“حسنى مبارک، رییس جمهورى مصر گفته است که کشورش براى ایجاد و توسعه انرژى هستهاى نیازى به اجازه هیچ کشورى ندارد.”
جملات فوق نقل قولى است از سایت بى بى سى که در تاریخ بیست و هشتم آبان ماه از طرف این بنگاه خبر پراکنى پخش شده است. این سایت همچنین در ادامه گزارش خود میگوید که “آقاى مبارک که در نشست مجلس مصر سخن مىگفت افزود که آب و انرژى براى برآورده کردن نیازهاى نسلهاى آینده ضرورى هستند و استفاده صلحآمیز از انرژى هستهاى در همین راستا قرار مىگیرد.” در ادامه این گزارش ما شاهد سخنان متناقضى از طرف آقاى حسنى مبارک میشویم که از یک طرف بر استفاده صلحآمیز از انرژى هستهاى تاکید میکنند و از طرف دیگر اینکه امنیت ملى براى آنها در اولویت قرار دارد! لازم به یادآورى است که برنامه اتمى مصر که از سالهاى ١۹۷٠ میلادى آغاز شد، در سال ١۹٨۶، پس از فاجعه اتمى چرنوبیل به حالت تعلیق در آمد و این اظهارات آقاى مبارک پس از دیدارهاى وى از روسیه و چین و مذاکراتش با مقامات این دو کشور براى از سرگیرى برنامه اتمى متوقف مانده مصر صورت مىگیرد.
قبلا نیز در رسانههاى عمومى ما شاهد پخش اخبارى بودیم در خصوص اینکه بعد از تشدید برنامههاى هستهاى ایران، کشورهاى دیگر منطقه از جمله ترکیه، مصر و اردن نیز خواست خود را مبنى بر شروع و یا از سرگیرى فعالیتهاى هستهاى خود اعلام کرده بودند. و همه تحلیلگران البته این را مستقیما به فعالیتهاى اتمى ایران مرتبط میدانستند. ترس از حضور یک کشور دیگر با قدرت اتمى در منطقه با گرایشهاى شیعى و نیز نقشى که تاسیسات اتمى در پیشرفت اقتصادى کشورها دارد، ظاهرا همه را به شیوهاى جدى به فکر اجرا و پیشبرد آن واداشته است. در واقع جهان دارد با سرعت به مرحلهاى دیگر که تکثیر انرژى هستهاى است پاى میگذارد و این البته هم از لحاظ پیامدهاى نظامى خود و هم از لحاظ خطرات آن براى سیاره ما میتواند بسیار خطرناک باشد.
اما فارغ از همه اینها امرى که در رابطه با برنامه جدید مصر جلب توجه میکند، این است که این مسئله میتواند در خود حامل مسائل و پیامدهاى مشخصى در وضعیت کنونى منطقه باشد. به نظر من این مسئله میتواند پیامدهاى مشخص ذیل را در پى داشته باشد:
ـ علیرغم نزدیکى بسیار مصر به آمریکا، شروع فعالیتهاى هستهاى آن میتواند به نوعى احیا و بازگشت به روابط قبلى این کشور با روسیه و چین باشد که این خود پارامتر جدیدى در منطقه خواهد بود. این امر هم به تقویت بیشتر نفوذ این دو کشور در منطقه مىانجامد و هم به درجاتى چند به همین نسبت به حضور و منافع آمریکا در منطقه ضرر میرساند.
ـ البته آمریکا اصولاً با امر برآمد قدرتهاى منطقهاى دیگر در برابر ایران در شرایط کنونى موافق است، اما خود احیاى روابط سنتى مصر با روسیه و چین نگرانیهاى جدى را در این کشور به همراه خواهد داشت، بهویژه در شرایط کنونى که روسیه وچین با مانورهاى زیرکانه خود در امر پرونده هستهاى ایران در شوراى امنیت، جایگاه نوینى براى خود ایجاد کردهاند.
ـ در شرایط مشکلات، بحران و رکود سیاستهاى دولت آمریکا در خاورمیانه بعد از شکست طرح موسوم به ایجاد خاورمیانه بزرگ، شروع فعالیتهاى اتمى مصر میتواند پارامتر جدیدى بر این بحران بیافزاید، بدین معنى مصر که یکى از ان کشورهائى بود که در حوزه گسترش دمکراسى در داخل برنامههاى آمریکا قرار داشت، با این کار خود میتواند به قدرتى فرا روید که راحتتر در مقابل دستاندازیهاى دیگر قدرتها مقاومت کند، و از این طریق مستقلتر عمل کند.
اما در نهایت آیا میتوان گفت که با اعلام میل به شروع برنامههاى اتمى مصر، سیاست آمریکا در منطقه با چالش بزرگترى مواجه شده است؟ سخنان مبارک در خصوص اینکه آنان به اجازه هیچ کشورى در مورد فعالیتهاى اتمى خود احتیاج ندارند، در اساس دهنکجى سختى است به دولت آمریکا. و آیا دولت آمریکا این را بر خواهد تافت؟