علی خامنەای دو روز پیش بار دیگر از مردم خواست کە در انتخابات شرکت کنند. او در سخنرانیاش گفت:”مهم نیست بە کە رأی میدهند، مهم شرکت در انتخابات است” (نقل بە معنی) اما تنها دو روز بعدازآن، در یک سخنرانی کە برای پاسداران کرد، بە کاندیداها در مورد صحبتهایی کە در تبلیغات انتخاباتیشان میکنند، بە آنها هشدار داد کە حد و حدود خودشان را نگە دارند، اگر نە سرنوشت “فتنە گران” در انتظارشان خواهد بود.
ظاهراً مخاطب تهدیدهای روز گذشتە خامنەای، روحانی است، چرا کە روحانی یک روز قبل از سخنرانی خامنەای در دو میتینگ انتخاباتی کە در ارومیه و همدان داشت، برای نخستین بار بدون نام بردن از رئیسی، او و حامیانش را طرفدار اعدام و سرکوب، و بە نوعی، عامل سرکوب و اعدامها در طی ٣٨ سال گذشتە خواند. این اظهارات روحانی در جامعە بە شکل وسیعی انعکاس یافت و واکنشهای بسیاری را، لە و علیە وی در پی داشت.
لحن اظهارات روحانی این بار تندتر و مسایلی کە روی آنها انگشت گذاشت مهمتر از گذشتە بود، و با رویە و روحیە اعتدالی تا کنونی وی چندان نمی خواند. به همین جهت این سخنان همانقدر کە برای مردم گوش نواز شد، برای جناح رقیب نا خوشایند. آنقدر نا خوشایند کە حتی در میانە زمان تبلیغات انتخاباتی خامنەای را وادار بە بر حذرباش کرد.
ولی حقیقت این است کە سخنان روحانی، ولو این کە صرفا جنبە تبلیغات انتخاباتی هم نداشتە باشند، در چار چوب قوانین نظام فقاهتی کە حرف آخر در مورد سیاستهای اصلی را ولی فقیە می زند، اگر خامنەای نخواهد، امکان عملی شدن ندارند. مضاف بر آن حتی در جاهایی کە قانون اختیاراتی بە رئیس جمهور دادە است، بارها اتفاق افتادە کە رهبر با دادن حکمهای فراقانونی، مانع انجام برخی اقدامات رئیس جمهور شدە است. این محدودیتهای قانونی و فراقانونی از ابتدای انقلاب تا کنون غالبا بە اختلاف و درگیری میان رهبر و روسای جمهور، حتی عدەای از آنها کە در ابتدا مورد حمایت و عنایت ولی فقیە بودەاند، منجر به استعفاء، عزل، حصر و انزوای نخست وزیر و رئیس جمهورها شدە است.
در طول ٣٨ سال گذشتە هیچ رئیس جمهوری را نمی توان یافت کە خواستە باشد تغییراتی درقوانین ارتجاعی و دست و پاگیر، بە سود افزایش قدرت نهادهای انتخاباتی بە وجود آورد، ولی بە شکلی مجازات و طرد نشدە باشد. بازرگان بخاطر مخالفتهایی کە بر سر قوانین و دخالت های فرا قانونی با خمینی و طرفدارنش کرد، مجبور بە استعفا از سمت نخست وزیری شد. بنی صدر مجبور بە فرار شد، رفسنجانی بخشی از قدرت بلامنازعەا ش را بعدتر از دست داد، خاتمی علاوە بر این کە نتوانست برنامە اصلاحیاشرا پیش ببرد، پس از پایان دوران ریاست جمهوری، مغضوب و مطرود بیت رهبری شد؛ علیە موسوی و کروبی حتی پیش از آنکە پایشان بە کاخ ریاست جمهوری برسد کودتا شد و حصرشان کردند واحمدی نژاد کە خامنەای مفتخر بە نزدیکی با وی بود صلاحیتش رد شد و مغضوب واقع شد.
روحانی نیز در دورە کنونی تنها توانستە است بە آن بخش از وعدەهایش پایبندی نشان دهد کە بدون انجامشان رژیم بە دشواری می توانست سر پا باقی بماند. این بار نیز روحانی در شرایطی وعدە آزادی بە مردم می دهد کە هیچ چیز تغییر نکردە. اکثر وعدەهای انتخاباتی گذشتەاش روی زمین باقی ماندەاند، و وزیر دادگستری او جنایت کاری است کە در کنار رقیب اصلی انتخاباتیاش، ابراهیم رئیسی، عضو هیئت مرگ در کشتار ۶۷ بود.
با این اوضاع احوال پرسیدنی است کە روحانی اگر بتواند دوبارە رئیس جمهور شود این وعدەهایی را کە می دهد و مطلوب مردم هم هستند، می خواهد عملی کند و بە سرنوشت روسای دولت های گذشتە دچار نشود؟ در هر صورت بنیان وعدەهایی کە روحانی می دهد مانند وعدەهای فریب کارانە رقبای فاسد و جنایت کارش بر باد است و عجیب است کە بخشی از نیروهای اپوزوسیون و منتقد بە جای روشنگری در موردشان میان مردم توهم پراکنی می کنند.
همە قرائن متاسفانە حاکی از آن است کە طرح این صحبت ها و شعارها بیشتر جنبە تبلیغاتی دارد و خود روحانی و همراهانش می دانند کە در چار چوب رژیم ولایت فقیە کە قوانین پاسبان حکومت و ناقض حقوق مردم اند، نمی تواند بدون رودرویی با ولی فقیە و همراهانش وعدە هایشان را عملی کنند. برعکس شواهدی، از آن جملە قرار ندادن نام مومنی و دوتن دیگر از فعالان اصلاح طلب حامی جنبش سبز در لیست شورای شهر تهران، و پر کردن لیست از نام آقازادەها، گواهی بر آن دارد کە تمایل سازش با اقتدارگرایان بر ایستادگی پشت وعدەهایی کە روحانی و همراهانش می دهند برتری دارد. بر خلاف توهمی کە نسبت بە روحانی در میان مردم پراکندە می کنند، دست و بال روحانی اگر بتواند رئیس جمهور شود بە مراتب بستە تر از دور گذشتە خواهد بود و بە همان نسبت وعدەهایی کە روی زمین خواهند ماند تعدادشان بیشتر از گذشتە خواهد شد. برای رهایی مردم از فقر و فلاکت و استبداد یک راە بیشتر باقی نماندە، سازماندهی جنبشی و مدنی جامعە، خارج از نظام برای گذار بە دمکراسی. بە هر روی بە نظر می رسد روزهای پر تب و تابی در پیش است.