گفتگوی الهه امانی با غیدا عنانی، موسس و مدیر انجمن «ابعاد»
مرکز اطلاعات و منابع برای برابری جنسیتی «ابعاد» (ABAAD) یک انجمن مدنی غیرانتفاعی، غیرسیاسی، و غیرمذهبی است که با هدف رسیدن به برابری جنسیتی به عنوان یک شرط ضروری برای توسعه پایدار اجتماعی و اقتصادی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا ایجاد شده است.
«ابعاد» به دنبال ترویج برابری زنان و مشارکت از طریق توسعه سیاسی، اصلاحات حقوقی،جریان غالب ساختن جنسیت[۱]، جذب مردان، از بین بردن تبعیض، وپیشبرد و توانمندسازی زنان برای مشارکت موثر و کامل در جوامع خود است.
«ابعاد» همچنین به دنبال جلب حمایت و همکاری با سازمانهای جامعه مدنی است که دربرنامه های برابری جنسیتی و کمپینهای ترویجی و مدافعه گری فعال اند.
اخیراً این مرکز به همراه گروه بین المللی خدمات پزشکی (IMC)، کمپین ۱۶ روز مبارزه با خشونت علیه زنان را به امید پایان بخشیدن به این خشونتها به راه انداخته است. در قالب این کمپین بین المللی، مردان و زنان جهت مبارزه با خشونت علیه زنان با شعار «ضرب و شتم.شرم آور است» باهم متحد شده اند.
در همین راستا مصاحبه ای با خانم غیدا عبدالله عنانی مؤسس و مدیر مرکز اطلاعات و منابع برای برابری جنسیتی «ابعاد»[۲] در تاریخ ۱۹ دسامبر ۲۰۱۱ -زمانی که کمپین ۱۶ روز مبارزه با خشونت علیه زنان همچنان در جریان بود- انجام گرفت تا به اهداف، عملکرد و تأثیرات این کمپین بیشتر پرداخته شود. غیدا عنانی در برنامه های مشابه دیگری نیز فعالیت داشته است. وی مدیر «جذب مردان در برنامه پایان دادن به خشونت علیه زنان»؛ رئیس واحد «سوءاستفاده جنسی از کودکان»، و هماهنگ کننده برنامه های «کافا» (خشونت و استثمار کافی) از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۱ بوده است.
چه چیزی الهام بخش شما برای درگیر شدن در کمپین ۱۶ روز فعالیت برای پایان دادن به خشونت علیه زنان بود؟
در راستای تعهد انجمن «ابعاد» به «۱۶ روز فعالیت برای پایان دادن به خشونت علیه زنان» جهانی و در راستای جو عمومی لبنان و بحث های عمومی حول لایحه پیشنهادی خشونت خانوادگی، ما بر این باور بودیم که نیاز بالایی به سازماندهی یک کمپین افکار عمومی با پیامی نه تنها صلح آمیز و الهام بخش وجود دارد، بلکه برای رسیدن به عامل واقعی تحولات اجتماعی جوانان و تمرکز بر ریشه های وقوع خشونت در فرهنگی که خشونت علیه زنان را تحمل می کند، نیاز به چنین کمپینی را حس کردیم.
حوزه های عمده بحرانی و نگران کننده درباره خشونت علیه زنان در لبنان چه هستند؟ عمدتا به چه شیوه هایی زنان در لبنان خشونت را تجربه می کنند؟
مهمترین حوزه های نگرانی، فقدان قوانین کیفری در زمینه خشونت علیه زنان؛ عدم وجود نظام و ساختار ملی مناسب برای پاسخ به موارد (پوشش جغرافیایی محدود ارائه خدمات، هزینه خدمات، عدم تخصص پرسنل، عدم وجود خط تلفن اضطراری ملی، عدم وجود خانه های امن سکولار و …)؛ و عدم وجود آمار صحیح برای انعکاس بزرگی و اهمیت مسئله است.
به طور کل، زنان در لبنان به تحمل و تن دادن به خشونت از طرف خانواده، ازدواج و خشونت قانونی در تمام اشکال آن ادامه می دهند.
آمار چه می گوید؟ چگونه اطلاعات مربوط به خشونت علیه زنان را جمع کرده و عواقب آن را در حوزه های عمومی و خصوصی جبران می کنید؟
متاسفانه، هیچ آمار ملی در حد و اندازه این مسئله وجود ندارد. اکثر مطالعات انجام شده توسط سازمان های غیردولتی از طریق مراکز شان انجام می شود.
اغلب حمایت های به عمل آماده از قربانیان توسط سازمان های جامعه مدنی صورت گرفته که به لزوم گزارش های پزشکی قانونی، مشاوره اجتماعی و حقوقی و روانی، خدمات روان درمانی، برگزاری دادگاه و توانمندسازی اجتماعی و اقتصادی، اشاره دارد.
با توجه به کمپین اخیر «ضرب و شتم … شرم آور است»، چه نوع حمایت هایی از قربانیان خشونت خانوادگی دارید؟ خانه امن؟ قوانین؟
«ابعاد»، به قربانیان از طریق برنامه در حال اجرای «گروه پشتیبانی»، حمایت گروهی ارائه داده و موارد خشونت دیده را به مرکز پذیرش و مشاوره[۳] موجود در کشور ارجاع می دهد. علاوه بر این، «ابعاد» در همکاری با گروه های «پزشکی بین المللی»، یک «مرکز مردان» ایجاد کرده که به ارائه خدمات توانبخشی به مردان درگیر در رفتارهای خشن و برگزاری کارگاه های آموزشی مدیریت خشم می پردازد.
به چه شیوه هایی اطلاعات و فن آوری های ارتباطی نوین را در کار خود برای حمایت از تلاش های تامین حقوق بشر زنان و پایان دادن به خشونت علیه زنان، به کار می برید؟ تجربه یادگیری شما در کار با رسانه ها چه بوده؟ یا هنرمندان؟
امروزه رسانه ها تبدیل به یک ابزار عمده برای فعالیت و جلب حمایت از مسائل اجتماعی شده اند به طوری که به هر خانه ای رسیده اند و جمعیت متنوع گسترده ای را در برمی گیرند. همچنین، جوانان به شمار کاربران رسانه های اجتماعی تبدیل شده و به راحتی می توان آنها را با استفاده از ابزار خود آنها، بیش از سخنرانی ها و نشریات چاپ شده، حساس کرد.
استفاده از ابزارهای رسانه ای مختلف، دامنه گسترده تر و وسیع تری از مخاطبان از جمله عموم مردم، دست اندرکاران، سازمان های غیر دولتی و جوانان را در برمی گیرد. و قابل توجه است که جریان کمپین (به صورت روزانه از طریق ابزارهای رسانه های مختلف)، تاثیر گسترده ای بر روی مخاطبان هدف گذاشته، موضوعی که می توان از طریق افزایش تعداد مشترکان صفحه فیس بوک «ابعاد» از ۲۶۱۸ به ۳۸۹۹ (تا به امروز) با تعادل جنسیتی برابر ۵۷ ٪ زن و ۴۳ ٪ مرد، بعلاوه تعداد امضای طومار کمپین (بیش از ۱۴۵۴ امضا تا کنون) و تعداد نمایش های فیلم های کوتاه تلویزیونی مختلف در کانال یوتیوب (بین ۴۷۰-۱۴۰۰ نمایش) اندازه گرفت.
سهم یک هنرمند مشهور، ارزش افزوده بزرگی برای کمپین بوده و حامل این پیام بود: ایستادن هنرمند بسیار مشهور و معتبر در مقابل خشونت علیه زنان، به جوانان یک الگوی نقشی بزرگ معرفی می کند.
آیا اخیرا «ابعاد» یا سایر سازمان های غیردولتی دیگر در لبنان برای اصلاحات قانونی ابتکاری داشته اند؟ مانند کمپین یک میلیون امضا در ایران یا مراکش؟
از سال ۲۰۰۷، یک سازمان محلی به نام کافا (KAFA) در همکاری با یک ائتلاف ملی از سازمان های غیر دولتی، کمپینی را به راه انداختند که در آن یک لایحه قانونی که خشونت خانوادگی علیه زنان را به عنوان جرم تلقی می کرد، به فراخوان عمومی گذاشته و برای آن امضا جمع آوری شود.
در حال حاضر هم، «ابعاد» برای درخواست «کدهای وضعیت شخصی زنان عراقی[۴]» که ساکن کشور بوده و ازجمله قربانیان خشونت خانوادگی هستند، جلب حمایت می کند.
در زمینه تاثیر افراطگرایی مذهبی (همه ادیان) و نظامیگری بر خشونت علیه زنان چه فکر می کنید؟
«ابعاد» در زمان انتقال به دنیا آمد. یک روحیه انقلابیبرانگیخته در این روز وجود دارد و به ما یاد آوری می کند که مبارزات مان به شدت سیاسی و چند بعدی است و تنها از طریق دیدن کارمان در ابعاد بی شمار آن است که می توانیم شانس موفقیت داشته باشیم.
پس درباره جهان عرب چطور، منطقه ای که همیشه مسائل زنان را به شدت سیاسی کرده و با مبارزات ملی و مذهبی در هم می آمیزد؟ اینجا برای ایجاد تغییری که به دنبال آن هستیم از چه ابعادی می توانیم استفاده کنیم؟
در طول چیزی که «بهار عربی» نام گرفت، زنان در این منطقه برای معنی وسیع تری از امنیت که شامل امنیت انسانی، حقوق بشر و حقوق برابر است، فراخوانده شدند. این جریان های دموکراتیک نه تنها متوجه تغییر حکومت بودند، بلکه همچنین یک چشم انداز جدید اجتماعی اقتصادی و فرهنگی را ترسیم می کردند.
درک سنتی از امنیت، تنها در یک محیط نظامی شده وجود دارد. بهار عربِ ما به ما نشان داده است که افراد باید همچون فشارسنجی (بارومتری) باشند که از طریق آنها امنیت اندازه گیری شود. این پارادایم مردم محور، تنها راه برای رسیدن به امنیت ملی و در نهایت منطقه ای است.
قدرت مردم – زنان و مردان – در خیابان های عربی قابل لمس است. ما، ستانندگان حقوق، هم اکنون در پی پاسخگو کردن حکومتهایمان که حاملان وظیفه اند، هستیم. با این کار، خودمان را نیز پاسخگو کرده ایم. ما معیارها و انتظارات خود را بالا برده ایم. اگر سرنگونی حکومت امکانپذیر است، چه چیزی امکانپذیر نیست؟ این زمان باورکردنی نیست، دری که برای ما باز شده، به زنان و مردان عرب نشان می دهد که چه چیز ممکن است. و از طریق این درب، جامعه ای که ما با هم ساخته ایم، وضع می شود؛ جامعه ای که بر اساس اصول حقوق بشر و برابری جنسیتی تأسیس شده است.
این امر منحصر به فرد نیست. جوامع در همه جا برای اصولی مشابه مبارزه می کنند. اما در جهان عرب، ما نیاز به فضای سیاسی بین المللی برای دامن زدن به این انقلابهای صلح آمیز «به شیوه خودمان» داریم. بهار عرب نه تنها تجدید ایمان ما بود برای آنچه ممکن است، بلکه به جهان اغلب مردد نشان داد که ما می توانیم آنچه را نیاز ماست بخواهیم، برای آنچه مستحق آنیم مبارزه کنیم و موفق شویم. اصول حقوق بشر و برابری جنسیتی ممکن است در همه جا شبیه هم باشند، اما روش و وسایل رسیدن به آنها باید بومی باشد. آنها فقط در صورتی به کار می آیند که از ما برآمده باشند، برای ما.
برای درک بهتر ابعاد منطقه ای این مبارزه جهانی، ما باید درک مان را از امنیت انسانی گسترش دهیم. امنیت زنان یک معیار سنجش خوب است که همچون یک فشارسنج، امنیت یک کشور به عنوان یک کل را می سنجد. اگر زنان احساس امنیت نداشته باشند- پس، هیچ کس ایمن نیست.
در جهان عرب، این به معنای تجدید تعهد ما به تعامل با مردان و جذب آنها برای ایجاد راه های خلاق و معنی دار است. ما در حال فراتر رفتن از تصورات قالبی و کلیشه هایی هستیم که ما را محصور کرده اند. ما دیگر تصویری از مردان به عنوان مرتکبان، مستبدان، و ستمگران را نمی پذیریم. این اشتباه و غیرمسئولانه است. چنین تصویری باعث ایجاد شکاف عمیق بین مردان و زنان شده، و در جایی که کار واقعی می تواند انجام شود، بی اعتبار است.
و حتی زنان در این سناریو گم اند. تصویری از همه مردان به عنوان عاملان و مرتکبان، همه زنان را به قربانیان تنزل می دهد. این دوگانه انگاری ساده انگارانه با جهان عرب، که در آن زنان بازو در بازوی برادران خود مبارزه می کنند، طنین انداز نیست.
اگر به درک ابعادی که مبارزه ما را جان می بخشد آگاهیم، باید خودمان را از کلیشه های منسوخ آزاد کنیم. ما برای تراز و همسطح کردن زمین بازی جنگیدیم- و همچنان مبارزه می کنیم- اما به این واقعیت هم پی برده ایم که ما نمی توانیم بدون حمایت مردان – به عنوان یاران، حامیان و قهرمانان- موفق شویم.
«ابعاد» این باور را می پذیرد که امنیت انسانی متضمن جذب مردان است. در جهانعرب، این منبع و سرچشمه انرژی بکر است که می تواند تغییرات مثبت و پایداری به ارمغان بیاورد.
در مورد همکاری و ایجاد ائتلاف در میان زنان در این منطقه برای پایان دادن به خشونت علیه زنان چه فکر می کنید؟
من باور دارم که یک ائتلاف با ساختار و مدیریت خوب همیشه قدرت بیشتری به فعالیت های مربوطه به مسائل حقوق زنان در منطقه می بخشد، به ویژه در پرتو شباهت های وضعیت زنان در منطقه.
شما چگونه مردان را در این کمپین جذب کردید؟ آنها چه نقشی دارند؟
از طریق این کمپین، ما می خواستیم قویا این پیام را منتقل کنیم که ما در برابر خشونت هستیم، «نه دربرابر مردان». و مردان را به عنوان متحدان به صحنه مبارزه برای پایان دادن به خشونت باز می گردانیم.
۱ اکتبر ۲۰۱۱، تحت آماده سازی برای کمپین، پوسترها و دعوت نامه ها را برای یک کارگاه فیلمسازی به عنوان فراخوانی برای مشارکت توزیع کردیم. این توزیع شامل همه دانشگاه های محلی، وب سایت وزارت امور اجتماعی، تمام سازمانهای اجتماعی، اطلاعیه های فیس بوک، و انبوه ایمیل بود.
معیارهای انتخاب ما عبارت بودند از: رده سنی 25-18 سال، سوابق و تخصص های مختلف، ملیت های مختلف، جوانان مذکر با باور به حقوق زنان و پایان دادن به خشونت علیه زنان.
بیش از ۵۰ برنامه کاربردی دریافت و بررسی شد. در نهایت، ۸ مرد جوان لبنانی و ۸ مرد جوان عراقی برای بخشی از یک کارگاه آموزشی به عنوان نیروی تازه کار انتخاب شده و در زمان اجرای کارگاه با همکاری تولیدات واندر باکس، جنبه های بسیاری از فرآیند فیلمسازی را آموختند. آنها همچنین در مورد نقش های جنسیتی، برابری جنسیتی، و اهمیت تعامل با مردان در پایان دادن به خشونت علیه زنان آموزش دیدند. فیلم و نظریه در کنار هم منجر به تولید ۸ تیزر (پیام تبلیغاتی) تلویزیونی به نفع کمپین شد که بیانگر ایده های برآمده از مردانی جوان بود.
هر یک از این ۸ پیام تبلیغاتی، حامل یک پیام بود که مخاطب آن عموم مردم در سطح کلان بودند:
– هر کس می تواند به پایان دادن به خشونت علیه زنان کمک کند؛
– توقف خشونت، یک انتخاب فردی است؛
– دست اندرکاران، نقش مثبتی در پایان دادن به خشونت علیه زنان بازی می کنند؛
– جوانان می توانند به عنوان عامل تغییر، جامعه خود را متحول کنند؛
– باید صدای مقابله با خشونت علیه زنان را بلند کنیم؛
– دست در دست هم (پهلو به پهلوی هم) در برابر خشونت علیه زنان باشیم؛
– خشونت علیه زنان، نقض حقوق بشر است؛
– نقش رسانه ها در جامعه پذیری منفی؛ مرد واقعی می تواند الگوهای نقشی مثبت برای کودکان باشد.
۸ پیام تبلیغاتی تلویزیونی اساس این کمپین بود که توسط عناصر دیگر رسانه ها تکمیل شد: پوسترها، آگهی ها، بیلبوردها، پیام های رادیویی و غیره.
آیا از حمایت های حکومت خود در این کمپین بهره بردید؟ یا مدیریت شهری از شما برای نصب بیل بردها و پوسترها در سطح شهر، حمایت کرده؟
بله صد در صد
چطور شد که شعار «ضرب و شتم شرم آور است» را انتخاب کردید؟
شعار از طریق بیش از یک جلسه بارش افکار[۵] بین گروه های «ابعاد»، گروه بین المللی خدمات پزشکی و یک آژانس تبلیغاتی به نام «آدرنالین» انتخاب شد. بعد، این شعار از طریق جلسات بحث متمرکز گروهی آزمایش شد.
این گونه بود که کمپین ملی تحت پیام «ضرب و شتم… شرم آور است- نه گفتن مردان و زنان به خشونت علیه زنان» ایجاد شد. این کمپین با استفاده از یک اصطلاح رایج که از فرهنگ ما نزج می گیرد، توجهات را به ریشه های عمیق پدرسالاری فرهنگ ما جلب کرد و نشان داد که چگونه این ریشه ها مدرنیت امروز ما و امیدهای ما برای کشور بزرگ مان را عقیم می کند.
در طول این ۱۶ روز، ما این دروغ قدیمی را به منظور آشکار کردن حقیتی که امروز در آغوش می گیریم از بین بردیم: حقیقت ماهیت زشت خشونت علیه زنان.
بنابراین، هدف ما به چالش کشیدن فرهنگ و کسانی بود که در حال کمک به شکل گیری این فرهنگ هستند همانند: قانون گذاران، آموزگاران، والدین. و همچنین ما می خواستیم پیامی را به سازمان های زنان برسانیم در زمینه ی: نیاز و اهمیت پرداختن به عوامل ریشه ای خشونت به عنوان یک مداخله پیشگیرانه عمده در کنار مداخلات دیگر تحت پاسخ گویی به عوامل خشونت و وضع قوانین در این رابطه.
با چه چالش هایی هنگام جستجوی حمایت عمومی / خصوصی برای این کمپین مواجه بودید؟ محافظه کاران و بنیادگرایان اسلامی چه واکنشی به این کمپین داشتند؟ تجربه شما در کمپین های مشابه دیگر که مسائل مربوط به زنان و خانواده مثل حق طلاق و حضانت کودکان را مطرح می کند چه بوده؟
هیچ چالشی. در واقع، کمپین توانست واکنش بسیار مثبتی در جامعه ایجاد کند. بازخوردهای بسیار مثبتی از مقالات رسانه ها، تعداد لایک های صفحه فیس بوک کمپین، تعداد درخواست های داوطلب شدن در «ابعاد» (بیش از ۲۳ درخواست)، تعداد توییت ها و اشترک اخبار مربوط به کمپین، و حتا ذکر شعار کمپین در ۳ وب سایت مذهبی تحت بخش های «نقل قول روز»، گرفتیم.
توضیح تا قانون خانواده برابر: گروه بین المللی خدمات پزشکی با همکاری “مرکز اطلاعات و منابع برای برابری جنسیتی” 16روز را به عنوان روزهای مبارزه با خشونت علیه زنان به امید پایان بخشیدن به این خشونتها در سراسر جهان نام گذاری کرده اند. امسال در این روزها ما بر این باوریم که پیام ما نه تنها باید حامل پیام صلح و الهام بخش برای این مبارزات باشد بلکه ما باید بازتابی باشیم برای تحولات اخیر اجتماعی جوانان. پیام ما سرشار است از دعوت برای پایان بخشیدن به خشونت و رسیدن به برابری های جنسیتی.
مردان و زنان جهت مبارزه با خشونت علیه زنان با شعار” ضرب و شتم…شرم آور است” در قالب این کمپین بین المللی باهم متحد شده اند. این کمپین در حقیقت توجه ما را به اصل و ریشه باورهای مان جل می کند و به ما تلنگر می زند که چگونه است در دنیای مدرن با داشتن کشوری متمدن هنوز به این خواسته نرسیده ایم؟
در طول این ۱۶ روز با یادآوری این اصل فراموش شده می خواهیم ماهیت واقعی خشونت علیه زنان و زشتی آن را بیش از پیش آشکار سازیم.
اخیراً هشت مرد جوان لبنانی و عراقی کارگاه آموزشی در زمینه مبارزه با خشونت علیه زنان را به پایان رسانده اند. در طول این کارگاه آنها با مفاهیم ساخت یک فیلم آشنا گردیدند. همچنین با مفاهیمی نظیر نقش های جنسیتی، برابری های جنسیتی و چگونگی تعامل مردان جهت پایان دادن به خشونت علیه زنان آشنا شدند. از همه مهم تر، آنها یاد گرفتند که چگونه می توانند با رسانه ای مانند سینما و فیلم ساختن خشونت علیه زنان را بی پرده و تأثیرگذار به نمایش بگذارند.
این هشت مرد جوان با ساخت فیلمهای کوتاهی پیام خود (همه ما در پایان بخشیدن به خشونت علیه زنان نقش مهمی را ایفا می نمائیم) را به زنان و مردان دیگر رسانده اند. هر کدام از این فیلمهای کوتاه در حقیقت فراخوانی است به مردان جهت پایان بخشیدن به خشونت علیه زنان.
نمونه هایی از این فیلمها با پیام “ضرب و شتم شرم آور است” در لینکهای زیر قابل مشاهده اند:
[۱] Gender Mainstreaminh
[۲] Ghida Abdallah Anani, Founder & Director of ABAAD-Resource Center for Gender
[۳] Listening & Counseling Center
[۴] Personal Status Codes on Iraqi Women
[۵] brainstorming
