شاید بوریس جانسون نخست وزیر بریتانیا می خواست در نقش یک جیمز باند با ایده های خوب وارد بازی شود. او در اولین روز کنفرانس آب و هوای سازمان ملل در گلاسکو، مأموریت نمایندگان را با قهرمانان فیلم های تخیلی مقایسه کرد،او با قول و قرار های خود، سطح انتظارات را بالا برد، شاید هم خیلی بالا، اما نجات جهان پس از پایان اجلاس ۱۲ روزه انجام نشد! در پایان، این کنفرانس به طور قابل توجهی به طول انجامید و “پیمان آب و هوای گلاسکو” با ۲۴ ساعت تاخیر به تصویب رسید. ۱.۵درجه؟ ما تلاش می کنیم. اهداف انتشار؟ ما پیشرفت می کنیم. در بزرگترین اجلاس جهانی آب و هوا، دولت‌ها عمدتاً بر سر اعلامیه‌های نرم توافق کردند. آیا هنوز می شود در پایان مدعی بود که این اجلاس موفقیت آمیز بوده است؟
این بیست و ششمین نشست ۲۰۰ کشور،و تقریبا بزرگترین کنفرانس آب و هوای تاریخ بود. با وجود افزایش روز افزون مبتلایان به کرونا، با وجود دو سال بحران همه‌گیری. بیش از ۳۰ هزار شرکت کننده به گلاسکو سفر کردند، تقریبا ۴۰ هزار نفر برای کنفرانس ثبت نام نمودند. از همان ابتدا، جنبش اقلیم تنها شاهد “سبزشویی” و “بلا بلا ” گفتن در مذاکرات بود، دولت بریتانیا این نشست را به عنوان یک “اجلاس تصمیم‌گیری”، به ویژه به دلایل سیاسیت داخلی، طراحی کرد. نتیجه گلاسکو اکنون نیز قطبی شده است: کنفرانس برای جزئیات فنی اجرای توافقنامه پاریس مهم بود. بسیاری از دیپلمات ها نیز آن را اینگونه می بینند، اما گلاسکو پاریس دوم نبود. کریستینا ووگت، وکیل و عضو هیئت از نروژ در گلاسکو می گوید: “موفقیت در جزئیات نهفته است، نه در کلمات قصار”. صفت ها، جداول و فرمول های اشاره شده برای اینکه دیپلماسی جهانی آب و هوا در چند دهه آینده چقدر خوب کار خواهد کرد، تعیین کننده هستند. این وکیل می گوید: “و این چیزی است که هدف ۱.۵ درجه در نهایت به آن بستگی دارد.” پروژه های با مقیاس کلان را می توان به آسانی اعلام کرد، اما تبدیل آنها به اقدامات سیاسی مشخص، دشوار است. نجات جهانی، همانطور که همه شرکت کنندگان در گلاسکو آموختند، بیش از حد انتظار بوروکراتیک است.
گازهای گلخانه ای – چگونه منحنی انتشار را فشرده کنیم؟
پیمان گلاسکو “تصدیق” می کند که پیامدهای تغییرات آب و هوایی با افزایش ۱.۵ درجه ای، بسیار کمتر از ۲ درجه است. با این حال، سند نهایی تنها به “تلاش” برای رسیدن به این هدف اشاره می کند. با این وجود، این سند برای اولین بار کاهش ۴۵ درصدی در انتشار مورد نیاز برای رسیدن به حد ۱.۵ درجه تا سال ۲۰۳۰ را نسبت به سال ۲۰۱۰ نشان می دهد. توافق نامه ای که در سال ۲۰۱۵ در پاریس منعقد شد مبنی بر اینکه اجازه نمی دهد گرمایش جهانی “در صورت امکان” به بالای ۱.۵ درجه برسد، در گلاسکو تقویت شد که اخطار مهمی بود برای کشورهایی که به ویژه توسط تغییرات آب و هوایی تهدید می شوند.
ضرر و زیان: چه کسی صورت حساب را پرداخت می کند؟
برای اولین بار در گلاسکو، کشورهای صنعتی توجه بیشتری به موضوع تلفات و خسارات ناشی از شرایط آب و هوایی شدید در نتیجه تغییرات آب و هوایی دارند. ایالت ها می خواهند روندی را برای “کمک های فنی” آغاز کنند. با افزایش طوفان ها، خشکسالی ها و سیل ها، مسؤولیت تغییر اقلیم بیش از پیش مطرح می شود. در معاهده پاریس، تحت فشار کشورهای صنعتی، دولت‌ها کلمه “غرامت” را برای پیامدهای تغییرات آب و هوایی که از نظر تاریخی عمدتاً توسط دولت‌های ثروتمندتر ایجاد می‌شد، کنار گذاشتند. آنها نمی‌خواهند در قبال خسارات وارده مسولیت بپذیرند. آلمان، اسکاتلند و والونیا تنها کسانی هستند که تاکنون بودجه مشخصی را برای این امر متعهد شده اند.
نتیجه: موفقیت یا شکست؟
“پیمان آب و هوای گلاسکو” شاید آن موفقیت بزرگی نباشد که خیلی ها دوست داشتند ببینند. اما یک کنفرانس نمی تواند یک مشکل انسانی را حل کند. به خصوص نه زمانی که ۲۰۰ کشور با بیشترین منافع درگیر هستند. با این حال، کشورهای شرکت کننده در کنفرانس گلاسکو جزئیات فنی توافقنامه پاریس را ارائه کردند. این پر زرق و برق نیست، اما مهم است. جهان در حال حاضر مجموعه ای از قوانین برای نظارت جهانی بر انتشار گازهای گلخانه ای مخرب آب و هوا دارد و می تواند اندازه گیری کند که کدام کشورها در حفاظت از آب و هوا پیشرفت می کنند و کدام نه. این بدان معنی است که یک تن CO2 ذخیره نشده است و انطباق با هدف ۱.۵ درجه تضمین نمی شود. این همان چیزی است که اکنون دولت ها باید در کشورهای خود به آن بپردازند. این که آیا قوانین و وعده‌های جدید گلاسکو برای ایجاد روحیه برای شرکت‌ها، سرمایه‌گذاران و سیاستمداران برای تبدیل شدن به دنیای پسا فسیلی کافی است یا خیر، تنها چند سال دیگر مشخص خواهد شد.
یکشنبه ۲۳ آبان ماه ۴۰۰- ۱۴ نوامبر ۲۰۲۱
گزارش از سوزان گوتزه، خبرنگار مجله اشپیگل از گلاسکو
عکس: کریستوف سودر” Christoph Soeder”
