آخرین وضعیت فعالان مدنی بازداشت شده در شهرهای کرج و تهران هاشم برزگری دانشجوی لیسانس رشته حقوق دانشگاه پیام نور تهران که روز یکشنبه ۱۹ آبان (۹ نوامبر) در شهرستان کرج توسط نیروهای امنیتی دستگیر شده و در حبس موقت بسر می برد پس از تحمل ۲۱ روز بازداشت روز ۱۰ آذر (٣۰ نوامبر) در قبال کفالت از زندان اوین آزاد شد.به دنبال بازداشت، وی به سلول انفرادی بند ۲۰۹بازداشتگاه زندان اوین که زیر نظر وزارت اطلاعات اداره می شود انتقال یافته بود. او شب روز جمعه ٨ آذر (۲٨ نوامبر) دو روز قبل از آزادی اش به بند عمومی این زندان انتقال یافت. برزگری در این مدت تحت فشارهای جسمی و روحی قرار داشته و اجازه تماس با خانواده و گرفتن وکیل به ایشان داده نشد. همچنین در پی دستگیری این فعال مدنی، زمانیکه خانواده او به مراجع قضایی و امنیتی مراجعه کردند تا علت بازداشت و محل نگهداری وی را جویا شوند هیچ نتیجه ای نتوانستند بگیرند. در مقابل خانم سئویل اسداللهی همسر هاشم برزگری روز دوشنبه ۲۷ آبان (۱۷ نوامبر) از طرف نهادهای امنیتی بطور تلفنی تهدید شد که در صورت پیگیری وضعیت همسرش و اطلاع رسانی، با او برخورد خواهد شد.
اما عصر بیست و سوم آبانماه (۱۳نوامبر) ، مراسم سالگرد درگذشت ستارخان، سردار ملی، در قبرستان شاه عبدالعظیم شهر ری تهران چون سال گذشته با برخورد ماموران امنیتی مواجه گردید.نزدیک به ۱۰ نفر از شرکت کنندگان این مراسم بازداشت شدند که برخی از آنها پس از چند ساعت و بدنبال بازجویی اواخر همان شب آزاد شدند؛ ماموران امنیتی تلفن همراه و مدارک شناسایی بعضی از آنها را ظبط و همچنان پیش خود نگه داشته است.
مهندس عبداله عباسی جوان، استاد دانشگاه شهید رجایی تهران و حسین حسینی، دبیر اسبق انجمن اسلامی آموزشکده رازی شهر اردبیل از جمله بازداشت شدگان این مراسم هستند که همچنان در حبس بسر می برد. علیرغم گذشت سه هفته از بازداشت نامبردگان، در این مدت به جز بک تماس کوتاه تلفنی هیچ تماسی و یا ملاقاتی با خانواده خود نداشته اند.به گفته خانواده ابن دو فعال مدنی بدنبال بازداشت این افراد در مراجعات مکرری که به زندان اوین و دادگاه انقلاب تهران داشته اند مسئولین امر منکر حضور این افراد در بازداشت شده بودند اما آنها روز یکشنبه ۳ آذر (۲۳ نوامبر) در یک تماس کوتاه تلفنی با منزل از نگهداری خود در سلول انفرادی بند ۲۰۹ زندان اوین خبر داده اند.از آنجا که مسئولین ذی ربط از دادن هر گونه اطلاعات در مورد آنها به خانواده ها خودداری می کنند هنوز از موارد اتهامی و علت بازداشتها نیز اطلاع دقیقی در دست نیست.با توجه به مواردی که پیش از این مشاهده کردهایم، بیم آن می رود که این فعالان در معرض شکنجه یا سایر انواع بد رفتاری باشند.
مهندس عباسی جوان سال گذشته نیز (۲۷ مرداد ۸۶) در منزل مسکونی خود در تهران دستگیر و مدت ۱۳۰روز در بند ۲۰۹ در بازداشت به سر برد، او در این مدت حبس در معرض شکنجه جسمی و روحی بوده است. وی سپس از سوی شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران به یکسال حبس تعلیقی برای ۵ سال محکوم شد.حسین حسینی، خواهرزاده این فعال مدنی آذربایجانی نیز سابقه بازداشت و بازجویی توام با شکنجه های جسمی و روحی توسط نیروهای امنیتی را دارد او در ابتدای تیر ماه امسال، به مدت یکماه در بازداشتگاههای اداره اطلاعات نقده (سولدوز) و اردبیل در بازداشت بود، که به قید وثیقه ۱۰۰ میلیون ریالی آزاد گشت.
در این میان روز یکشنبه سوم آذر ماه (۲٣ نوامبر) سیروس حسین نژاد دانشجوی رشته میکروبیولوژی دانشگاه آزاد تهران و دیگر بازداشتی مراسم یاد بود ستارخان به قید وثیقه از زندان اوین آزاد شد. هنوز اتهام و تاریخ محاکمه او مشخص نیست. حسین نژاد پس از آزادی از بدرفتاری نیروهای امنیتی در مدت بازداشت با وی خبر داده است. او پیش از این نیز به اتهام حضور در تظاهرات شهرهای آذربایجان در اردیبهشت و خرداد (مای ۲۰۰۶) ۱۳۸۵ به مدت ۴۰ روز در بازداشتگاه انفرادی زندان اوین قرار داشته است، وی همچنین به یک ترم تعلیق از تحصیل محکوم شده بود.این تظاهرات برای اعتراض به کاریکاتور منتشره در یک روزنامه دولتی ایران بود که به نظر خیلی از آذربایجانیها توهین آمیز بود.
فیروز یوسفی، دانشجوی مترجمی زبان انگلیسی دانشگاه پیام نور تهران و درجه دار ۲۹ ساله نیروی زمینی ارتش دیگر فعال مدنی آذربایجانی می باشد که یک روز پس از مراسم یادبود ستارخان جمعه ۲۵ آبانماه (۱۵ نوامبر) بازداشت و به بند ۲۰۹ زندان اوین تهران منتقل شده بود روز دوشنبه ۱۸آذر (۸ دسامبر) پس از تحمل ۲۴ روز بازداشت موقت به قید وثیقه ۵۰ میلیون تومانی از بند ۲۰۹ زندان اوین آزاد شده است.یوسفی متهم به ” اقدام علیه امنیت ملی” شده است. او در مدت بازداشت از داشتن وکیل نیز محروم بود و در اعتراض به آنچه بدرفتاری مسئولان امنیتی نسبت به خود می دانست اعتصاب غذا کرده بود.
بازداشتها در تبریز هفته های گذشته در تبریز نیز شاهد بازداشت چند فعال مدنی و روزنامه نگار آذربایجانی بودیم که برخی از آنها همچنان در مکان نامعلومی بسر می برند، تفهیم اتهام نشده و از امکان ملاقات و داشتن وکیل محروم هستند.
شهناز غلامی روزنامه نگار و از مدافع حقوق زنان در تبریز روز یکشنبه ۱۹ آبانماه (۹ نوامبر) پس از بارزسی منزل توسط ماموران وزارت اطلاعات بازداشت شده و کماکان در حبس بسر می برد. روز شنبه ۲۵ آبان (۱۵ نوامبر) او از بازداشتگاه اداره اطلاعات تبریز به بند زنان زندان تبریز منتقل شده است.با اینکه خانواده وی از محل نگهداری او آگاه شده اند ولی هنوز علت دستگیری خانم غلامی برای آنها روشن نیست.
شنهاز غلامی روزنامهنگار و مدیر وبلاگ آذرزن است که در تاریخ ٣ مهر ماه سالجاری از سوی شعبه یک دادگاه انقلاب تبریز به شش ماه زندان برای “تبلیغ علیه نظام” محکوم شده بود. وی در انتظار برگزاری دادگاه تجدید نظرمی باشد و با سپردن وثیقه آزاد شده بود. این روزنامه نگار در سال گذشته به مدت یک ماه برای نوشتن مقالاتی در اعتراض به سرکوب خشونتبار تظاهرات در شهرهای مختلف استان آذربایجان و در اواخر دهه شصت برای فعالیتهای سیاسی به مدت ۵ سال زندانی بوده است.
جمشید زارعی دیگر فعال مدنی آذربایجانی در تبریز می باشد که روز سه شنبه ۲۸ آبانماه (۱۸ نوامبر) در محل کار خود توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده بود. زارعی پس از تحمل ۹ روز بازداشت موقت روز پنجشنیه هفتم آذر (۲۷ نوامبر) به قید وثیقه ۲۰ میلیون تومانی از زندان تبریز آزاد شد.بنابر اظهار نزدیکان اش او تقریبا تمام مدت حبس را در بازداشتگاه وزارت اطلاعات تحت فشارهای جسمی و روحی قرار داشته و در این مدت اجازه تماس با وکیل و خانواده به او داده نشده است. نامبرده در اردیبهشت ٬۸۷ نیز همزمان با دومین سالگرد اعتراضات خرداد ۱۳۸۵ آذربایجان دستگیر و سه ماه در بازداشت موقت بود، اخیرا”حکم شش ماه حبس تعزیری در این خصوص برای وی صادر گردیده است.
محمدرضا لوایی شاعر٬ نویسنده و روزنامه نگار شناخته شده آذربایجانی می باشد که در ۱ بامداد جمعه اول آذر (۲۱ نوامبر) در بخش خوجا، از توابع شهرستان اهر در استان آذربایجان شرقی، توسط نیروهای امنیتی، بازداشت و به مکان نامعلومی انتقال داده شده است.خانواده آقای لوایی علیرغم گذشت بیش از ده روز از بازداشت ایشان همچنان، از علت بازداشت و محل نگهداری او بی اطلاع هستند و مراجعع قضایی و امنیتی بازداشت این شاعر را هنوز بعهده نگرفته اند. از اینرو نگرانیها نسبت به سلامتی محمدرضا لوایی در زندان که از ناراحتی شدید قلبی نیز رنج می برد افزایش می یابد. پیش تر محمد رضا لوائی، در جریان مراسم خاکسپاری غلامرضا امانی از فعالان سیاسی آذربایجان و دو برادر وی در تبریز، توسط مامورین وزارت اطلاعات تهدید به بازداشت شده بود.
احکام صادره دو تن از فعالین حقوق آذربایجانی به نامهای صابر بیت الهی و بهمن نصیر زاده در شهر ماکو از استان آذربایجان غربی توسط شعبه اول دادگاه انقلاب اسلامی شهر خوی باز در این استان به تحمل یکسال حبس تعزیری محکوم شدند. دادگاه این افراد بطور غیر علنی و در روز یکشنبه ۱۴ مهر سالجاری (۵ اکتبر) به ریاست قاضی علیرضا نوروزی برگزار شده بود.بر اساس رأی صادره که به صورت غیابی صادر شده است، اتهام این افراد عضویت در گروه گاموح و تبلیغ به نفع گروههای مخالف نظام (گاموح) ، پخش اعلامیه در ماکو، فعالیتهای پان ترکیستی و تجزیه طلبانه و اقدام برای براندازی نظام جمهوری اسلامی عنوان شده است.صابر بیت الهی در سالهای ۸۳ و ۸۵ حدود ۶ ماه را در زندان مرکزی شهرستان ماکو و بازداشتگاه اداره اطلاعات ماکو در بازداشت به سر برده است. وی در سال ۸۵ نیز از طرف دادگاه انقلاب اسلامی خوی به ۶ ماه حبس که برای ۴ سال تعلیق شده است محکوم شده بود.
همچنین “صفر علی خوئینی” از فعالین هویت طلب شهرستان ابهر از طرف شعبه اول دادگاه انقلاب شهر زنجان به ریاست قاضی معصوم خانی، به ۶ ماه حبس محکوم شده است که این حکم به مدت دو سال به حالت تعلیق خواهد بود.
این فعال مدنی که قبلا مدیر مسئولی و سردبیری نشریه دانشجویی شهریار دانشگاه آزاد اسلامی زنجان را به عهده داشت در اسفند ماه سال ۸۵ و در مراسم گرامیداشت روز جهانی زبان مادری به همراه تعدادی دیگر از فعالین شهر زنجان دستگیر و مدت ۱۸ روز در اداره اطلاعات این شهر در بازداشت به سر برد. وی سپس به قید وثیقه آزاد شد. قاضی معصوم خانی از دادن حکم به خوئینی امتناع نموده و در مقابل اصرار وی اظهار داشته است؛ نمی توانم حکم را به شما بدهم تا در اینترنت منتشر کنید و یا با ارائه آن از کشورهای دیگر پناهنده سیاسی بگیرید.
وضیعت دیگر فعالان مدنی آذربایجانی داریوش حاتمی افسر وظیفه و فعال مدنی آذربایجانی که از ۲۷ تیر (۱۷ ژوئیه) به همراه ۸ فعال دانشجویی دیگر در تبریز در بازداشت موقت بسر می برد در روزهای اخیر به قید وثیقه ۵۰ میلیون تومانی از زندان آزاد شده است.او نیز همچون بقیه دانشجویان آقایان: مقصود عهدی، منصور امینیان، آیدین خواجه ای، امیر مردانی، فراز زهتاب، سجاد رادمهر، مجید ماکوئی و احسان نجفی.به جرم ” تشکیل و عضویت در گروه های غیر قانونی برای اخلال در امنیت ملی” و “تبلیغ علیه نظام” متهم می باشد. اولین جلسه رسیدگی به اتهامات این افراد در ۲۸ دیماه سالجاری برگزار خواهد شد.
براساس قرار قبلی باید روز دوشنبه ۱۱ آذر ماه اولین جلسه رسیدگی به اتهامهای حمید والایی نویسنده و مدافع حقوق بشر در شعبه ۲ دادگاه انقلاب تبریز برگزار شود، ولی علیرغم حضور حمید والائی و وکیل مدافع وی، آقای نقی محمودی، “بیات” قاضی پرونده دستور تجدید تاریخ جلسه را صادر کرده است قرار بود والایی در این جلسه با اتهام “تبلیغ علیه نظام” محاکمه شود. حمید والایی در تاریخ ۲۵ تیرماه سالجاری (۱۵ ژوئیه) توسط ماموران امنیتی تبریز بازداشت شده و در مدت ۱۳ روزی که در بازداشتگاه وزارت اطلاعات بود در معرض شکنجه و بد رفتاری از جمله شامل کتک و فشارهای روانی بوده است بطوریکه شکنجه های مذکور سبب شکسته شدن دندانها، التهاب و خونریزی لثه ها و آسیب در ناحیه پای راست و سر وی شده بود.
والایی که دانش آموخته حقوق است و از طرف اداره اطلاعات تبریز در آزمون کانون وکلای آذربایجان شرقی رد صلاحیت شده است، اخیرا” در نامه ای سرگشاده به کمیسیون حقوق بشر کانون وکلای استان آذربایجان شرقی خواستار احقاق حقوق خود و رسیدگی به تخلفات صورت گرفته در زمان بازداشت وی شده یود.
روز چهارشنبه ۶ آذرماه (۲۶ نوامبر) جلسه رسیدگی به اتهامات چند فعال هویت طلب و دانشجویی اردبیلی از جمله اردشیر کریمی خیاوی، دبیر انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه آزاد اردبیل، صاحب امتیاز و مدیر مسئول نشریه دانشجویی خزر، رحیم غلامی، نویسنده و روزنامه نگار و ودود سعادتی، فعال مدنی در دادگاه انقلاب اردبیل برگزار شد.قاضی حسن زاده ریاست دادگاه انقلاب اردبیل که عهده دار رسیدگی به پرونده این فعالبن بود قبل از آغاز جلسه دادگاه، مهدی حجتی وکیل مدافع آنان را مورد خطاب قرار داده و ضمن اعتراض به وی به دلیل بعهده گرفتن دفاع از متهمین وی را در خصوص قرارداد فی مابین موکلین و ایشان مورد توبیخ قرار می دهند و نهایتاً به دستور قاضی حسن زاده وکیل مدافع این متهمان به مدت سه ساعت در محل دادگاه انقلاب بازداشت می گردد به طوریکه وی ناچار به استعفا از پرونده مذکور گردید.
فرانک فرید، فعال آذربایجانی جنبش زنان روز سه شنبه ۵ آذر (۲۵ نوامبر) به اداره اطلاعات احضار شده و از شرکت وی در کنفرانس حقوق زنان در ترکیه ممانعت بعمل آمده است.از او دعوت شده بود تا در این کنفرانس که برای بررسی حقوق زنان در سه کشور همسایه، ایران-ترکیه- آذربایجان که در شهر استانبول به مدت سه روز (۸-۱۰ آذرماه) برگزار خواهد شد، شرکت و سخنرانی کند.
شعبه اول بازپرسی دادگاه اهر روز ۱۳ آبان (۳نوامبر) با فرستادن احضاریه ای از «ابراهیم نوری» دانش آموز دبیرستانی در شهرستان اهر در استان آذربایجان شرقی خواسته بود تا در ظرف سه روز خود را جهت ارائه آخرین دفاعیات خویش به دادگاه معرفی کند.عالان حقوق بشر می گویند این دانش آموز به خاطر فعالیتهای هویت طلبانه اش تحت پیگرد قضایی قرار گرفته است و پیشتر نیز (فروردین سال جاری) از طرف مدیر مدرسه محل تحصیل اش به مدت ۳ روز از مدرسه اخراج گردیده بود.
طی ۴ – ۵ سال اخیر انحصاری بودن تدریس به زبان فارسی در مدارس ایران موضوع اعتراض طیفهای مختلفی در میان قومیتهای غیر فارس از جمله آذربایجانیها، کردها، عربها شده است.
حمید رستمی نویسنده و داستان نویس آذربایجانی که از اردیبهشت سال جاری (می ۲۰۰۸) جهت گدراندن دوران محکومیت یکساله خود به زندان خوی فرستاده شده بود بعد از تحمل نصف مدت محکومیت اش (شش ماه) با استفاده از آزادی مشروط در روزهای اخیر (نوامبر ۲۰۰۸) آزاد گردیده است. این نویسنده هویت طلب آذربایجانی سال گذشته توسط شعبه یک دادگاه انقلاب اسلامی شهرستان خوی به یک سال حبس تعزیری، دو سال تبعید به بیجار و سه سال ممنوعیت نشر آثار محکوم شده بود. گفته می شود حکم تبعیدی او از طرف دادگاه دیوانعالی کشور لغو گردیده است. رستمی در پی بازداشتهای گسترده ۲ اسفند ۱۳۸۵ (۲۱ فوریه ۲۰۰۶) ٬ روز جهانی زبان مادری٬ در شهرهای آذربایجان توسط مأمورین اطلاعات خوی بازداشت شده و با این حکم روبرو شد.
دیگر فعالینی که در زندان بسر می برند حجت السلام عبدالعزیز عظیمی قدیم (زندان لنگرود قم) – مهدی نوری (ائلمان) ، حسن اسدی، علیرضا رباعی (زندان تبریز) – علی عباسی (زندان اردبیل) – ابراهیم جعفرزاده (زندان خوی)
وضیعت زندانیان اهل حق عبادالله قاسم زاده، سهند علی محمدی و بخشعلی محمدی سه تن از زندانیان اهل حق در زندان ارومیه روز ۲۷ آبانماه (۱۷ نوامبر) به زندان مرکزی یزد جهت گذراندن محکومیت ۱۳ سال حبس تعزیری توام با تبعید خود منتقل گردیدند.این سه زندانی منجمله ۵ زندانی مربوط به آئین اهل حق می باشند که در سال ۱۳۸۴ با اتهاماتی از قبیل “انتشار اعلامیه های توهین آمیز، انتشار عقاید ارتداد آور و کفر آمیز، توهین به مقام رهبری، تمرّد در مقابل نیروهای انتظامی، نگهداری اسلحه ناریه غیر مجاز و استفاده از آن، اقدام مسلحانه علیه نظام (محاربه) ” بازداشت و نهایتا در سال ۱۳۸۵ محکوم به ۱۳ سال حبس تعزیری توام با تبعید گردیدند.
آقایان مهدی قاسم زاده و یونس آقایان نیز از جمله زندانیان اهل حق ارومیه هستند که محکوم به اعدام گردیده اند و همچنان در این زندان به سر می برند. لازم به ذکر این زندانیان اخیراً اقدام به دو مورد اعتصاب غذای بلند مدت داشته اند که این موضوع باعث صدمه شدید جسمی به آنان شده
در ماههای اخیر روند برخورد با فعالان مدنی و دانشجویی آذربایجانی در ایران بطور نگران کننده ای در حال افزایش است. فعالان خود سرانه بازداشت و بدون محاکمه، تفهیم اتهام و بدون اجازه برای گرفتن وکیل و برخورداری از حق ملاقات در خطر شکنجه و یا سایر انواع بد رفتاری قرار دارند.
