کشور ما با انباشت بحران ها روبرو است. بحران های سیاسی و اقتصادی، آسیب های اجتماعی، بحران کمبود آب و محیط زیست و…، بحران صندوق های بازنشستگی هم بر این بحران ها افزوده شده است. برخی از بحران ها مثل بحران بیکاری، آب و محیط زیست روزبروز حادتر می شوند. نرخ بیکاری به ویژه در میان فارغ التحصیلان دانشگاه ها آنچنان بالا است که به یک بحران اجتماعی تبدیل شده است. کمبود آب هم به مرز هشدار رسیده است. در بخش آب‌های روزمینی شدت مصرف آب تا حدی پیش رفته که دریاچه ارومیه، بختگان و مهارلو خشک شده و در بخش آب‌های زیرزمینی به‌قدری برداشت بی‌رویه صورت گرفته که با بحران فزاینده فرونشست زمین مواجه شده‌ایم. آنچه به آینده برمی گردد با غفلت گردانندگان حکومت ایران روبرو شده است. اکنون همان اتفاق در مورد صندوق‌های بازنشستگی پیش آمده است. در باب صندوق‌های بازنشستگی مانند آب و محیط زیست، آینده‌خواری صورت گرفته است.
صندوق‌ها در ایران با خطر ورشکستگی مواجه هستند. امروز ۲۰ صندوق بزرگ و کوچک بازنشستگی در کشور در شرایط نامطلوب قرار دارند. صندوق تامین اجتماعی و صندوق‌هائی مانند صندوق نیروهای مسلح، بازنشستگان روستایی و عشایری. زندگی حدود ۵۰ درصد از مردم ایران درگیر صندوق های تأمین اجتماعی است. مشکل این صندوق‌ها در شرایط رکود اقتصادی، کاهش قیمت نفت و کسری بودجه تشدید یافته است. اگر کمک ۳۰ هزار میلیارد تومانی دولت به صندوق ها نباشد، آن ها عملا از عهده تعهداتشان برنمی آیند. اگر راهکاری برای بحران صندوق ها تدبیر نشود از یکسو می‌تواند بحرانی اجتماعی پدید آورد و از سوی دیگر در سال های آتی بخش اعظم بودجه جاری و عمرانی کشور را ببلعد. دولت در حال حاضر برای هزینه‌های جاری با مشکل مواجه است و اغلب پروژه‌های عمرانی را نیمه‌تمام رها کرده است.
تأمین اجتماعی در جهان امرروز پشتوانه دموکراسی سیاسی است. تامین اجتماعی در کشورهای پیشرفته ستون اصلی سیاست‌های امنیت انسانی و توسعه اجتماعی است. تجربه نشان می دهد که اقتصاد بازار آزاد بدون توسعه چتر فراگیر تأمین اجتماعی با بحران های جدی اجتماعی روبرو می شود. مطالعات پژوهشگران نشان می دهد ثبات سیاسی و اجتماعی و پیشبرد برنامه‌های فقرزدایی و کاهش نابرابری اقتصادی و اجتماعی در گرو یک نظام تأمین اجتماعی کارآمد، فراگیر و پایدار است.
نظام تأمین اجتماعی، تلاش گروه های جامعه و دولت جهت مقابله با نا‌امنی اقتصادی و عدم اطمینان در مقابل ازدست‌دادن درآمد یا تامین حداقل معیشت است که عامل مهم در تحقق عدالت اجتماعی است. به علاوه نظام تأمین اجتماعی مبتنی بر استراتژی‌های بیمه اجتماعی باعث می‌شود بخش عظیمی از پس‌اندازهای بیمه‌شدگان در حوزه فعالیت های اقتصادی و اجتماعی جامعه قرار گیرد و از رهگذر سرمایه‌گذاری‌ها، امکان ایجاد اشتغال برای افراد جامعه و افزایش سطح تولید نیز فراهم شود. قبول این امر که تأمین اجتماعی در قلمرو توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی اهمیت شایانی دارد، روزبه‌روز عمومیت بیشتری یافته است. مدت هاست که تامین اجتماعی به یکی از شاخص‌های اصلی سنجش پیشرفت کشورها تبدیل شده است.
ورشکسته شدن صندوق های بازنشستگی به تامین اجتماعی لطمه جدی خواهد زد. باید برای غلبه بر بحران صندوق ها دست به کار شد. تجربه نشان می دهد انتقال یک نظام دولتی تامین اجتماعی به نظامی کاملا خصوصی چاره ساز نیست. تجارب ارزنده ای در سطح جهانی در مورد تامین اجتماعی و صندوق های بازنشستگی وجود دارد، لازم است از آن ها بهره گرفت. تجربه مثبت در این زمینه سیستم‌های “چندلایه” است. در سیستم‌های چندلایه، ریسک در بین لایه‌های مختلف نظام بازنشستگی تقسیم می‌شود.
موضوع صندوق‌های بازنشستگی یک مسئله چندوجهی است که با یک راه‌حل ساده برطرف نخواهد شد. ابتدا باید دولت و مجلس معضل صندوق‌ها را به رسمیت بشناسد و سپس از کارشناسان برای یافتن راهکار کمک گیرد. لازم است که دولت صندوق‌های بازنشستگی و جلوگیری از ورشکستگی آنها را در کنار چند مسئله کلیدی مانند آب و محیط زیست در برنامه ششم توسعه بگنجاند.
