دوشنبه ۱۵ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۱:۲۷

كار، ارگان سازمان فداييان خلق ايران (اكثريت)

دوشنبه ۱۵ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۱:۲۷

ادبیات شوروی از خروشچف تا برژنف: ذوب یخها و هوای آفتابی بعد از دیکتاتور

مقاله ارنبورگ در باره بحث میان یک زن شاعر و شوهر فیزیکدانش که مخالف شعر و جانبدار علم بود باعث موج "شاعران و فیزیکدانان" در ادبیات شوروی گردید. در پایان دیگر داستایوسکی دیو ارتجاعی بشمار نمی آمد و به همینگوی و پیکاسو تحقیرآمیز "سبک گرا" نمی گفتند و به نویسندگان غربی مانند اشتاین بک، برنارد شاو، استفان تسوایگ، توماس مان، هاینریش مان، کافکا، کامو، پیراندلو، سارتر، آگا کریستی، موراویا و ماوریاک ،اجازه نشر دادند.

در بخش سوم تاریخ ادبیات شوروی اشاره ای به سالهای ۱۹۸۵-۱۹۵۴ میلادی می شود که همزمان بود با حکومت خروشچف و برژنف. بعد از بقدرت رسیدن خروشچف، او وزیر اطلاعات و امنیت زمان استالین را اعدام کرد و حدود ۱۰ سال به افشای جنایتهای استالینی پرداخت و به کنگره نویسندگان بعد از۲۰ سال ممنوعیت دوباره اجازه تشکیل جلسه داد.

نویسنده ای بنام ایلیا ارنبورگ (Ilya Ehrenburg) در سال ۱۹۵۴ با نوشتن رمانی با عنوان “ذوب یخها و هوای آفتابی” دوره آزادی نسبی بعد از مرگ استالین را در زمان خروشچف این چنین نامید.  در زمان برژنف موج سومی از اهل قلم به خارج فرار کردند؛ گروه اول در دوره بعد از انقلاب اکتبر، گروه دوم بعد از پایان جنگ جهانی دوم، و گروه سوم در دهه ۷۰ قرن بیست.

شکوفایی مجدد شعر و داستان کوتاه و نوول خصوصیت خاص ادبیات پسااستالینی بود، چون او با حمایت از رمانهای تبلیغاتی سفارشی دولتی آبروی این ژانر را برده بود. ادبیات جنگی تنها ژانری بود که سالها در زمان استالین رونق داشت. با تکیه بر آثار چخوف و ادبیات دهه ۲۰ قرن گذشته، داستان و داستان کوتاه رنسانسی تازه یافت.

گروهی از مهاجران در خارج به مسیحیت گرویدند و همچون گوگول طنز را مخالف عقاید و اخلاق مسیحی می دانستند. در زمان استالین اداره سانسور کتابی منتشر کرد که در آن از موضوعات ممنوعه در رسانه ها وادبیات نام برده شده بود. روشنفکران  به این کتاب “تلموذ” اداره سانسور می گفتند.

بعد از مرگ استالین اختلاف میان طرفداران ادبیات لیبرال و طرفداران مکتب رئالیسم سوسیالیستی بشکل اختلاف میان دو نسل “پدران و پسران” ظاهر شد. در سال ۱۹۸۵ کتابی باعنوان “شوروی ضد شورایی” منتشر شد که در آن اشاره به سه نوع آگاهی کذایی انسان در شرایط فضای بسته اجتماعی می گردید؛ یک جور فکر کردن، جور دیگری حرف زدن، نوع دیگری عمل کردن.

در کنگره نویسندگان در سال ۱۹۵۴ در رابطه با انتقاد از فضای ادبی شوروی نویسنده ای گفته بود اجازه بدهید بیشتر بنویسیم تا بیشتر جلسه برقرار کنیم! در فضای غیردمکراتیک جامعه، ادیبان غالبا به کارمندان و بوروکراتهای اداری تبدیل شده بودند. حتی تا سال ۱۹۸۹ یعنی تا زمان گورباچف از مکتب رئالیسم سوسیالیستی دفاع می شد و آثاری درباره “صداقت در ادبیات” منتشرمی گردیدند.

سرانجام بعد از ۲۰ سال ممنوعیت در ادبیات، طرح احساسات شخصی مانند طلاق و عشق و الکلی شدن و احساسات شنگولی و حرامزادگی و غیره اجازه نشر یافت. بجای نویسندگان چپ و راست پیشین در اواخر، نویسندگان “لیبرال و سنت گرا” بوجود آمدند. سالها در ادبیات شوروی نه احساسات انسانی بلکه ماشین و پروسه تولید در ادبیات مطرح می شد و خوانندگان از نویسندگان می خواستند که به توصیف انسان همچون زمان رئالیسم روس در آثار تولستوی و چخوف و تورگنیف و گورکی جوان بپردازند. گروهی هم با اشاره به آثار تورگنیف و بولگاکف و لرمانتف و داستایوسکی خواهان طرح اصول اخلاقی در ادبیات شدند و به انتقاد از رشد اریستوکراسی حزبی در ادبیات پرداختند.

در آن سالها قوانین فرهنگی هنوز با مدرنیسم در ادبیات مخالفت می کرد و اگر کسی می پرسید جدیدترین موج ادبی چیست، دیگری به طنز پاسخ میداد “فشار جدید”! از سال ۱۹۷۰ علاقه به موضوعات تاریخی در ادبیات شوروی آغاز شد. ادبیات روستایی نیز در دهه ۷۰ قرن بیست شکوفایی خاصی یافت. از جمله نویسندگان این ژانر راسپوتین، استانف و بلوف بودند. شک به عواقب پیشرفت صنعنی موجب رشد تفکر حمایت از محیط زیست از طریق ادبیات روستایی شد گرچه قبلا نویسندگانی مانند لئولف و پلاتونف و تواردوسکی و شولوخف آثاری در این زمینه خلق کرده بودند.

منتقدی در باره ضرورت احترام به فرهنگ خلقی و فولکلوریک هشدار داد و نوشت: “اگربا تفنگ به گذشته شلیک کنید، آینده با توپ بشما جواب خواهد داد”. اشاره شده که در ادبیات روستایی با برابری زن و مرد مخالفت می شد چون استحکام خانوادگی دچار لرزش می گردید. نثر روستایی همچون نثر تاریخی از جمله نثرهای جدید پررونق بود. در مقابل تمایلات غلط فرمالیستی عده ای به دفاع از رئالیسم و خلقی بودن ادبیات پرداختند.

در دهه ۸۰ قرن بیست ژانرهای جدیدی مانند رمان پلیسی و رمان اروتیک رونق گرفت ودر رابطه با هنر سوررئالیستی گروهی به تولید آثاری در زمینه رئالیسم تجاری و سودجویانه پرداختند. زمانی که برژنف سعی نمود عضو انجمن نویسندگان شوروی گردد، منقدی نوشت: “او تنها کسی است که نه تنها کتابهایش را خودش ننوشت بلکه آنان را نیز هیچ گاه نخواند”.

در بین سالهای ۱۹۸۵-۱۹۵۴ گروهی از شاعران هنوز زیر تاثیر سبک شاعرانه و نظرات سیاسی مایاکوفسکی بودند. مرحله شعر غیرسیاسی با آثار خانم آخماتوا شروع شد که وظیفه شعررا شاد نمودن خواننده نمی دانست، بلکه یادآوری درد و رنج شخصی وی. در رابطه با شعر دهه های ۶۰ و ۷۰ قرن بیست، بوریس اسکوسکی نوشت: “شاعر تلفن نیست، بلکه کابل تلفن است”.

مقاله ارنبورگ در باره بحث میان یک زن شاعر و شوهر فیزیکدانش که مخالف شعر و جانبدار علم بود باعث موج “شاعران و فیزیکدانان” در ادبیات شوروی گردید. در پایان دیگر داستایوسکی دیو ارتجاعی بشمار نمی آمد و به همینگوی و پیکاسو تحقیرآمیز “سبک گرا” نمی گفتند و به نویسندگان غربی مانند اشتاین بک، برنارد شاو، استفان تسوایگ، توماس مان، هاینریش مان، کافکا، کامو، پیراندلو، سارتر، آگا کریستی، موراویا و ماوریاک ،اجازه نشر دادند.

تاریخ انتشار : ۷ دی, ۱۳۹۵ ۱۰:۴۶ ب٫ظ
لینک کوتاه
مطالب بیشتر

نظرات

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

سخن روز

دادگاه نیلوفر حامدی و الهه محمدی، دو خبرنگار بازداشت‌شده، باید علنی برگزار شود!

بازداشت وکیفر خواست علیه الهه محمدی و نیلوفر حامدی فاقد وجهه قانونی است. کیفر خواست مملو از اتهاماتی است که هیچگونه پیوند و ارتباطی با موضوع پوشش اعتراضات ندارد. اگرپوشش خبری این دو، حتی نشر اکاذیب، تشویش اذهان عمومی، تبلیغ علیه نظام بوده باشد، بازداشت نه ماهه آنان فاقد هرگونه دلیل حقوقی است، زیرا که قانونگذار برای این گونه جرائم، حداکثر یک ماه بازداشت موقت و قابل تمدید برای یک ماه دیگر درنظر گرفته است

مطالعه »
یادداشت

از زندان به پارلمان؟ چرا در ایران امکان ندارد!

کان آتالای که اولین نامزد حزب کارگران ترکیه در منطقه زلزله زده هاتای بود به عنوان نماینده پارلمان انتخاب می شود و بر طبق قوانین ترکیه پس از نهایی شدن نتایج انتخابات از زندان آزاد خواهد شد تا به خدمت در پارلمان بپردازد.

مطالعه »
آخرین مطالب

در انتظار سحر

گفته بودی سحر می آیم.

از شب پرسیدم، کی سحر خواهد شد، گفت هنوز…

قانون «ضد ترور» دولت سوئد را محکوم کنیم!

در ماه مه ۲۰۲۲، فنلاند و سوئد به بهانه جنگ اوکراین خواستار پیوستن به ناتو شدند، اما «رجب طیب اردوغان» رییس‌جمهور ترکیه در آن زمان تاکید کرد که نمی‌تواند از پیوستن این دو کشور به ناتو حمایت کند، زیرا این دو با «حزب کارگران کردستان»‌ (پ‌ک‌ک)  همکاری دارند. حال بر اساس قانون «ضد ترور» که از اول ماه ژوئن در سوئد قابل اجرا است «حمایت، سازمان‌دهی و تامین مالی سازمان‌های تروریستی» در این کشور  یک جرم محسوب می‌شود و قابل مجازات است

خصیصه جمهور مردم و گذری برکودتای ۳۰ خرداد ۶۰

رژیم آخوندی که نسل امروز را می ترساند متناسب با ذات اش فراتر از نوک بینی خود را نمی بینند، چشم انداز عصر جدیدی که جنبش های مردمی پدید آورده اند را نمی بینند. اگر استقامت و مبارزه مردم ما به نتیجه بیانجامد که می انجامد، نسل هنرمند امروز یکی از زیباترین اثرهای جاودانی را بنام خود می زند، اثری که در جریان روزمره حیات همه انسانیت بازتابی پایدار می یابد.

کیهان‌‌شناسی کوانتومی

توصیف کیهان به ‌عنوان یک سیستم فیزیکی خواهان توضیح علمیِ علت انفجار بزرگ و شرایط حاکم در آن مقطع است. به‌ نظر، علمی که توان این کار را دارد، علم کیهان‌شناسی کوانتومی است که کیهان را یک سیستم کوانتومی تلقی می‌کند.

نحوۀ حل مشکلات گذرگاه بین‌المللی شمال-جنوب!

ایدۀ گذرگاه بین‌المللی «شمال – جنوب» در سال ۱۹۹۹ زمانی متولد شد، که گروهی از شرکت‌های حمل‌ونقل هند، ایران و روسیه قرارداد کلی در مورد حمل‌ونقل صادرات و واردات کانتینر در مسیر راهرو حمل‌ونقل بین‌المللی سریلانکا- هند- ایران- دریای خزر- روسیه امضا کردند.

یادداشت

از زندان به پارلمان؟ چرا در ایران امکان ندارد!

کان آتالای که اولین نامزد حزب کارگران ترکیه در منطقه زلزله زده هاتای بود به عنوان نماینده پارلمان انتخاب می شود و بر طبق قوانین ترکیه پس از نهایی شدن نتایج انتخابات از زندان آزاد خواهد شد تا به خدمت در پارلمان بپردازد.

مطالعه »
بیانیه ها

حمله به مرزبانی سراوان و ترور مرزبانان را محکوم مى‌کنیم!

ما از مرزبانان جان‌باختهٔ میهن یاد می‌کنیم. سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت) ضمن هم‌دردى با خانواده‌هاى جان‌باختگان و مردم ایران این اقدام تروریستى را شدیداً محکوم مى‌کند.

مطالعه »
پيام ها

حمله به مرزبانی سراوان و ترور مرزبانان را محکوم مى‌کنیم!

ما از مرزبانان جان‌باختهٔ میهن یاد می‌کنیم. سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت) ضمن هم‌دردى با خانواده‌هاى جان‌باختگان و مردم ایران این اقدام تروریستى را شدیداً محکوم مى‌کند.

مطالعه »
بیانیه ها

حمله به مرزبانی سراوان و ترور مرزبانان را محکوم مى‌کنیم!

ما از مرزبانان جان‌باختهٔ میهن یاد می‌کنیم. سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت) ضمن هم‌دردى با خانواده‌هاى جان‌باختگان و مردم ایران این اقدام تروریستى را شدیداً محکوم مى‌کند.

مطالعه »
برنامه و اساسنامه
برنامه سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
اساسنامه
اساسنامه سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
بولتن کارگری
شبکه های اجتماعی سازمان
آخرین مطالب

در انتظار سحر

قانون «ضد ترور» دولت سوئد را محکوم کنیم!

خصیصه جمهور مردم و گذری برکودتای ۳۰ خرداد ۶۰

کیهان‌‌شناسی کوانتومی

نحوۀ حل مشکلات گذرگاه بین‌المللی شمال-جنوب!

دست‌کم ۱۴۲ تن در ماه گذشته اعدام شدند!