جمعه ۲۰ تیر ۱۴۰۴ - ۱۱:۲۸

جمعه ۲۰ تیر ۱۴۰۴ - ۱۱:۲۸

روایت زنان افغانستانی از رد مرز
آنچه می‌خوانید روایت چهار زن افغان‌تبار است که سال‌ها در ایران زندگی کرده‌، فرزند به دنیا آورده‌، کار کرده‌ و روابط انسانی و پیوندهای عاطفی داشته‌اند اما در چند ماه گذشته...
۲۰ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: سوما نگه‌داری‌نیا
نویسنده: سوما نگه‌داری‌نیا
در ستایش ایستادگی: به زندانیان و همۀ آنانی که آزادی را معنا کردند
ما با نام تو، نه فقط از تو، که از همه‌ی آدم‌های ایستاده یاد می‌کنیم. از آن‌ها که هنوز باور دارند: آزادی، امتیاز نیست — فضیلت است و حقیقت، اگرچه...
۱۹ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: بهروز ورزنده
نویسنده: بهروز ورزنده
عظمت را دوباره به جنبش ضدجنگ برگردانیم
قصد این نوشته بررسی شرایطی که به جنگ اخیر ختم شد، سیاست‌های مرگبار رهبران جمهوری اسلامی و یا جنایات اسرائیل در منطقه نیست. بلکه یافتن راهی برای تقویت جنبش ضدجنگ...
۱۹ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: رضا جاسکی
نویسنده: رضا جاسکی
شوخیِ تلخِ تاریخ!
اگر به‌فرض در جهان وارونۀ کنونی شانسی هم برای ربودن جایزۀ صلح نوبل برای یک صلح‌طلب قلابی چون ترامپ و به قول خود وی استقرار صلح از موضع اقتدار وجود...
۱۹ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: تقی روزبه
نویسنده: تقی روزبه
ضرورت مقابلۀ هوشیارانه با تهاجم راست افراطی؛ همبستگی مردمی سدّی استوار در دفاع از میهن
هرچند تهدیدهایی چون تکرار کشتار ۶۷ ره به جایی نمی‌برند اما هشداری جدی و خطری جدی‌اند علیه تمامیت ایران و اتفاقاً خاستگاه اصلی‌اش همان نیروی متجاوزی است که سال‌هاست نقشۀ...
۱۸ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: هیئت سیاسی ـ اجرایی سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت)
نویسنده: هیئت سیاسی ـ اجرایی سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت)
تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، کشور را منزوی‌تر می کند.
جبهه اصلاحات ایران با انتشار بیانیه‌ای مصوبه اخير مجلس به منظور تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را برخلاف مصالح ملی، امنیت کشور و منافع مردم ایران خواند و...
۱۸ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: جبهه اصلاحات ایران
نویسنده: جبهه اصلاحات ایران
بیانیه مجامع اسلامی ایرانیان در باره دستگیریها، اعدامهای اخیر و برخورد با مهاجران افغانستانی
فرصتی فراهم آمد تا بنا بر حافظه تاریخی، ایرانیان در مقابل تهاجم بیگانه، همبستگی ملی کم نظیری را به نمایش بگذارند که افکار عمومی را درجهان تحت تاثیر قرار داد...
۱۸ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: مجامع اسلامی ایرانیان
نویسنده: مجامع اسلامی ایرانیان

تئاتر، تراژدی دیکتاتوری و کمدی سرمایه داری

مولر می گفت:
- تا پایان وجود آلمان شرقی او به غرب پناهنده نشد چون در کاپیتالیسم نمایشنامه نویس باید کمدی می نوشت و در استالینیسم او مجبور بود تراژدی بنویسد؛
- تضاد و تراژدی بشریت و سوسیالیسم در آنجاست که عمر انسان کوتاه تر از طول تاریخ است؛
- شرقی همیشه یک ساختمان بزرگ ناتمام در حال ساخت بود.

 

هاینر مولر، شاعر و نمایشنامه نویس آلمان شرقی سابق در سال ۱۹۲۹ بدنیا آمد و در سال ۱۹۹۵ بر اثر سرطان مری درگذشت. هرگاه او برای مصاحبه در تلویزیون ظاهر می شد یک سیگار قطور هاوانا در دست راست و یک لیوان کهنه قدیمی پر از ویسکی یا کنیاک در دست چپ یا روی میز داشت. لیوان مشروبش چنان به نظر می رسید که انگار برای او نقش دارو و یا شربت را دارد چون همیشه چهره ای افسرده، غمگین و بیمار داشت.

آلکساندر کلوگ، مهمترین روشنفکر لیبرال چپ آلمان، مسئول سخنرانی در مراسم بعد از خاکسپاری او بود. مهمانان متنوع به نظر می آمدند: از رئیس حزب چپ آلمان تا رئیس جمهور سابق آلمان که عضو حزب دمکرات مسیحی آلمان بود. آلکساند کلوگ چون چندین مصاحبه با هاینر مولر انجام داده بود، از خاطراتش با او می گفت. از جمله این که مولر می گفت تا پایان وجود آلمان شرقی او به غرب پناهنده نشد چون در کاپیتالیسم نمایشنامه نویس باید کمدی می نوشت و در استالینیسم او مجبور بود تراژدی بنویسد. دوم این که مولر مدعی بود که ادبیات باید ضد اپورتونیستی باشد؛ گرچه چپ ها آن را فرصت طلبی و لیبرال ها آن را فرصت شناسی ترجمه کرده اند. سوم این که مولر خود را وطن پرست و میهن دوست می دانست چون حاضر بود برای دفاع از دختر ۳ ساله اش حتی جان خود را نیز فدا کند. چهارم این که مولر می گفت اولین خاطرات کودکی اش مربوط به زمانی است که او ۴ ساله بود و نازیها پدر او را شبانه به جرم هواداری از سوسیال دمکراسی آلمان دستگیر کردند و همراه خود بردند. مولر می گفت در لحظه وداع پدرش، او خود را از ترس گشتاپو بخواب زده بود و این نخستین صحنه بازی تئاتر برای او در بقیه عمر شد.

هاینر مولر را امروزه بعد از برشت یکی از مهمترین نمایشنامه نویسان تئاتر اروپایی می دانند. او در آغاز با تکیه بر سبک برشت و مایاکوفسکی خالق متونی آوانگارد بود و موضوع آثارش غیر مسئله خیانت، خشونت، قدرت، زوال جسم و پژواک صدا هستند. یکی از آثار اتوبیوگرافیک او “زندگی در دو دیکتاتوری” نام دارد چون او در زمان فاشیسم آلمان و دوره استالینیستی آلمان شرقی، شاهد خشونت و خفقان سیاسی بود.

مولر می گفت کمونیسم خوب یا بد نداریم، چون بستگی به آن دارد که چه کسانی در ساختمان نظام کمونیستی شرکت داشته اند. وی می گفت باید با کوشش تاریخ را بشکل انقلابی تغییر داد چون غیر از توحش یا سوسیالیسم راه سومی برای بشریت وجود ندارد. او با کمک آثارش تضادهای اجتماعی را بشکل رادیکال نشان داد. مخالفان مولر او را یکی از پیشگامان تفکر افسردگی تاریخی بحساب می آورند. بعضی از آثار او تصفیه حسابی رادیکال با تاریخ گذشته و خونین آلمان است. آثار او غالبا جدلی اند با سنت ادبی کشورش.

مولر کوشید تا نظریه مارکسیستی را با مدرنیته زیباشناسی رادیکال ترکیب کند. او خالق نمایشنامه های بدبینانه است. موضوع بعضی دیگر از آثارش تضاد میان هدف و وسیله و یا تناقض میان اخلاق و قدرت است. او گرچه مارکسیستی معتقد و هومانیستی رادیکال بود ولی آوانگاردی حاشیه نشین و ایزوله شده بود. وی می گفت که هدف از نمایشنامه نویسی تولید انسانیت است. آثار او با هدف تحریک بیننده و تکان وجدان آگاه او نوشته شده اند. مولر بجای اختلاف رفاه و اقتصاد میان شمال و جنوب کره زمین، به جنگ و جدل میان شرق و غرب اروپا یعنی میان سرمایه داری و سوسیالیسم می پرداخت. منقدین وی آثارش را بخشی از ادبیات تیره و بدبینی تاریخی می دانند. علت این که مولر تا پایان عمر در آلمان شرقی استالینیستی دستگیر نشد محبوبیت ادبی او در غرب و در آمریکا بود.

او خالق شعر سیاسی نیز است. عنوان یکی از اشعارش “شبحی اروپا را ترک می کند” است. در هر دوره ای که فشار سانسور بر او در آلمان شرقی زیاد می شد او سراغ سبک و موضوعات نمایشنامه نویسی یونان باستان می رفت. از جمله آثار او در این زمینه ها، “فیلوکته”، “هراکلس”، “پرومتو”، “اودیپوس دیکتاتور”، یا به سبک آثار کلاسیک اروپا مانند مکبث، “مرگ ژرمنیا در برلین”، “ماشینیسم هاملت”، و کار روی آثار چخوف و مایاکوفسکی اند.

مولر خالق تئوری تئاتر در زمان حال است. کتاب اتوبیوگرافیک او “نبرد بدون میدان جنگ” نام دارد. از جمله آثار دیگر او “مجموعه اشتباهات”، “مجموعه اشعار”، “نبرد”، “سیمان”، “پدر”، “ساختمان”، “دهقانان”، “زندگی در روستا”، “مصحح” و “کارگران روزمزدی رقیب” هستند. گروهی هم او را یکی از کلاسیک های مدرن ادبیات آلمان بشمار می آورند. او می گفت که در جوانی منابع مطالعاتی اش آثار الیوت، کافکا، برشت، نیچه، ارنست یونگر، آنا زگر، نویسندگان آوانگارد روس، و ادبیات ضد فاشیستی مهاجران آلمانی بودند. مولر می گفت آلمان شرقی همیشه یک ساختمان بزرگ ناتمام در حال ساخت بود. مقامات دولتی آلمان شرقی مدعی بودند که نمایشنامه های مولر حاوی پیشداوری دشمن طبقاتی سوسیالیسم اند.

او اجرای نمایشنامه های خود را کاری شبیه باستانشناسی می دانست و یک بار گفته بود که زندگی شبیه جنگ و سردخانه لاشه مردگان است. در پاسخ این که چرا در غرب کاپیتالیستی نمی ماند و هر بار به آلمان شرقی باز می گردد، او گفته بود که مردم در اینجا معصوم و بیگناه و بیخیال و منگ و خنثی به نظر می آیند ولی او جویای تحرک و جنبش و جدل و امید و نارضایی است.

از جمله جوایز دریافتی او جایزه بوشنر و جایزه کلایست و جایزه تئاتر اروپایی اند. وی می گفت که تضاد و تراژدی بشریت و سوسیالیسم در آنجاست که عمر انسان کوتاه تر از طول تاریخ است. او در سال ۱۹۶۱ و ۱۹۶۶ از کانون نویسندگان و از حزب کمونیست کشورش بدلیل مواضع انتقادی اخراج شد. همسر و همکار او خانم اینگه مولر در سال ۱۹۶۶ بسبب افسردگی و خاطرات مخوف بمباران ناشی از جنگ جهانی دوم و مرگ والدینش، دست بخودکشی زد. “نمایشنامه های تولیدی” هاینر مولر در دهه های ۵۰ و ۶۰ قرن گذشته کوشش برای ساختمان سوسیالیسم در آلمان شرقی سابق را نشان می دهند.

تاریخ انتشار : ۱۰ مهر, ۱۳۹۳ ۰:۱۳ ق٫ظ
لینک کوتاه
مطالب بیشتر

نظرات

Comments are closed.

بیانیه‌های هیئت‌ سیاسی‌ـ‌اجرایی

ضرورت مقابلۀ هوشیارانه با تهاجم راست افراطی؛ همبستگی مردمی سدّی استوار در دفاع از میهن

هرچند تهدیدهایی چون تکرار کشتار ۶۷ ره به جایی نمی‌برند اما هشداری جدی و خطری جدی‌اند علیه تمامیت ایران و اتفاقاً خاستگاه اصلی‌اش همان نیروی متجاوزی است که سال‌هاست نقشۀ حمله به ایران را از طرق مختلف و از جمله کاشتن جاسوسان و فریب‌خوردگانی در درون نیروهای امنیتی و نظامی ایران طراحی می‌کند. دشمنان واقعی ایران به دنبال رخ دادن فجایعی این‌چنینی‌اند تا دست‌آویزی پیدا کنند برای دفاع دروغین از «حقوق بشر» و ریختن بمب‌های‌شان بر سر مردم ایران.

ادامه »
سرمقاله

اسراییل در پی تحقق رؤیای خونین «تغییر چهرۀ خاورمیانه»!

دست‌کم دو دهه است که تغییر جغرافیای سیاسی منطقۀ ما بخشی از اهداف امریکا و اسراییل‌اند . نتانیاهو بارها بی‌پرده و باافتخار از هدف‌اش برای «تغییر چهرۀ خاورمیانه» سخن گفته است. در اولین دیدارش با دونالد ترامپ در آغاز دور دوم ریاست جمهوری نیز مدعی شد که اسراییل و امریکا به طور مشترک در حال مبارزه با دشمنان مشترک و «تغییر چهرۀ خاورمیانه»‌اند.

مطالعه »
سخن روز و مرور اخبارهفته

سیمور هرش: آنچه به من گفته شده است در ایران اتفاق خواهد افتاد.

یک مقام آگاه امروز به من گفت: «این فرصتی است برای از بین بردن این رژیم برای همیشه، و بنابراین بهتر است که ما به سراغ بمباران گسترده برویم.» … بمباران برنامه‌ریزی‌شده آخر هفته اهداف جدیدی نیز خواهد داشت: پایگاه‌های سپاه انقلاب اسلامی، که از زمان سرنگونی خشونت‌آمیز شاه ایران در اوایل سال ۱۹۷۹ با کسانی که علیه رهبری انقلاب مبارزه می‌کنند، مقابله کرده‌اند.

مطالعه »
یادداشت

در نقد بیانیه فعالین مدنی بشمول برندگان نوبل صلح درباره جنگ…

آخرین پاراگراف بیانیه که بخودی خود خطرناک‌ترین گزاره این بیانیه است آنجایی است که میگویند: ” ما از سازمان ملل و جامعه‌ی بین‌المللی می‌خواهیم که با برداشتن گام‌های فوری و قاطع، جمهوری اسلامی را به توقف غنی‌سازی، و هر دو‌طرف جنگ را به توقف حملات نظامی به زیرساخت‌های حیاتی یکدیگر، و توقف کشتار غیرنظامیان در هر دو سرزمین وادار نمایند.” مفهوم حقوقی این جملات اجرای مواد ۴۱ و ۴۲ ذیل فصل هفتم اساسنامه ملل متحد است.

مطالعه »
بیانیه ها

ضرورت مقابلۀ هوشیارانه با تهاجم راست افراطی؛ همبستگی مردمی سدّی استوار در دفاع از میهن

هرچند تهدیدهایی چون تکرار کشتار ۶۷ ره به جایی نمی‌برند اما هشداری جدی و خطری جدی‌اند علیه تمامیت ایران و اتفاقاً خاستگاه اصلی‌اش همان نیروی متجاوزی است که سال‌هاست نقشۀ حمله به ایران را از طرق مختلف و از جمله کاشتن جاسوسان و فریب‌خوردگانی در درون نیروهای امنیتی و نظامی ایران طراحی می‌کند. دشمنان واقعی ایران به دنبال رخ دادن فجایعی این‌چنینی‌اند تا دست‌آویزی پیدا کنند برای دفاع دروغین از «حقوق بشر» و ریختن بمب‌های‌شان بر سر مردم ایران.

مطالعه »
پيام ها

پیام به کنگرهٔ بیست‌وششم حزب کمونیست آلمان

ما بر این باوریم که چپ اگر نتواند در برابر ماشین جنگی سرمایه‌داری بایستد، اگر چپ صدای رنج مردمان بی‌پناه نباشد، اگر چپ در خیابان‌ها، کارخانه‌ها، اردوگاه‌ها و مناطق جنگ‌زده حضور نداشته باشد، از رسالت تاریخی خود فاصله گرفته است. ما برای بنای جهانی دیگر مبارزه می‌کنیم – جهانی فارغ از استثمار، از سلطه، از مرزهای ساختگی، از جنگ و نژادپرستی.

مطالعه »
شبکه های اجتماعی سازمان
آخرین مطالب

روایت زنان افغانستانی از رد مرز

در ستایش ایستادگی: به زندانیان و همۀ آنانی که آزادی را معنا کردند

عظمت را دوباره به جنبش ضدجنگ برگردانیم

شوخیِ تلخِ تاریخ!

ضرورت مقابلۀ هوشیارانه با تهاجم راست افراطی؛ همبستگی مردمی سدّی استوار در دفاع از میهن

تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، کشور را منزوی‌تر می کند.