ عربستان سعودی است. مقایسه بین خلافت اسلامی(داعش) با عربستان سعودی، به نظر من اشتباه بوده است. هیچ تردیدی در اینکه دستگاه دولتی عربستان سعودی، علیه گروه‌های بنیادگرای مسلح اسلامی مبارزه می کند، نیست. آنها سختگیرهای زیادی علیه گروه‌های تروریست دارند. یک دلیل اثباتی برای این ادعا، وجود مراکز بازپروری یا بازآموزی در غالب شهرستان‌ها در سراسر عربستان سعودی است. جایی که جوانان تحت بازآموزی قرار می گیرند تا بتوانند دوباره چیوند با خانواده را برقرار کرده و ازدواج کنند. کوتاه سخن اینکه به آنها امیدواری برای زندگی داده می‌شود.
با این‌همه مقصود این نیست، که آنجا موردی برای انتقاد وجود ندارد. باید انتقاد بطور جدی انجام شود، اما در مسیر انتقادات تاکنونی درکی از کشور آنگونه که هست، وجود نداشته است. “یک جامعه ی بدوی که به یک‌باره بعد از ۱۹۴۸ تبدیل شد به یک کشور ثروتمند”.
غالباً رسانه ها فراموش می کنند که پول و ساختمان‌های مجلل نیستند که اندیشه و آگاهی را ایجاد می کنند. ایجاد تغییرات در ساختار فرهنگی و روش‌های زندگی نیازمند زمان است.
روی هم‌رفته فکر می کنم نسبت به برآمدهای فکری مردان و زنانی که در شرایط سعودی زندگی می کنند، توجه کمتری شده است؛ و این امر که چگونه مردان و زنان سعودی در طول سال‌ها برای ایجاد تغییر در روش‌های زندگی تلاش کرده اند.
رسانه ها در باره ستون‌هایی از روزنامه‌‌های سعودی که هر هفته از روش‌های موجود انتقاد کرده و پیشنهاداتی برای تغییرات طرح می کنند، مطلبی نمی نویسند.
غالباً تصاویری از مردان سعودی خلق می‌شود، که با جدیت مشغول ستم در حق زنان‌اند. چنین تصویری منطبق با واقعیت نیست. در ایجاد تصویر اخیر، دستگاه حکومتی هم کمی تا قسمتی مقصر است. برای روزنامه نگاران و مهمانان اخذ روادید ورود به عربستان سعودی مشکل است؛ که این مسئله کمک شایانی به خلق داستان‌ها و افسانه‌ها شده است.
بسیاری از کسانی که از سعودی دیدن کرده و طی اقامت خود با افراد معمولی ملاقات داشته اند، به هنگام بازگشت به دانمارک تصویر دیگری که غالباً مثبت است، به همراه دارند.
زنان عربستان سعودی امروز در اولین انتخابات خود شرکت می کنند.
علیرغم اشتهار بد پادشاهی سعودی در ستم در حق زنان، زنان سعودی آزادی‌های زیادی بدست آورده اند. امروز زنان عربستان سعودی برای اولین بار توانستند در انتخابات محلی هم به عنوان رأی دهنده و هم به عنوان نماینده (کاندیدا) شرکت داشته باشند.
