از بدو شروع بحران سوریە، حضور سنگین و تعیین کنندە روسیە در این کشور بهمراە ایران، نقطە شروع بە چالش کشیدەشدن جدی اتوریتە بین المللی آمریکا و کلا غرب در صحنە جهانی، بعد از فروپاشی شوروی بود. و این علاوە بر خروج نسبی آمریکا از عراق در آن سالها کە آن هم عاملی دیگر در این جهت بود. اما اضافە بر این دو مورد، خارج شدن ایالات متحدە از افغانستان بکل ما را وارد فاز دیگری از تاریخ جهان می کند کە در آن پدیدەای بە نام دخالت نظامی در کشورها فعلا پایان می یابد، و ما با مرحلەای بە نام پایان “هیجانات نظامی جهانی شدن” روبرو هستیم. درچنین مرحلەای، درست است کە آمریکا بنابرگفتە خود تمرکزش را بر شرق دور (بە بیانی دیگر چین)، متمرکز می کند، اما جهان دیگر ظرفیت درگیری های نظامی آن هم در سطح کلان و بسیار پیشرفتە میان قدرتهای بزرگ را ندارد و آنچە شاهد آن خواهیم بود تلاش برای تفوق نظامی جهت تحمیل مواضع خود در کشاکشهای دیپلماتیک و واقعی صحنە سیاست جهانی خواهدبود.
پایان یافتن دخالت نظامی در کشورها بواقع خبر خوبی خواهد بود. زیرا:
ـ تحولات در کشورها را دوبارە درونی می کند،
ـ از عروج نیروهای وابستە و دماگوگ کە بر پول و امکانات خارجی دخیل بستەاند، بە راس قدرت جلوگیری می کند،
ـ مردم، و بویژە بخش مهمی از فعالین را دوبارە در سطح جدی متوجە ابزارهای داخلی جهت تغییر می کند،
ـ و سرانجام بە واقع بینی سیاسی دامن می زند. بە بیانی دیگر عنصر ‘اتفاق’ بە حاشیە راندە می شود.
اما آنچە مهمتر است این است کە آیا در شرایط جهانی شدن، چە خصیصەای جای عنصر خارجی در تغییرات درون کشورها را خواهدگرفت، آخر بهرحال نمی شود در شرایط گلوبالیستی ما بکل معتقد بە پایان عوامل خارجی بشویم؟
در شرایط کنونی کە جهان از لحاظ آرایش قدرت در سطح جهانی پوست می اندازد، بهرحال نباید بمانند قدیم منتظر ایفاء نقش توسط سازمان ملل متحد بود؛ اما غیبت دخالت نظامی، در کوتاە مدت، منجر بە تقویت استفادە از اهرمهای اقتصادی و سیاسی خواهدشد، و البتە با این تاکید کە همزمان منجر بە همگرای ها و نزدیکی های بیشتر هم حتی در میان کشورهای متعارض خواهدشد. از یاد نبریم کە اروپا در این مورد استراتژی متفاوت تری نسبت بە ایالات متحدە دارد و بر خلاف این کشور معتقد بە بالا بردن فتیلە تعارض با چین نیست.
نهایتا اینکە مورد افغانستان نشان داد کە وضعیت آمریکا تراژیک تر از آنی است کە تصور می شد. سخنان بایدن در مورد بودجەای کە ایالات متحدە در شرایط کسربودجە و قروض نجومی خود در افغانستان خرج می کرد، اثبات می کند کە جهان را نقشی دیگر باید.
