در باره تحولات اقلیم کردستان عراق و تأثیرات این تحولات بر صحنه سیاسی حال و آینده عراق و منطقه!
آقای مسعود مردوخی گرامی!
اقلیم کردستان عراق، رفراندوم برای استقلال از عراق را پشت سر گذاشت و در آن، بالای ۷۲ درصد از مردم در رفراندوم شرکت کردند و بیش از ۹۰ درصد از شرکت‌کنندگان در همه‌پرسی به خواست استقلال “آری” گفتند. اقلیم اکنون سخت در کشاکش سیاسی پیرامون چگونگی تحقق نتیجه رفراندومی است که برگزار کرد. هم ازاین‌رو واقعه رخ‌داده از جوانب مختلف موردبحث و فحص قرارگرفته زیرا که تأثیرات معینی هم در تحولات سیاسی کشور عراق دارد و هم در تحولات منطقه و بین‌المللی. این تحولات به‌ویژه در کشورهای همسایه عراق مانند ایران، ترکیه و سوریه مشهود بوده، و آنان را بشدت تحت تأثیر خود گرفته است.
در همین رابطه گروه کار ملی-قومی سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت) تصمیم گرفت، تا با انجام مصاحبه با صاحب‌نظران و کنشگران در عرصه مسائل ملی-قومی به‌ویژه “مسئله کرد”، طیفی از دیدگاه‌ها در این زمینه را در معرض افکار عمومی قرار دهد. ما می‌کوشیم تا به سهم خود و از این طریق به امر روشنگری دراین‌باره و چالش‌های آتی و حال دولت اقلیم کردستان و کشورهای منطقه یاری‌رسانیم.
از شما تقاضا داریم که با پاسخ به این سؤالات، در روشنی بخشی به تحولات اقلیم کردستان عراق و تأثیرات این تحولات بر صحنه سیاسی حال و آینده عراق و منطقه مشارکت کنید و پیشاپیش ما را سپاسگزار خود کنید.
گروه کار ملی-قومی سازمان فداییان خلق ایران اکثریت
12 اکتبر ۲۰۱۷
——————–
در ٢۵ سپتامبر رفراندوم همەپرسی استقلال در اقلیم کردستان برگزار شد کە در آن اکثریت قابل ملاحظەای رأی آری بە استقلال کردستان دادند. بە نظر شما چە عواملی بخش مهمی از نیروهای سیاسی را بە برگزاری این رفراندوم تشویق کرد؟
به نظر می‌رسد که گردانندگان همه‌پرسی، قبلاً تلاش‌هایی را برای جلب پشتیبانی دول خارجی به عمل‌آورده‌اند و احتمالاً توافق‌های صریح یا ضمنی چند قدرت ازجمله آمریکا و اسرائیل و احتمالاً جناح‌هایی از حکومت‌های همسایه را نیز به دست آورده باشند، و ازآنجاکه از استقبال داخلی هم اطمینان داشتند، می‌پنداشتند که با انجام رفراندوم آراء مردد جهانی را هم، در مقابل عمل انجام‌شده به سود خود برگردانند . به همین لحاظ نمی‌توان گفت که بدون تمهیدات، دست به رفراندوم زده‌اند. اما محاسبهٔ اشتباه در منافع و موازنهٔ قدرت‌های منطقه، و تحریک نیروهای چنگ افروز داخلی و خارجی، به‌اضافهٔ نبرد قدرت داخلی، باعث لغزیدن بر پوست خربزه‌ای شد که مستقیم یا غیرمستقیم، از جانب محافل ذینفع در ایجاد جنگ و ناآرامی، بر راه گردانندگان رفراندوم گذاشتند.
آیا اقلیم کردستان، تمهیدات لازم را تدارک دیدە بود؟
مراجعه به مردم و استفاده از روش دموکراتیک برای نیل به استقلال، بی‌تردید برگ نیرومندی در دست حکومت اقلیم است. اما تضاد و تناقض اصل استقلال در شرایط فعلی با واقعیت‌های عینی منطقه،علیرغم شیوهٔ دموکراتیک نیل به آن، ظرفیت، بهانه و امکانات نیرومندی در اختیار محافل جنگ‌افروز جهانی و منطقه‌ای می‌گذارد.
قوی‌ترین و ضعیف‌ترین جوانب این رفراندوم کدام می‌باشند؟
ارزیابی واقعی پیامدهای اقتصادی و سیاسی رفراندوم، در حال حاضر،اندکی زود به نظر می‌رسد، اما بالا گرفتن تنش‌های سیاسی میان نیروهای کرد، زمزمه‌های وقوع کودتا در ماجرای کرکوک، جنگ و تجاوز و کوچ خانوارها، همگی نشانه‌های بدخیمی از پیامدهای سیاسی و بالطبع اجتماعی و اقتصادی رفراندوم را عرضه می‌کنند.
بە نظر شما وضعیت داخلی اقلیم، از لحاظ اقتصادی و سیاسی، بعد از برگزاری رفراندوم بدتر شدە است یا بهتر؟
ازآنجاکه استقلال یک امر میان دولتی نیز هست، عدم استقبال کافی و لازم بین‌المللی از نتیجهٔ رفراندوم، رهبری کرد را در اعلام فوری استقلال، با خطر سقوط و یا در بهترین حالت تضعیف قدرت مواجه می‌کند، اما حفظ این نتیجه به‌عنوان عامل فشار در معاملات سیاسی بیشتر مقرون‌به‌صرفه است تا اعلام فوری استقلال.
با توجە بە موفقیت رفراندوم در جلب رأی آری، چرا اعلام استقلال نشد؟
در صورت پافشاری رهبری کرد بر اعلام استقلال و تداوم مخالفت جهانی، یک برخورد نظامی سنگین، اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
شما پیامدهای تداوم مخالفت جامعە جهانی با امر رفراندوم را چگونە می‌بینید؟
باید توجه داشت که هیچ‌کدام از دولت‌های مذکور منافع یکسانی در کردستان ندارند، وجود عراقی ضعیف و درگیر جنگ، راه نفوذ و گسترش قدرت‌های جنگی ایران و ترکیه را در عراق و منطقه هموار می‌سازد. به همین لحاظ بازی دوپهلوی حمایت پنهان و مخالفت آشکار آنها را نباید ازنظر دور داشت. به همین لحاظ همگرایی آنها حامل وجوهی متناقض از کاهش و تشدید بحران در کردستان خواهد بود.
آیا بە نظر شما امکان درگیری نظامی وجود دارد؟
درگیری نظامی به وجود آمده است.
آیا با توجە بە موضع تند دولت مرکزی عراق، امکان مذاکرە میان دولت مرکزی و اقلیم وجود دارد؟
امکان مذاکره هنوز موجود است اما نتایج آن بستگی به عوامل بسیاری ازجمله اجماع جهانی و تا حدودی مهارت رهبران کرد در استفاده از فرصت‌های به‌دست‌آمده را دارد.
با توجە بە منافع اقتصادی میان اقلیم و ترکیە، ترکیە تا چە حد می‌تواند در اعلام مجازات یکطرفە علیە اقلیم جدی باشد و از توانائی عملی کردن آن بهرەمند باشد؟
ترکیه از هر امکان علنی و پنهانی برای بهره‌برداری‌های اقتصادی و نظامی خود استفاده خواهد کرد، طرح مجازات، ترکیه را به اجرای آنها پایبند نمی‌کند.
حدود توانائی‌های ایران در مواجە با اقلیم تا کجاست؟
ایران از هیچ تلاشی برای گسترش نفوذ خود در عراق فروگذار نیست و در این راه همهٔ توان نظامی و سیاسی خود را بکار خواهد برد. حتی در صورت چرخش‌های رادیکال در حکومت ایران، چه براست یا به چپ، صرف‌نظر کردن ایران از دخالت در امور سیاسی عراق، در اوضاع کنونی جهان بعید به نظر می‌رسد.
اعلام رهبری سیاسی کردستان عراق توسط کردها را چگونە ارزیابی می‌کنید؟ تا چە اندازە امکان تفاهم ملی از طریق جلب جنبش تغییر به‌عنوان دومین حزب بزرگ اقلیم کە مخالف برگزاری رفراندوم بود، در اقلیم وجود دارد؟ کلاً شما آیندە سیاسی اقلیم کردستان را در سایە امر رفراندوم چگونە ارزیابی می‌کنید؟
با اوضاع کنونی برگشتن به شرایط قبل از رفراندوم، هم برای نیروهای داخلی کرد و هم برای دولت عراق، دشوار به نظر می‌رسد. باید علاوه بر یک درگیری نظامی سنگین، منتظر انشقاق‌های تازه‌ای در رهبری و احزاب کردی بود، که به‌نوبه‌ی خود به‌احتمال بالا از یک پروسه‌ی جنگ داخلی احزاب خواهد گذشت.
