به سختی می توان کشوری را مانند آفریقای جنوبی تا این حد و اینگونه به دو جهان به شدت مختلف و نابرابر تقسیم کرد. در شهر ” ماخاندا ” هم که رودخانه ای آن را به شرقی و غربی تقسیم کرده، وضعیت به همین روال است. مرز بین دو جهان، نه به مویی، بلکه به یک قطره بدبو و متعفن زباله بند مانده است! در یک طرف رودخانه: ماخاندای غربی، خانه هایی به سبک استعماری با رنگ سفید ردیف شده اند و جلوی هرخانه ای با چمنی یکدست پوشیده شده است. و در طرف دیگر: ماخاندای شرقی، فقر و فلاکتی که از در و دیوار می بارد، و کپر هایی که به آنها خانه می گویند. اما برای ساکنان دو طرف رودخانه یک مشکل مشترک مانده است که فقط با کمک هم امکان حل آن وجود دارد: از مدیریت فاسد شهر که به شکل قانونی هم انتخاب شده اند، شکایت کنند و به برخی نابسامانی های شهر پایان بدهند. مشکلات شهر، آنها را دور هم جمع کرده است.
تا همین اواخر این شهر به نام” Makhanda Grahamstown” نامیده می شد که نام یک سرهنگ انگلیسی بود که در سال ۱۸۱۷، فرماندهی ارتش استعماری انگلستان را علیه بومیان “خوسا” به عهده داشت و آن ها را سرکوب کرد و سرانجام در سال ۲۰۱۸، نام استعماری این شهر تغییر پیدا کرد و به نام یک جنگجوی “خوسا Xhosa” نام گذاری شد. اما هنوز هم در “سمت سفیدپوست نشین این شهر” به همان نام استعماری قدیمی سرهنگ Grahamstown نامیده می شود. حال از طرفی مساله ای کاملا متفاوت دارد در این شهر اتفاق می افتد که در کشور آفریقای جنوبی منحصر به فرد است و آن هم مبارزه مشترک بین ساکنان سفید پوست و سیاه پوست علیه مدیریت بی کفایت اداره کننده شهر ” ماخاندا ” است که توسط حزب حاکم آفریقای جنوبی ANC صورت می گیرد.
آنها هر چند وقت دقیقا روی پل رودخانه متعفن این شهر با هم قرار می گذارند و مذاکره می کنند:” آیاندا کوتا “، یکی از ساکنان شهر ماخاندا، عضو جنبش هوشیاری سیاهان و فعال در انجمن بیکاران سیاه پوست می باشد.”دافنه تیمز” در کنار او ایستاده است، او خانه های شیک و باغ های جلو آن ها را برای یک بنگاه بزرگ املاک اداره می کند. و در کنار او” تیم بول” یک افسر آگاهی بازنشسته متولد انگلیس است که مدت ها می خواست از این شهر دور شود. اما ترجیح داد در این شهر بماند. در سال های گذشته، امکان تلاقی مسیر راه و زندگی این سه نفر با هم و آن هم بر روی این پل! غیر قابل تصور بود، اما امروز آنها کنار هم ایستاده اند و درباره استراتژی های حقوقی, امور مالی و دیگر راه های مبارزه مشترک خود بحث می کنند. هدف: علیه فساد و رشوه و رانت خواری آشکار و تهدید مخالفان سیاسی از طرف عوامل حزب حاکم. آنها برای انحلال مدیریت فعلی شهر در تلاشند، برای انجام این کار، آنها متوجه بخشی از قانون اساسی آفریقای جنوبی شده اند که به شهروندان اجازه می دهد برای چنین مواردی می توانند شکایت خود را به دادگاه ارائه دهند. البته آنها در دو دادگاه پیشین برنده شده اند و اکنون پرونده آن ها در دادگاه تجدیدنظر، در بالاترین مرجع قضایی مورد رسیدگی قرار دارد.
حال گر آن ها در مرحله سوم نیز پیروز شوند، می تواند سابقه خوب و موفقیت آمیزی برای کل آفریقای جنوبی باشد و دیگران نیز بتوانند بر اساس حکم این دادگاه، نسبت به دعاوی خود امیدوار شوند. در واقع نشان خواهد داد که شهروندان می توانند سیاست مداران را نه فقط پس از انتخابات جوابگو نمایند بلکه قادر خواهند بود آن ها را به دادگاه بکشانند و در برابر آن نیز پاسخگو باشند.
آیندا کوتا می گوید: “ما نمی توانیم با توجه به شرایط کنونی شهر، پنج سال دیگر دوام بیاوریم و صبر پیشه کنیم. ” ANC ” حزب نلسون ماندلا، پس از شکست دولت استعماری آپارتاید در قدرت است. کارهای مثبتی انجام دادند و برای شهر ما هم نسبتاً خوب عمل کردند، گردشگران دوست داشتند در این شهر توقف کنند. اما با گذشت سالها “ANC “هر روز بیشتر از پیش درگیر رسوایی های مالی شد. سوء استفاده از قدرت توسط رئیس جمهور سابق “یاکوب زوما “دیگر قابل چشم پوشی نبود، او خود به نمونه و مظهر رانت خواری مشهور گردید.
طی سال های اخیر درهم گسیختگی اساس مدیریت اداره شهرهای آفریقای جنوبی به خوبی احساس می شود و این امر در اداره شهرداری ها هم به خوبی قابل دید است و شهر ماخاندا نیز یکی از بدترین نمونه هاست. ” آیاندا کوتا ” در جلوی کلبه اش شیر آب را باز می کند و با عصبانیت می گوید: “ماه هاست که آب ما به دلیل خرابی سیستم آبرسانی، قطع شده است و مدیریت شهرداری ما نمی تواند این مشکل را برطرف کند.”
مشکل دیگر: دافنه تیمز مدیر بنگاه املاک و مستغلات می گوید: “اولین سوال خریداران احتمالی خانه ها و مستغلات از بنگاه ما این است که: آیا آب هم وجود دارد, مشکل آب نیست؟ سپس صادقانه می گویم :مشکل آب داریم و یا اصلا سیستم آبرسانی خراب است و طبیعی است که مشتریان بالقوه ما دیگر به ما رجوع نمی کنند. ”حتی در مجلل ترین هتل شهر، چیزی جز بوی بدنفس گیر، از لوله ها خارج نمی شود. البته آنها می توانند مخازن بزرگ آب و سیستم های پمپاژ خصوصی گران قیمت را از آن بخش شهر “Makhanda West” خریداری کنند.
کامیون پخش آب ” آب نجات”! همین پنجشنبه وارد ماخاندا شرقی شد. ساکنان محلی برای اولین بار پس از یک ماه سطل های خودشان را در دست می گیرند و می هند به آقای نوکس”Nox “. کسی که جلوی شیرهای آب ایستاده و سطل ها را به نوبت پر می کند. دمای شهر تقریبا ۳۰ درجه است و ما نمی توانیم هر روز خودمان را بشوییم، باید هر قطره آب را برای نوشیدن و پخت و پز پس انداز کنیم. ANC ما را ناامید کرده است، ما در اینجا به افراد جدیدی نیاز داریم که قدرت را در دست بگیرند. ” در گذشته ، همین آقای Nox نه تنها از آب روان استفاده می کرد، بلکه دارای شغل نیز بود. امروز او از مزایای اجتماعی فرزندانش زندگی می کند.
در تالار شهرداری ماخاندا، تابلوهای بزرگداشت از ژنرال های انگلیسی هنوز بر روی ستون های سنگی در ورودی به چشم می خورد، در داخل، در راهرویی طویل، نقل قول هایی از فعالان حقوق مدنی مانند مهاتما گاندی وجود دارد. دفتر شهردار در طبقه اول است و با فرش های قرمز پوشانده شده است، آقای”Mzukisi Mpahlwa” همچنان با شور و اشتیاق وضعیت آب رسانی را نیز با استفاده از یک نقشه فنی پیچیده روی دیوار توضیح می دهد. با این حال در پایان، توضیحات وی در مورد وضعیت فعلی آب شهر، کاملاً پیش پا افتاده بنظر می رسد. او می گوید: پمپ ها از رده خارج شده اند، یکی از آن ها نشت دارد و آبرسانی به خوبی انجام نمی گیرد و ادامه داد: ظاهرا مهندس مسئول خواب مانده است! شهردار قول داده است که بررسی می شود.
تیم بول از انجمن ساکنان ماخاندا، که عمدتاً ساکنان ماکاندا غربی را نمایندگی می کند می گوید فقط می تواند در این باره بخندد: “سالهاست که هیچکس در این جا مسئول این مشکلات شناخته نمی شود، هیچ کس هم وظیفه خود را انجام نمی دهد.” حتی شهردار نیز اذعان می کند که یک فرهنگ عدم مسئولیت در اداره امور شهر وجود دارد، و در آخر از یک سیاست مدار نقل قول می کند:”هر چقدر به خود بپیچیم و تقلا کنیم, مردم باز هم به ANC رأی می دهند.”
“آیندا کوتا” ما را به خانه ای که در بیرون از شهر قرار داشت هدایت می کند. مالک خانه به باغ خود اشاره می کند و می گوید: در این مکان لوله فاضلاب شهرداری نشت می کند و فضولات انسانی تمام سطح باغ را گرفته و زمین حالت باتلاقی به خود گرفته است. اما کسی برای تعمیر لوله های فاضل آب نمی آید و شهرداری هیچ اقدامی نمی کند. مادربزرگ خانواده می گوید: “برای اولین بار در زندگی ام به ANC رأی نخواهم داد، آنها ناکام ماندند و ما را از خود مایوس کردند. ” این جمله ها فقط از لبان مادر بزرگ بیرون نمی آید. او درد و ترس و وحشت رژیم آپارتاید را دیده و آزادی را از طریق خود نلسون ماندلا تجربه کرده است.
آیندا کوتا می گوید: “ما اکنون برای مبارزه با سوء مدیریت به افراد جدیدی در اینجا احتیاج داریم، یک شروع تازه.”آیندا کوتا”، دافنه تیمز و تیم بول برای انحلال شورای شهر شکایت کرده اند و در انتظار رای نهایی دادگاه هستند. “ریبون تاو” از بنیاد آلمانی روزا لوکزامبورگ امیدوار است: “این می تواند فضای سیاسی را به شدت تغییر دهد.” این بنیاد از جنبش مردمی بیکاران با راه اندازی کارگاه های آموزشی از “آیندا کوتا ” پشتیبانی می کند. تاو خود یکی از اعضای فعال ANC است و سمت های مدیریتی را بر عهده دارد، با این حال او اعتقاد خود را به توانایی حزب در تغییر مدیریت خود از دست داده است. او می گوید: “حزب باید مجبور به تغییر مدیریت در خود شود، مثل اینجا در ماخاندا .”
آیندا کوتا می گوید: “ماخاندا” یک شهر بازمانده از سیستم نژادپرستانه و استعماری است.” او در پیاده رو و در کنار چاله های سیاه و کثیف آن ایستاده و به دامنه مقابل ماخاندای غربی نگاه می کند. در آنجا مجسمه بزرگ حاکمان خانواده انگلیسی ستلر Settler سال ۱۸۲۰ در آفریقای جنوبی در مقابل بزرگترین ساختمان شهر جا خوش کرده و محکم نشسته است. این مجسمه یادآور ورود صدها سفیدپوست دوران استعمار انگلستان است و شکست بومی های “خوسا ” می باشد. کوتا می گوید: “این یادبود باید شکست ما را یادآوری کند.”
آیندا کوتا این جوان ۳۶ ساله از جنبش هوشیاری سیاهان است، جنبشی آزادیبخش است که علیه رژیم آپارتاید جنگید. در آن زمان این گروه عمداً از پذیرفتن حمایت و پشتیبانی سفیدپوستان لیبرال خودداری می کردند، اما امروز کوتا خوشحال است که ساکنان سفیدپوست در آن سوی رودخانه از مبارزه وی علیه اداره شهر حمایت می کنند.
“سیاستمداران همیشه از روایت سیاه در برابر سفید استفاده کرده اند. آن ها می خواهند ما را تقسیم کنند، اما با همه بی عدالتی هایی که وجود دارد، ما می خواهیم در اینجا در این شهر ماخاندا با هم متحد شویم. ما می دانیم ” آیندا کوتا ” را خطرات زیادی تهدید می کند. ANC به او مظنون شده است، در گذشته نیز او چندین بار تهدید به مرگ شده است. حزب بیش از حد خطرناک است.
شنبه ۲۱ فروردین ۱۴۰۰- ۱۰ آوریل ۲۰۲۱
