در هفتە گذشتە، خلاف انتظارعمومی، اکثر نیروهای سیاسی عمدتا در قبال رویدادهای سیاسی سرنوشت ساز جاری در کشور نقشی بیشتر واکنشی داشتند. رسانەهای اصلاح طلب و پارەای از رسانەهای اپوزیسیون مخالف حکومت اظهارات انتقادی و تند اخیر چند تن از رهبران با نفوذ اصلاح طلب، منجملە خاتمی و نوری نسبت بە وضعیت کنونی کشور و جریان حاکم را بازتاب دادند. محمد خاتمی، رییس جمهور اصلاح طلب پیشین و نوری در یک نشست مشترک کە گزارش آن درسهام نیوز منتشرشد، در قسمتی از آخرین اظهار نظراتشان، سیاستها وعملکرد جریان حاکم برکشور را با صراحتی کە از خاتمی سراغ نمی رفت آماج انتقاد وحملە قرار دادند، و حکومت را مسئول وضعیت کنونی معرفی کردند. سهام نیوز، بە نقل از خاتمی و نوری نوشت: “در دنیای امروز وعصرارتباطات همه گفتەها و صحبت ها ثبت و ضبط می گردد. امروز همه می دانند با حمایت همه جانبه ای که حاکمیت با تمام قوا از مدیریت اشتباه وغیرعلمی دولت انجام داد، کشور به این وضعیت بحرانی رسیده است. این حمایت های غیرمنطقی و انحصارطلبانه به قیمت حذف و حصر و زندانی شدن بسیاری از بهترین و متعهدترین مدیران و کارشناسان درسطح کشورانجام گردیده وبا عملکرد های جاه طلبانه و ریاکارانه تیشه به ریشه اقتصاد، تولید، صنعت، اشتغال، کرامت انسانی، دین واعتقادات مردم، فرهنگ، هنر، سیاست عاقلانه و اخلاق زد. کجا هستند کسانی که می گفتند قطعنامه های سازمان ملل کاغذ پاره ای بیش نیست و یا بنا بود در تعامل با جهان آبنبات با مروارید گرانبها را عوض کنند؟”
خاتمی و نوری در بخش دیگری ازگفتگوی شان، با تاکید بر فراهم نبودن شرایط مناسب برای شرکت اصلاح طلبان درانتخابات ریاست جمهوری آیندە، شرکت اصلاح طلبان درانتخابات را مشروط بە فراهم شدن شرایط مناسب و نظر موسوی و کروبی نمودند. بنا برهمین گزارش نوری و خاتمی در این ارتباط گفتەاند: “باید ازفرصت های پیش رو از جمله فضای انتخابات نه با نگاه مشارکت در قدرت بلکه برای توسعه و رشد گفتمان اصلاحات استفاده کرد.”
قبل ازخاتمی و نوری، موسوی خویینی ها با صراحت، امکان شرکت در انتخابات درشرایط کنونی را منتفی اعلام کردە بود. از سوی دیگر بە رغم شکست فاحش بخشی ازاصلاح طلبانی کە در انتخابات پیشین مجلس بە رغم تحریم انتخابات توسط اپوزیسیون و اعلام عدم شرکت اصلاح طلبان و رهبری جنبش سبز درانتخاب شرکت کردند، شواهد موجود حکایت از تصمیم آنها برای شرکت در انتخابات آیندە ریاست جمهوری، در هرحال و شرایطی دارد. تلاش این گروە، کە اقلیت کوچکی از اصلاح طلبان را تشکیل می دهند، در انتخابات پیش رو نیزمعطوف بە ترغیب سایر اصلاح طلبان بە شرکت در انتخابات حتی در صورت عدم پذیرش شروط اصلاح طلبان توسط حکومت است. فعالیت های این گروە برای ترغیب اصلاح طلبان بە شرکت در انتخابات پیش رو، در حالی انجام می گیرد کە بخش عمدە ی اصلاح طلبان و فعالان و رهبران جنبش سبز همچنان روی پذیرش شرایط شرکت شان در انتخابات توسط حکومت اصرار می ورزند، و شرکت خاتمی در انتخابات پیشین نیز نتوانست خللی در تصمیم آنان برای عدم شرکت شان درانتخابات مجلس ایجاد نماید. این بارگرچە هنوز با توجە بە سرعت شتابان وغیرقابل پیشبینی تغیر و تحولات و نارضایتی شدید مردم از حکومت، هنوز حتی سرنوشت خود انتخابات هم در هالەای ازابهام قرار دارد، اما پیدا است کە حتی در صورت برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آتی، در صورتی کە حکومت بە شروط درخواستی اصلاح طلبان گردن نگذارد عرصە انتخابات بە رقابت کاندیداهای محافظە کاران حاکم محدود گردد و این انتخابات کمترین نرخ مشارکت در تاریخ عمر جمهوری اسلامی را بە خود اختصاص دهد. با این حال و بە رغم نیاز شدید حکومت بە جلب مشارکت تعداد بیشتری از شهروندان در انتخابات، اما هنوز دلایل و شواهدی دردست نیست کە نشان دهندە عقب نشینی داوطلبانە محافظە کاران و پذیرش شروط اصلاح طلبان برای مشارکت آنها درانتخابات باشد. حتی دور از انتظار نیست کە بخشی از جریان احمدی نژاد نیز در انتخابات آتی یا کنار گذاشتە شوند، و یا درموقعیتی قرار بگیرند کە انگیزە شان برای شرکت در انتخابات را از دست بدهند. اظهارات رهبران اصلاح طلب، با واکنش شدید و پر افترا حسین شریعتمداری، سردبیر کیهان مواجە شد. او در یاداشتی با عنوان (چە کسانی باید شرمندە باشند؟) در کیهان شنبە گذشتە، ضمن دفاع از احمدی نژاد و ولی فقیە، بدون نام بردن از شخص خاصی، منتقدین اصلاح طلب جریان حاکم را آماج حملە قرارداد، و آنها را وطن فروش، ستون پنجم مثلث آمریکا، اسرائیل و انگلیس، فتنە گر و… خواند.
واکنش شدید سردبیر کیهان با در نظر داشت اینکە گفتە می شود وی نظرات خامنەای را در این روزنامە بازتاب می دهد و مشهور است کە ابتدا وی پروژە های بیت رهبری را کلید می زند، و سپس دستگاە های حکومتی مختلف آنرا بە پیش می برند دلیل دیگری است کە گواهی می دهد حکومت نە تنها بە آسانی و بدون فشار اجتماعی نیرومند، مطالبات اصلاح طلبان را نخواهد پذیرفت، بلکە ممکن است اگر شرایط بە آنها اجازە دهد دامنە محدودیت ها و فشار بر آن ها را افزون نماید.
بە صحنە آمدن اصلاح طلبان ذینفوذ و طرح انتقادات تند آنها علیە حکومت نیز می تواند تا حدودی نشان دهندە ناامیدی آنها ازعدم نرمش خامنەای نسبت بە پذیرش مطالبات حداقلی اصلاح طلبانە آنها باشد.
با توجە بە اینکە حکومت حاضر بە پذیرش شروط و یا بعبارتی برنامە انتخاباتی خاتمی و همفکران ایشان نیست، طبیعتا سە راە بیشتر در مقابل آنها قرار ندارد: تسلیم شدن، انفعال و یا مبارزە و تلاش برای پیشبرد خواستەهایشان از طریق تدارک بسیج اجتماعی. راە حل اول و دوم ، ظاهرا دیگر نە مطلوب آقای خاتمی و همفکرانشان است و نە شرایط اجازە آنرا می دهد، آنها همانگونە کە خود گفتەاند، ظاهرا راە سوم را انتخاب کردەاند:” اصلاح طلبان و جنبش سبز باید با پشتیبانی و حمایت گسترده مردم در این شرایط وخیم به اطلاع رسانی و آگاهی بخشی خود در میان مردم شدت ببخشند و باید افراد و جریاناتی که با عملکرد خود وسیله نابودی و فروپاشی منافع ملی و دستاوردهای تاریخی ملت را باعث می شوند افشا و جلوی انحرافات بیش از این را سد کنند. امروز زمان انفعال و سکوت نیست.”
موضع گیریها و برآمد های تعرضی، اخیراصلاح طلبان، خواە نا خواە سبب فعال شدن آنها در رویدادهای سیاسی، دوری بیشتر آنها از حکومت و نزدیکی بیشتر آنها با مخالفین حکومت وبخصوص با جنبش سبز می گردد و بە نوبە خود برگسترش اعتراضات اجتماعی وسیاسی اثر مثبت می گذارد وعرصە را بیش از پیش برحکومت تنگ خواهد کرد. یکی از عوملی کە می تواند تاثیر منفی بر این روند بگذارد، مشروط کردن انتخابات آزاد بە شروط وقیودی است کە عملا اصل آزادی انتخابات را مخدوش می کند. یکی از این شروط و قیودها، طرح التزام بە قانون اساسی موجود توسط نوری و خاتمی است. اکنون زمانە می طلبد، کە این گروە از اصلاح طلبان دیدگاە های خود در مورد انتخابات آزاد و دمکراسی را نیز اصلاح کنند.
تلاش حکومت این است کە با حیلە و نیرنگ از طرق گوناگون در میان اصلاح طلبان و میان منتقدین و مخالفین تفرقە ایجاد کنند، و مانع همکاری مشترک آنها علیە استبداد و مافیای حاکم شود. آنها می دانند تفرقە نقطعە قدرت آنها و نقطعە آسیب مخالفین دیکتاتوری حاکم است. آنها از سامان یابی یک آلترناتیو فراگیر کە مورد اقبال عمومی باشد، هراس دارند. در ارتباط بە انتخابات ریاست جمهوری آیندە نیز همانگونە کە گفتە شد چون حتی نمی خواهند بە شروط اصلاح طلبان کە تنها بخشی ازمطالبات عمومی جنبش اعتراضی سراسری را در بر می گیرد، گردن بگذارند. در برخورد با اصلاح طلبان نیز همچنان از حربە تفرقە سود می جویند. یکی از ترفندهای آنها برای ایجاد شکاف در میان اصلاح طلبان و جلب مشارکت مردم بە شرکت در انتخابات، طرح ضرورت اجماع همە مخالفین احمدی نژاد حول یک کاندیدای میانە رو محافظە کاردرآنتخابات آتی است. آنها در انتخابات مجلس توانستند، در آخرین لحظات خاتمی را نیز بە صحنە بکشند. با اینحال تنور انتخابات را نتوانستند گرم کنند. تقریبا اکثریت قریب بە اتفاق کسانی کە درانتخابات ٨٨ رای شان را بە موسوی و کروبی دادند، با عدم شرکت در انتخابات مجلس، اصلاح طلبانی را کە در انتخابات شرکت کردە بودند، تنبیە و مانع راە یافتن آنها بە مجلس شدند. اینبار نیز در صورت تکروی و عدم هماهنگی با رهبران جنبش سبز، مردم بیش از گذشتە بە آنها پشت خواهند کرد. اکنون کە نوری و خاتمی صحبت از هماهنگی میان اصلاح طلبان می کنند، بە رغم تمام انتقاداتی کە بە مرز بندیهای آنها راجع بە انتخابات وارد است، اما تلاش تازە برای ایجاد هماهنگی بین اصلاح طلبان در خصوص انتخابات آتی ریاست جمهوری با توجە بە تلاشهای حکومت برای ایجاد تفرقە و تشتت در میان طیفهای اصلاح طلبان و سایر نیروهای جنبش سبز، کە در انتخابات پیشین نیز شاهد آن بودیم، و تلاشهای چند سویەای کە در جهت همکاری میان نیروهای سیاسی و اجتماعی مختلف برای برآمد مشترک در قبال مسایل عمدە، منجملە درخصوص انتخابات آزاد صورت می گیرد، استقبال کرد و امیدوار بود کە این هماهنگی بە اصلاح طلبان محدود نماند و سایر نیروهای سیاسی را نیز در بر بگیرد. با امید اینکە آقای خاتمی و دوستانشان در پرتو تجربیات گذشتە و حال شان و تشخیص نیازهای جامعە، اینبار و در این شرایط حساس، منافع جامعە را بر منافع حکومت ترجیح دهند، تسلیم و مرعوب فشارها نشوند و با تلاشها و مبارزاتی کە برای ایجاد شرایط انتخابات، بە معنی واقعی آزاد از سالها پیش توسط نیروهای دمکراتیک و ترقی خواە دنبال می شود، همراە باقی بمانند و از فرصت انتخاباتی برای طرح مطالبات جامعە، منجملە مطالبە انتخابات بە معنی واقعی آزاد نهایت استفادە را بنمایند.
