۱۶۸مین اجلاس اوپک از روز جمعه ۴ دسامبر در وین برگزار خواهد شد. بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران، در آستانۀ این اجلاس نامه ای به دبیرکل اوپک نوشته و در آن خواهان تعهد اعضای این سازمان به سقف تولید ۳۰ میلیون بشکه در روز شده و قید کرده است که “افزایش تولید نفت ایران به مجوز هیچ کشوری نیاز ندارد”.
نامبرده روز چهارشنبه ۲ دسامبر نیز گفته است که “بازگشت ما به بازار به مجوز هیچ کس نیاز ندارد.”
مهدی عسلی، مدیرامور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت ایران، پیام نامۀ زنگنه را این گونه معنا کرده است: “… این به معنای کاهش تولید عربستان و برخی کشورهای دیگر به میزان یک میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز است.”
دشوار بتوان با سخنان زنگنه، خاصه از زاویۀ حق ایران برای افزایش تولید نفت خود، مخالف بود. واقعیت این است که مناقشۀ هسته ای و متعاقب آن تحریم نقتی ایران موجب از دست دادن بازارها، کاهش تولید نفت و تضعیف نقش و نفوذ ایران درسازمان اوپک شد. این تغییر با افزایش تولید نفت برخی اعضای اوپک، خاصه عربستان و به درجاتی نیز عراق، پاسخ داده شد.
نگارندۀ این سطور توافقی نه با سیاست اقتصادی نفت بنیان جمهوری اسلامی دارد و نه با سیاست انرژیائی باز هم نفت بنیان آن. اما کوشش برای ایجاد تعادلی جدید در اوپک را، کوششی به حق و ضرور می داند. با این حال بازخوانی خلاصۀ خبری در پایان ۱۶۷مین اجلاس اوپک را در آستانۀ ۱۶۸مین اجلاس آن مفید می داند: ” ۱۶۷مین نشست عادی سازمان اوپک … بدون هیچ تصمیم جدیدی در خصوص سقف تولید اعضا به کار خود پایان داد. در بیانیه پایانی این اجلاس اعضا بر سر حفظ سقف تولید قبلی یعنی همان ٣٠ میلیون بشکه در روز به توافق رسیدند. در این اجلاس وزیر نفت نامه‌ای مبنی بر افزایش صادرات نفت ایران بلافاصله بعد از تحریم‌ها که پیش از آن در اختیار دبیرخانه اوپک قرار گرفته بود را به وزیران اوپک ابلاغ کرد. در این نامه آمده است که با توجه به بازگشت ایران به بازار بعد از رفع تحریم ها، برای اینکه این حضور سبب کاهش قیمت‌ها نشود کشورهایی که در این مدت سهم ایران را در بازار گرفته‌اند باید تولید خود را پایین بیاورند تا بازار همچنان متعادل باقی بماند…
اگر قید “در کادر توافقات اوپک” را به سخن زنگنه بیافزائیم، پذیرفتنی است که “در کادر توافقات اوپک افزایش تولید نفت ایران به مجوز هیچ کشوری نیاز ندارد”. اما آیا زنگنه می تواند توضیح دهد چرا این تکرار؟ آیا افزایش تولید نفت ایران به خریدارانی هم نیاز دارد یا نه؟ آیا تکرار اقدام او در آستانۀ اجلاس فردای اوپک، همان “پاسخ نادادۀ” اجلاس دیروز را به بار نخواهد آورد؟ آیا دیپلماسی جمهوری اسلامی تنها زمانی به کار خواهد افتاد که فشارها از حد فزون شده باشند؟
