درهفتە های اخیر، بدنبال اعلام تحریم نفتی ایران توسط مقامات اتحادیە اروپا، قیمت اکثر کالاها و خدمات و بویژە اقلام خوراکی و دارویی بە شکل جهشی افزایش یافت.
بر اساس پارەای از منابع آماری رسمی. قیمت تعدادی از اقلام خوراکی بین ۶٠ تا ٣٠٠ در صد، افزایش را نشان می دهد. دراین میان، نرخ، گوشت مرغ، گوشت قرمز، شیر، تخم مرغ، پنیر، نان و حبوبات، بیش ازسایر مایحتاج مردم افزایش یافتتند. بهای گوشت مرغ کە تا پیش از اعلام بە اجرا نهادە شدن تحریم نفتی، بین ٢۵٠٠ تا ٢٨٠٠ تومان درنوسان بود، با یک جهش ناگهانی در تهران بە ٨٠٠٠ تومان و در برخی مناطق تا این مرز را نیز پشت سرنهاد و بهای یک کیلو گوشت گوسالە بە، ٢۵هزار تومان رسید، براساس جدولی کە در رابطە با افزایش رسمی قیمتها دراول تابستان امسال درمقایسە با تابستان سال گذشتە درسایت «همشهری آنلاین» منتشرگردید، بهای، شیرپاستوریزە، ۵٠%، پنیرپاستوریزە ۶١%، نخود ۶٣،۵%، لپە ۶۵%، لوبیا سفید ٧٩،٢%، سیب ٩٠،۴%، و بهمین ترتیب سایرخوراکیها نیز با نسبتهای مشابە افزایش یافتەاند. این درحالی است کە ارقام انتشار یافته در «همشهری»، آمارهای رسمی هستند و میزان واقعی افزایش قیمتها همچنانکە درمورد قیمت مرغ مشاهدە می شود، حتی طبق گزارش خود این روزنامە، حدود ١٨٠٠الی ٢٨٠٠ تومان تومان با قیمت واقعی آن اختلاف دارد. قیمت نان نیز افزایش یافتە و قیمت یک عدد نان سنگک بە ٧٠٠ تومان رسیدە است. بنا بە گزارش دیگری هزینە های درمانی و قیمت داروها نیز ۴٠% افزایش یافتەاند. اخبار و گزارشات دیگری نیز خبر از افزایش تعداد کارگرانی کە حقوق آنها بە تعویق افتادە، کارخانجاتی کە بە دلیل تحریمها و مختل شدن واردات، قطعات موردنیازشان، تعطیل و یا نیمە تعطیل شدەاند و اخراج ١٣٠ هزارکارکارگر و بیکاری صدها هزار نفردیگر در آیندە را پیشبینی می کنند.
با گذشت تنها یک روز ازسخنرانی رهبرحکومت مبنی بر ” واکسینە ” بودن ایران در برابر تحریمها، گزارشات و تصاویر صفهای طولانی مردم کە برای خرید مرغ در مقابل مراکزعرضە مرغ تشکیل شدە بود، به همراە گزارشاتی کە از تعطیلی و کاهش فعالیت واحدهای تولیدی، اخراج انبوە کارگران و هشدارباش مدیران و کارشناسان مبنی بر توقف تولید درصنایع نساجی، خودرو سازی، صنایع خانگی و …، درصورت ادامە تحریم ها، آنهم درسالی کە بە فرمودە رهبر، قرار بود سال، حمایت ازتولید داخلی باشد، باردیگراستیصال و ناتوانی و نا مربوط گویی رهبر و همراهان وی را در اذهان مردم برجستە نمود و مهر باطلی برسخنان آنها کوبید.
با وجود اینکە با توجە بە بحران اقتصادی پیش از آغازتحریم نفتی اتحادیە اروپا و تاثیرات ویرانگر اجرای فاز اول قانون موسوم بە هدفمند سازی یارانە ها برشاخصهای اقتصادی، شتاب گیری رشد قیمتها، تورم وبیکاری، در اثر تحریم نفتی برای مردم و حکومت قابل پیشبینی بود، اما کمتر کسی تصورمی کرد کە آثار تحریم ها با چنین سرعت و وسعتی خود را نشان دهند و موجی ازگرانی و بیکاری را بهمراە بیاورند و استیصال مسئولین مدعی را بە معرض نمایش بگذارند. موج گرانیها درحالی آغاز شد و مردم را نگران و خشمگینتر از پیش نمود کە پیش از آن، قدرت خرید مردم بە شدت کاهش یافتە و بسیاری از مردم حتی قادربە تامین حداقل های نیازهای معیشتی شان نبودند. میزان رشد قیمتها اینبار چنان شدید، ناگهانی وبیسابقە بود کە نە تنها برای مردم، بلکە برای مقامات حکومت نیزغافلگیرانە و دلهرە آور بود. ازاین روی بازتاب گرانیها درجامعە آنچنان پژواکی یافت، کە کتمان وسکوت درقبال آن برای مسئولین مستاصل حکومت ناممکن گردید و آنها را وادار بە موضع گیریهای متناقض و متضاد با این پدیدە ملموس و ارائە راە کارهای بی خاصیت تکراری شکست خوردە، انداختن گناە گرانیها بە گردن یکدیگر و سلب مسئولیت ازخود کرد. بنا بە گزارش همشهری آنلاین، : ” ایرج ندیمی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نهم در درصحن علنی مجلس طی تذکری به وزرای اقتصادی و صنعتی کشور خواستار تدبیر در زمینه گرانیها شده و گفت: «بسیاری از گرانی‌های موجود ربطی به تحریم یا هدفمندی یارانه ها ندارد بلکه افزایش بی‌رویه قیمت، حاکی از سو ء استفادە از وضعیت موجود است.”
“ نعمت الله ترکی، معاون برنامه ریزی وپشتیبانی وزارت کشوردرگفتگو با مهردرمورد علت این گرانی باز هم بر اظهارات قبلی خود تاکید کرد وگفت: گرانی نیست بلکه گران فروشی است! از معاون استاندارتهران سئوال شد وقتی تمام فروشگاه‌های تهران مرغ را ۷ هزار تومان می فروشند دیگر نمی‌توان گفت گرانفروشی است که وی پاسخ داد: حقیقت این است که گران شدن مرغ دست ما نیست!”
عبدالرضا مصری سخنگوی هیات رییسه مجلس، “در گفتگو با سایت خانه ملت، با بیان اینکه فاکتورهای مختلفی در تشدید مشکلات اقتصادی موثر است، گفت: “عوامل موثر در بروز مشکلات اقتصادی یک‌وجهی نیست، ادامه داد: اگر بخواهیم با فرافکنی همه مشکلات در حوزه اقتصاد را به گردن تحریمها بیندازیم نه تنها مرتکب اقدامی ناصواب شده‌ایم بلکه اگر تصمیمی برای رفع آن داشته باشیم، ازآنجا که با فرافکنی تنها روی یک عامل متمرکز شده وازعوامل دیگرغافل ماندیم، باز مشکل برطرف نخواهد شد.”
بنا بە گزارش ایسنا درروز سه شنبه ۲۷ تیر ” محمد رضا رحیمی، معاون اول رئیس جمهور ایران، افزایش بی سابقه قیمت مرغ در این کشور را نتیجه “القاء دشمنان” دانست و گفت: “باید کاری کنیم که حسرت آخ شنیدن بردل دشمنان ایران اسلامی بماند”
حیدر مصلحی، وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی، مدعی شد که “سرویس‌های اطلاعاتی صهیونیستی وغربی درجلسات بررسی شکست خود در فتنه این مسئله را دریافته‌اند که با حضور ولی فقیه، هیچ نا آرامی خاصی در ایران بوجود نخواهد آمد؛ بنا براین پروژه دو وجهی برای اعتبارزدایی از رهبری را طراحی کرده‌اند”
مصلحی افزود که «انتساب همه مشکلات از قبیل گرانی و معضلات جزیی به رهبر انقلاب از جمله نقشه‌های دشمنان محسوب می‌شود”
” نایب رئیس مجلس شورای اسلامی معتقد است که سطح عمومی قیمتها از بیکاری سبقت گرفته است و به نقطه جوش نزدیک شده است” – همشهری آنلاین
بخشی ازعناصروابستە بە طیفهای طرفدارمصالحە درحکومت، کە فهمیدەاند، موج گرانی و بیکاری و نارضایتی و اعتراضات اجتماعی فزایندە ناشی ازآنها، اگر مهار نشوند ممکن است بزودی بە چنان طوفانی تبدیل شوند، کە کشتی تق ولق نظام را کە حتی پیش از آغاز تحریم نفتی درگرداب بحران های متعدد گرفتار شدە بود، را غرق کند، و با وقوف بە این نکتە کە نخستین پیش شرط مهار موج گرانی ها، بیکاری و بحران اقتصادی از میان برداشتن و یا حداقل تعدیل قابل تحمل تحریم ها است در این میان، بە رغم اعلام”واکسینه” بودن ایران در برابر تحریمها توسط رهبرحکومت، ضمن تاییدضمنی تا ثیرتحریم نفتی برتشدید بحران اقتصادی و رشد شتاب زدە قیمتها می کوشند با فاصلە گذاری محتاطانە ازجریان تندرو و خالی نکردن میدان برای مخالفین و بهرە گیری ازفرصت مخالفت اکثریت جامعە، با تدوام سیاست هستەای و خارجی حکومت از این مخالفت فزایندە مردم برای عقب راندن تندروهای حاکم راە رسیدن بە نوعی مصالحە با غرب را هموار و موقعیت سیاسیشان درحکومت و جامعە را تقویت نمایند. اما بخش دیگری از آنها کە هنوز مایل بە مصالحە نیستند را برآن داشت تا برای کاستن ازسرعت و گسترش ابعاد مخالفت عمومی با سیاستهای اقتصادی و هستەای حکومت دلایل دیگری برای توجیە گرانی ها بتراشند. عناصر وابستە بە سپاە، کە همچنان باعقب نشینی ازمواضع تا کنونیشان و مصالحە با غرب مخالفند و برای پیشبرد مواضع شان مصمم بە نظرمی رسند، برای انحراف اذهان عمومی از منشا افزایش جهشی قیمتها، شتابگیری نرخ رشد بیکاری و رکود روز افزون اقتصادی و صحە نهادن برگفتە علی خامنەای، مبنی بر” واکسینە ” بودن ایران درمقابل تحریمها، گرانی ها را کاذب وساختە و پرداختە عدەای دردرون وبیرون حکومت وحتی بعضا توطئە طرفداران احمدی نژاد علیە خامنەای معرفی می کنند و می کوشند با تهدید و افترا زبان محافظە کاران مصلحت گرا را ببندند و آنها را همچنان درموضع حمایتی ازسیاستهای ویرانگرانە تندرو و سران سپاە نگاە دارند. حسین الله کرم، رئیس شورای هماهنگی حزب الله ۱۹تیر به خبرگزاری فارس گفت: «در شرایط فعلی جریان انحرافی پیرامون دولت قصد دارد جام زهر سیاسی [سازش با آمریکا] را به رهبری بنوشاند.» ید‌الله جوانی٬ مشاور عالی نماینده رهبر جمهوری اسلامی در سپاه پاسداران می‌گوید که میان علی خامنه‌ای و “بعضی مسئولین و افراد سرشناس در کشور” بر سر نحوه‌ی برخورد با آمریکا اختلاف شدیدی وجود دارد. اما بە رغم اینگونە اظهارات، رهبرحکومت نیزاینک وخامت وضع حکومت و موقعیت خودش را درک می کند و درجستجوی راهی آبرومند برای خلاصی از مخمسەای است کە خود بیشترین نقش را در ایجاد آن بە عهدە داشتە است. در این میان و در این شرایط دشوار و سرنوشت ساز، اما معلوم نیست کە چرا هنوز رهبران شناختە شدە جنبش سبز ازموضع گیری رسمی در این بارە خوداری می ورزند و میدان را برای مانور محافظە کاران مصلحت گرا و تندروها، رها کردەاند؟
شتاب گیری رشد قیمتها، سقوط ارزش ریال، بیکاری، تشدید آهنگ رکود و ورشکستگی بخش های تولیدی و…، کنش و واکنشهای تازەای را درجامعە و درحکومت درچند هفتە اخیربدنبال داشتە و تضادهای پیشین را دامن زدە است. تشکیل صفهای طولانی از مردم درمقابل فروشگاە ها، تنها و صرفا برای خرید مرغ نیست، این صفهای طویل علاوە بر تلاش برای تهیە آذوقە ارزانتر و نگرانی از کاهش عرضە مواد غذایی بە خاطر تحریم نفتی، نوعی تجمع اعتراضی مردمی نسبت بە سایرسیاستها ی رژیم، نیزهست. چنانچە حکومت نتواند رشد لجام گسیختە گرانیها را مهار کند، طولی نخواهد کشید، کە این صفها بە اعتراضات وسیع خیابانی تبدیل شوند مخالفت بیش از ۶۴% ازشرکت کنندگان درهمە پرسی دو هفتە پیش سایت دولتی صدا وسیما، با ادامە غنی سازی، برنارضایتی گستردە مردم صحە می گذارد. گرانی های هفتە گذشتە، اخراج های کارگری و کاهش تولیدات و تعطیلی واحد های تولیدی، بی تردید سبب ساز افزایش مخالفان سیاستهای حاکم خواهند شد و زمینە را برای اعتراضات اجتماعی مهیا ترخواهند کرد. اینک گروهها و طبقات اجتماعی ازکارگر و کارمند، دانشجو و دانشگاهی، تا کشاورز، صنعتگر و کسبە با سیاستهای حکومت مخالفند و خواستار آنچنان تغییراتی هستند، کە امکان لغو مسالمت آمیز تحریمها و دیگرعوامل بحران اقتصادی را فراهم آورد. این اعتراضات و شکایتها و مخالفتها بە حدی زیاد است کە حتی بطور روزانە می توان، صدها نمونە از آنها را در رسانەهای مجاز نیز مشاهدە کرد. این رویدادها حکایت از آمادگی بیش از پیش مردم برای حضوردر صحنە و تاثیر نهادن بر رویدادهای سیاسی و اقتصادی و تغییر شرایط زندگی شان دارد. مردم در واقع نە تنها با سیاست هستەای رژیم بلکە با اکثر سیاستها ی آن و بویژە با دیکتاتوری و سرکوب مخالف و خواهان برقراری دمکراسی و رعایت حقوق بشردر کشور هستند. این وضعیت ازسویی سبب تضعیف و کنش پذیری حکومت درعرصە های داخلی و خارجی می گردد، و ازسوی دیگرزمینە را برای حضوربیشتر و موثر ترجنبش سراسری درتحولات جاری و پیش روی و هدایت مبارزات مردم فراهم می کند. انتظار می رفت، کە رهبران جنبش سبز، پیش ازآنکە اکثریت بزرگی از مردم بە مخالفت باسیاست هستەای و خارجی جریان حاکم برخواستند، پرچم این مبارزە را بر می افراشت. اینک کە مردم بنا بر تشخیص شان، با سیاست هستەای حکومت نیزبە مخالفت برخواستەاند و ثابت گردیدە این سیاست کشور را منزوی، اقتصاد را ویران و کشور را در معرض خطر جنگ وتجاوز قرار دادە شایستە است کە، رهبران شناختە شدە جنبش باشفافیت و صراحت درقبال آن موضعی درخورشان و شعورجنبش ومنافع کشوراتخاذ کند. واقعیت این است کە، بحران اقتصادی در ایران بغرنج تر از آن است کە تنها با لغو تحریمها و در چهار چوب شرایط کنونی حاکم بر کشوراز بین برود. با این حال امروزە یکی ازپیش شرط های غلبە بربحران اقتصادی و مهار قیمتها، لغو تحریمها ی اقتصادی است. اصرارحکومت برادامە نامحدود غنی سازی، بهمراە مداخلات زبانی و رفتاری حکومت دراموردیگر کشورها، تا کنون نتیجەای جزبحران و خسارات اقتصادی و اجتماعی، تحریم و انزوا، ایران ترسی و بی اعتمادی درمنطقە و جهان و تضعیف همە جانبە کشوردرپی نداشتە است. سیاست موسوم بە (استکبار ستیزی) حکومت، بە جای اینکە سبب تضعیف نفوذ قدرتهای جهانی و اسرائیل درمنطقە گردد، شرایط را بیش ازگذشتە برای، سرازیر شدن سیل اسلحە وگسترش حضور وتقویت مواضع این کشورها درمنطقە تصریح کردە است. کارنامە سیاست خارجی تنشج زاحکومت، نیزمانند کارنامە داخلیش سیاە و منفی است. بهمین جهت تغیرآن برای ایجاد دگرگونی وتحول دمکراتیک در کشورومنطقە الزامی است. علاوە براینها، صرفنظر، ازنیات واقعی مخالفان خارجی برنامە هستەای ایران، اهداف برنامە هستەای حکومت برای ملت ایران نیزهنوزناشناختە است و بعید نیست کە مانند بسیاری ازسیاستهای حکومت، اهدافی مغایر با منافع و مصلحت جامعە را مد نظر داشتە باشد. حرفهای رژیمی کە آشکار حقایق کشور را هموارە وارونە نشان می دهد، دروغ گوئی اش شهرە عام و خاص است، حقوق مردم کشور را لگد مال می کند و حتی قوانین رسمی موجود را نیز برنمی تابد، ازکجا معلوم است کە در رابطە با اهداف برنامە هستە ی اش بە مردم کشورش و جهان راست باشد؟ بنا بر این اکثریت مردم ایران نیز بە رغم مخالفت شان با تحریم های اقتصادی و توسل بە زور برای حل مناقشە هستەای خواهان شفاف سازی، زدودن ابهامات و رفع نگرانیهای داخلی و خارجی از برنامە هستەای حکومت و فراهم کردن شرایط لازم برای لغو تحریمها و دمکراتیزە شدن جامعە هستند.
