همه در برابر قانون مساوی اند و حق دارند بی هیچ تبعیضی از حمایت یکسان قانون برخوردار بوده در مقابل هر تبعیضی که ناقض اعلامیه ی حاضر باشد، و بر ضد هر تحریکی که برای چنین تبعیضی به عمل آید، از حمایت یکسان قانون بهره مند گردند. هر کس حق تفریح و حضور در همه اماکن عمومی را دارد.
ازاین رو در روز سه‌شنبه ۱۶ ژوئن ۲۰۱۵ (۲۶ خرداد‌ماه ۱۳۹۴)، در بیست و نهمین نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، نخستین رویداد جانبی با تدارک نهاد غیر‌دولتی سودویند با موضوع «محدودیت در فرهنگ، هنر و ورزش در ایران» برگزار شد.
اسفندیار منفرد زاده آهنگساز و کارگردان از کشور سوئد، مهدیس امیری، خبرنگار حوزه فرهنگ و هنر، دانشجوی دوره دکترا در دانشگاه فرانکفورت، مهدی رستم پور، خبرنگار ورزشی، تحلیل گر ورزشی سابق در تلویزیون ایران و سرمربی تیم ملی کشتی زنان دانمارک، دریا صفایی، دندانپزشک و فعال حقوق بشر مقیم بلژیک، ایشان در ارتباط با “ورود زنان ایرانی به استادیوم ها” فعالیت ویژه ای دارند و پیام یونسی پور، تحلیلگر ورزشی، معاون سابق سردبیر روزنامه ایران ورزشی و خبرنگار آزاد در اتریش از سخنرانان این رویداد بودند.
دریا صفایی نخستین سخنران این رویداد با اشاره به معضل آپارتاید جنسیتی در عرصه ورزش در جمهوری اسلامی گفت که حضور زنان در ورزش نشان از حضور آنان در اجتماع دارد و تبعیض علیه آنان در این زمینه نشان از تبعیض جنسیتی در مورد زنان است. زنان در دوره قبل از انقلاب به عنوان ورزشکار و تماشاگر حضوری فعال و طبیعی در عرصه ورزش داشتند، اما پس از انقلاب آنها با تبعیض‌های گوناگونی مواجه شدند. زنان در سال‌های نخست روی کار آمدن نظام جمهوری اسلامی تقریبا از صحنه ورزش حذف شدند و در دهه ۷۰ خورشیدی و با تشکیل فدراسیون اسلامی ورزش زنان، گام‌هایی برای ورود دوباره زنان به این عرصه در چارچوب قوانین اسلامی برداشته شد. اما زنان در دیگر عرصه‌های اجتماعی با انواع گوناگون تبعیض مواجه بوده و هستند.
علیرغم میل دولت‌های نظام جمهوری اسلامی به کسب مدال در عرصه‌های بین‌المللی، مدال‌آوران و ورزشکاران زن با بی‌عدالتی روبرو اند.
از این جمله می‌توان به نقل قول هما حسینی، پرچم‌دار کاروان ورزشی ایران در المپیک لندن که زمانی رسانه‌ها او را با بریجیت فیشر پارو‌زن آلمانی مقایسه می‌کردند، اشاره کرد. هما حسینی به خبرگزاری مهر گفت: “یک مربی انگلیسی سرپرست تیم ما بود و زیر نظر او تمرین می‌کردم و به آمادگی بی‌نظیری دست یافته بودم. رکورد شخصی‌ام در سن ۱۹ سالگی با طلای آسیا برابر بود. اما عذر مربی انگلیسی را خواستند و ماه‌ها بدون مربی بودیم و سپس ما را روانه مسابقات آسیایی کردند. حتی از محیا کردن یک قایق خوب برای ما ناتوان بودند و [قادر نبودند] لحظه “استارت” را به خوبی تنظیم کنند. چند ثانیه دیر‌تر مسابقه را آغاز کردیم، آن هم با یک قایق بی‌کیفیت. در نهایت با یک ثانیه اختلاف به مکان چهارم بسنده کردم. پس از آن هم دیگر مربی نداشتیم. مسئول فرهنگی فدراسیون را که هرگز پارو‌زنی نکرده بود بالای سرمان فرستادند. به رییس فدراسیون وقت گفتیم اگر این‌گونه باشد خواهیم رفت. گفت: “بروید!” تنها ۲۰ سال داشتم که مجبور شدم پارو‌زنی را برای همیشه کنار بگذارم.
دریا صفایی گفت که وضعیت زنان در عرصه ورزش در دوره ریاست جمهوری حسن روحانی نسبت به دوره مشابه در دوره محمود احمدی‌نژاد عقب‌گرد داشته است.
او با اشاره به حق ورود به ورزشگاه فارغ از توجه به جنسیت گفت: “این که یک زن غیر ایرانی بتواند به ورزشگاه برود، یک توهین بزرگ به زنان ایرانی است. زنان ایرانی در کنار همتایان عربستانی خود تنها زنانی در جهان اند که حق حضور در ورزشگاه‌های کشور خود را ندارند. با این تفاوت که زنان ایرانی این حق را پیش از این داشته و از آن استقبال می‌کرده‌اند.”
این فعال حقوق زنان با اشاره به فیلم “آفساید” کارگردان مشهور ایرانی جعفر پناهی گفت: “این اثر به خوبی وضعیت زنان را در این مورد به تصویر کشیده است.”
نامبرده گفت که سال گذشته در حاشیه دیدار ایران و ایتالیا دست کم ۱۵ معترض زن به قانون عدم اجازه حضور زنان در ورزشگاه‌ها بازداشت شدند.
مهدی رستم پور تحلیلگر ورزشی دومین سخنران این رویداد در بخش نخست گفتگوی خود را به ورزش اختصاص داد و گفت: “بنا بر اعلام رسمی وزارت ورزش، ۱۵۵ نماینده مجلس شورای اسلامی یعنی بیش از ۵۰ درصد کرسی‌ها دارای مسئولیت در فدراسیون‌های ورزشی اند، که این موضوع حتی با قوانین جمهوری اسلامی ایران نیز در تضاد است. در قوانین ایران و دیگر کشورها هرگونه دخالت رجال سیاسی در حوزه ورزش غیر‌قانونی است.
این روزنامه‌نگار ورزشی ادامه داد که حضور نظامیان نیز در عرصه ورزش چشم‌گیر است و سرداران سپاه پاسداران بدون هیچ گونه سابقه و تخصص ورزشی، عالی‌ترین مقام و رتبه را در عرصه ورزش به انحصار خود در آورده اند. حاصل حضور این افراد سبب ناکامی نام‌آورترین باشگاه‌های ایران و قهر مردم از ورزشگاه‌ها است.
طبق گزارش مجلس فقط سه باشگاه فوتبال غیر دولتی اند. حال سوال اینجاست که با وجود اعلام رسمی مسئولان نظام در این مورد، چگونه مسئولان فیفا پس از حضور نمایندگان خود در ایران رای به غیر دولتی بودن باشگاه‌های ایرانی داده‌اند. این موضوع باعث شد که رای فدراسیون فوتبال ایران برای ریاست فیفا “سپ بلاتر” باشد.
رستم پور که سکان هدایت تیم ملی کشتی زنان دانمارک را به عهده دارد در ادامه افزود: “در حاشیه، تیم ملی والیبال آمریکا در روزهای آینده برای بازی در لیگ جهانی والیبال به ایران خواهد آمد. حال حزبالله با انتشار بیانیه‌ای زنان تماشاگر والیبال را فاحشه خوانده و تهدید کرده که حضوری خونین در اطراف ورزشگاه خواهد داشت. این بیانیه را خبرگزاری‌های رسمی ایران نیز منتشر کرده‌اند.”
او افزود: “سوال اینجاست که اگر فدراسیون جهانی والیبال از تامین امنیت برای برگزاری این مسابقه مطمئن نیست، چگونه اجازه برگزاری مسابقه را می‌دهد؟”
رستم‌پور بخش دوم سخنرانی خود را به نشر آثار ادبی و سانسور در ایران اختصاص داد و گفت: “تیراژ کتاب در ایران نسبتی معکوس با افزایش جمعیت دارد. متاسفانه مشکلات چاپ و نشر در ایران همدردی عمومی را بر نمی‌اگیزد. بخشی از این بی‌تفاوتی ناشی از ناتوانی اقتصادی در جامعه است.”
“آثار نویسندگان مدرن و معاصر جایی در کتاب‌های درسی ندارند. مسئولان خط به خط آثار را ممیزی کرده و زیر کلماتی چون بوسه، لبخند، نوشیدنی و … خط می‌کشند. یا اگر تصور کنند طعنه‌ای سیاسی زده شده، آن را حذف می‌کنند.”
پیام یونسی پور تحلیلگر ورزشی سومین سخنران این رویداد که از طریق یک پیام ویدیویی در این نشست شرکت کرده بود پرسید: “چرا زنان ایرانی فرصت حضور در ورزشگاه‌ها را ندارند؟
این خبرنگار آزاد ساکن اتریش در ادامه افزود: “در یک دیدار فوتبال که چند دختر با پوشش مردانه و تراشیدن موهای سر خود به همراه بستگان‌شان به ورزشگاه رفته بودند با این واقعیت جالب مواجه شدند که تماشاگران مرد سعی در رعایت ادب به دلیل حضور این بانوان داشته‌اند.”
او خاطر نشان کرد که حضور بانوان در اجتماع و محیط‌های این چنینی باعث تلطیف ادبیات مردان می‌شود.
یونسی پور گفت: “خوشبختانه در ترکیه قانونی وجود دارد که اگر تماشاگران مرد در ورزشگاه اقدام به فحاشی کنند، از حضور در ورزشگاه‌ها محروم خواهند شد و در این صورت فقط بانوان و کودکان حق حضور خواهند داشت.”
مهدیس امیری خبرنگار حوزه فرهنگ و هنر چهارمین سخنران این نشست با پرداختن به موضوع سانسور در سینمای ایران هشت سال دوره ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد و به ویژه دوره چهار ساله دوم او را به عنوان یکی از بدترین دوران ها برای سینمای ایران خواند و گفت که این هشت سال به توقیف، ممانعت از فعالیت و خانه نشینی بسیاری از سینماگران ایرانی منجر شد. در همین سال‌ها مهمترین تشکل صنفی سینما یعنی “خانه سینما” بسته شد و بسیاری از هنرمندان چنان عرصه را تنگ یافتند که تصمیم به ترک ایران گرفتند.
این دانشجوی دانشگاه فرانکفورت با اشاره به جعفر پناهی فیلم‌ساز سرشناس ایرانی گفت: “نه تنها سه ماه به زندان افتاد، بلکه در حکمی عجیب به مدت ۲۰ سال از انجام هرگونه فعالیت هنری و سینمایی، مصاحبه و خروج از کشور محروم شد؛ حکمی که هنوز هم پا بر جاست.”
او ابراز داشت: “با توجه به حمایت اهالی سینما از ریاست جمهوری حسن روحانی، اما پس از روی کار آمدن او در کنار مختصر گشایش توسط دولت جدید، نهادهای خارج از دولت از جمله مجلس شورای اسلامی وارد عمل شده‌اند تا آنچه از قیچی سانسور وزارت ارشاد اسلامی جان سالم به در برده را دوباره بکاوند و سانسور کنند.”
امیری در سخنان خود با نام بردن از واژه سیاه‌نمایی به معنای به تصویر کشیدن جامعه ایران به صورت سیاه‌تر از آنچه وجود دارد به منظور تخریب چهره کشور در داخل و خارج گفت که فیلم “خانه پدری” به همین اتهام توقیف شد. این فیلم با صحنه‌ای میخکوب کننده از یک قتل ناموسی آغاز می‌شود. پدر و برادری متشرع و سنتی، دختری جوان را به قتل رسانده و در زیرزمین خانه دفن می‌کنند.
“یک مقام انتظامی کشور در سال گذشته از آمار ۲۰ درصدی قتل‌های ناموسی از مجموع کل قتل‌ها در ایران پرده برداشت. بیش از ۶۰ درصد قربانیان زن در این حوادث با قاتل خود نسبت خویشاوندی داشته‌اند.”
“اما فیلم خانه پدری به عنوان نخستین واقع نمایی به محاق می‌رود. این نخستین بار نیست که صاحبان قدرت در ایران به جای اصلاح یک مفسده، سخن گفتن از آن را ممنوع و معترضان به آن را بازخواست می‌کنند. به عنوان مثال ماده ۲۲۰ قانون مجازات اسلامی پدر و جد پدری را در صورت قتل مستوجب قصاص نمی‌داند. یا ماده ۶۳۰ از همین قانون به مرد اجازه می‌دهد در صورتی که همسرش را با مرد دیگری در بستر ببیند یا تصور کند که دیده، هر دو آنها را به قتل برساند.”
اسفندیار منفرد زاده، آهنگساز و کارگردان مقیم کشور سوئد، آخرین سخنران این نشست مبحث آزادی بیان در فرهنگ و هنر را پیش گرفت و گفت: “روزگار اهل هنر سبز می‌شود، آری، زمانی که برف سرخ ببارد ز آسمان، یعنی هیچ‌گاه!”
منفردزاده ادامه داد که تبعیض ویژگی همه حکومت‌های ایدئولوژیک است. از هفته دوم پس از بهمن ۵۷ ممنوعیت خانم‌ها از رقص و آواز لحاظ شد و این امتداد پیدا کرد تا امروز. این تجاوز به حقوق انسان و حقوق بشر است. هنرمندان زخم‌ها و آسیب‌های اجتماعی را بهتر و بیشتر از دیگران حس می‌کنند. هنرمندان، فرهنگ‌یاران و خلاقیت‌ها عمدتاً هدف این حملات و آسیب‌ها قرار دارند.”
لینک ویدوی سخنرانی ها:
https://www.youtube.com/watch?v=c-iVq3a_Q2E
https://www.youtube.com/watch?v=Z-iNWptFTiI
https://www.youtube.com/watch?v=PbeOmOC3dt8
https://www.youtube.com/watch?v=iQXWLcBUsCU
https://www.youtube.com/watch?v=szQc4x2A7X4
https://www.youtube.com/watch?v=5lYnOL6Sm_4
