به مناسبت ۲۶مین سالگرد یادمان کشتار زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ مراسمی توسط
حزب دمکرات کردستان ایران – کمیتە شرق کانادا
حزب کومه‌له کردستان ایران- کمیته خارج کشور- امریکای شمالی
حزب توده ایران- واحدکانادا
سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت) تورنتو – کانادا
در تورنتو کانادا در۲۸ سپتامبر برگزار شد.
پس از خوشامدگوئی توسط مجریان برنامه رزا و محمد که به دو زبان فارسی و کردی بیان شد، یک دقیقه سکوت به یاد همه شهیدان راه آزادی اعلام گردید.
در ادامه رزا متنی را قرائت نمود که در گوشه ای از آن آمده است: “… کشتار ۶۷ تنها اعدام زندانیان سیاسی نبود؛ کشتار ۶۷ به صلابه کشیدن ابتدایی ترین اصول حقوق بشر به عریانترین شکل ممکن بود…”
سپس پیام مشترک کمیته برگزاری توسط فایق محمودی خوانده شد. در قسمت هائی از پیام آمده است: “… جنایت سال ۶٧ نه اولین جنایت در جمهوری اسلامی بوده است و نه آخرین آن. چند صباحی بعد از پیروزی انقلاب حمله به کردستان و ترکمن صحرا، در سال های بعد از انقلاب و به ویژه در دهه ۶٠ اعدام هزاران تن از مخالفین رژیم، در دهه ٧٠ “قتل های زنجیره ای” و ترور فعالین و رهبران سیاسی در داخل و خارج از کشور و بالاخره جنایات و اعمال شنیعی که در جریان انتخابات سال ٨٨ صورت گرفت، نشان از ان دارند که رژیم در اقدام به جنایت هیچ حد و حدودی را به رسمیت نمی شناسد. در این رژیم هر سال صدها تن اعدام می شوند و ایران در رده کشورهائی با بالاترین رقم اعدام قرار دارد. به نظر ما آنچه به دستور رهبر وقت جمهوری اسلامی در تابستان سال ١٣۶٧ انجام گرفت، باید به عنوان جنایت علیه بشریت شناخته شود. جنایت علیه بشریت، با تعریف حقوقی پذیرفته شده برای آن، مشمول مرور زمان نمی شود. پیگیری جنایت علیه بشریت به مرزهای جغرافیایی محدود نیست. سازوکارهای معینی در عرصه بین المللی برای رسیدگی به جنایات علیه بشریت وجود دارند. لازم است با استفاده از این معیارها و ابزارهای حقوقی، پیگیری جنایت بزرگ بیست و شش سال پیش در زندان های ایران وارد مرحله عملی و جدید شود.”
در پایان این پیام بر خواسته های زیر تأکید شده بود:
– تشکیل گروه های مستقل برای بررسی ابعاد کشتار جمعی زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷
– اجازه برگزاری مراسم سوگواری به خانواده ها و بازماندگان عزیزان جانباخته
– اعلام اسامی و محل دفن تمامی اعدام شدگان و همچنین محل و چگونگی محاکمه و اعدام و دفن انها
– بررسی مصیبت ها و آسیب های وارده به خانواده های جان باختگان
– محاکمه علنی و مجازات امران و عاملان فاجعه کشتار
– آزادی فوری و بدون قید و شرط تمامی زندانیان سیاسی
– لغو شکنجه و اعدام در ایران
در ادامۀ برنامه پیام حزب کمونیست کانادا توسط دیوید مکی، نماینده آن، قرائت شد. در این پیام ضمن محکوم نمودن کشتار زندانیان سیاسی در تابستان۱۳۶۷ توسط جمهوری اسلامی ایران، بر نقش مردم هر کشور در سرنوشت خویش تأکید شد. در پایان هر نوع دخالت خارجی به زیان منافع کشورها قلمداد شده بود.
در ادامه، سرود “زندا نی” توسط گلاویژ و یاری خوانده شد که مورد استقبال حاضران قرار گرفت.
اولین سخنران برنامه.آقای اشکبوس طالبی بود.نامبرده مدرس روانشناسی در دانشگاه بالتیمور کانتی در مریلند و تحلیلگر مسائل روانی است.
اقای طالبی در صحبتهای خود متذکرشد که “خیلی از حکومت ها با توجیهاتی همچون مصالح ملی، فرامین و قوانین مذهبی، مبارزه با توطئه براندازی، و یا مبارزه با تروریسم و…، شهروندان خود را شکنجه می کنند. بعضی به صورت مخفی و محدود و بعضی مثل ایران به شکل آشکار و گسترده با توجیهی از مذهب به شکنجه کردن سیستماتیک شهروندان خود اقدام می کنند. شکنجه از هرنوع که باشد غیر انسانی و غیر قانونی است. اثرات شکنجه های روانی بر فرد بسیار دیر پا و مخرب است و شاید سال ها طول بکشد تا با خدمات درمانی، روانکاوی، روان درمانی و بازپروری، شخص شکنجه شده را به زندگی عادی باز گرداند. خانواده های افراد شکنجه شده هم به مراقبت و خدمات کلینیکی و حمایت های روانی- اجتماعی نیاز دارند. در زمینه های فردی و تحلیل روانی رفتار شکنجه گرانه، به دو فاکتور اساسی باید انگشت گذاشت. ترس و خشم فروخفته. شکنجه گر این ترس و خشم درونی شده را به زندانی، و حکومت ترس زده آن را به جامعه منتقل می کند. حکومت های اقتدارگرا و تمامیتخواه امکانات لازم را فراهم می کنند تا این خشم فروخفته و ترس پنهان شده، نسبت به زندانی بی پناه تخلیه شوند. این رابطه پاتولوژیک در تمام سیستم های بسته و غیر دموکراتیک تقریبا یکسان است و مرتب این چرخه معیوب باز تولید می شود. مگر این که مسیر تربیتی خانواده ها و یا اداره و سازمان دادن جامعه به شیوه ای دیگر سامان داده شوند.
این صحبت علمی و آکادمیک مورد استقبال همه واقع شد.
در ادامه دکلمه ای از شاملو به نام “از عموهایت” توسط شهرام با صدایی گرم و دلنشین خوانده شد.
نه به خاطر آفتاب
نه به خاطر حماسه
…
سپس “سر اومد زمستون” و چند اجرای زیبای دیگر که با همراهی و تشویق حاضرین همراه شد توسط گلاویژ و یاری به زیبایی اجرا شد.
در ادامه برنامه یکی از مجریان برنامه روایتی از مادری که دارای سه فرزند شهید در دهه ۶۰ بود را خواند.
در این روایت امده که “چندی پیش مادر سه فرزند از شهدای دهه ۶۰ عکس های مشترک فرزندان شهیدش را به دست دوستان دیگری که در عکس ها بودند رساند… مادر علت این کار را این چنین عنوان کرد: من بزودی خواهم مرد. خواستم پیش از مرگ، عزیزترین دارایی ام را بین شما تقسیم کنم. باشد که شما هم چون من از آنها چون مردمک چشم خود حفاظت کنید.”
مجری برنامه اضافه کرد: “پیامی ساده و در عین حال جانکاه وعمیق از مادری زجر کشیده، پیامی برای ما که هیچ گاه فراموش نکنیم جنایاتی را که در عرض سه دهه و نیم گذشته بوسیله جمهوری اسلامی در حقمان انجام گرفته است. این پیام در عین حال مرا به این فکر واداشت که آیا واقعأ ما در این سالها چقدر همت بخرج داده ایم در قدردانی، همفکری و شریک شدن در دنیای پر از زجر و مصائب مادران شهیدان. این پیغام مرا به این فکر انداخت که ما چرا روایت درد این مادران را که غالبأ مستندترین بازگوئی ها از جنایات جمهوری اسلامی را شامل می شوند، گردآوری نکرده ایم… هر سال تعداد بیشتری از این مادران چون مادر پناهی چشم از دنیا فرو می بندند بدون آن که به یگانه آرزویشان که همانا فرجام خواهی خون فرزندانشان باشد، رسیده باشند. من شکی ندارم که روزی مسئولان جمهوری اسلامی در دادگاهی عادلانه مجبور به پاسخگویی به جنایاتشان خواهند شد. آن روز را اما تعداد زیادی از مادران شهیدان نخواهند دید. باشد که با مستندسازی رنج بیکرانشان و بازگویی خاطراتشان جایگاه رفیع این عزیزان در تاریخ وطنمان درج گردد.”
دومین سخنران برنامه آقای رضا فانی یزدی بود. نامبرده زندانی سیاسی سابق جمهوری اسلامی ایران در سال ۶۷ و تحلیلگر سیاسی است. آقای فانی در سخنرانی خود به علل و عوامل کشتار زندانیان سیاسی در سال ۶۷ پرداخت. آقای فانی گفت: “ما همه می دانستیم که با پایان گرفتن جنگ، مسئله زندانها یکی ازمعضلات اصلی حکومت اسلامی است… قبلا بارها و بارها از بعضی از مقامات زندان شنیده بودیم که درصورت بحرانی شدن اوضاع و خطر فروپاشی حکومت در زندانها، آنها قتل عام خواهند کرد و اجازه نخواهند داد که زندانیان سیاسی قهرمان گونه بر شانه های مردم پا به دنیای آزاد بگذارند.”
فانی در ادامه سخنان خود متذکر شد که “کشتار تابستان ۶٧، تداوم کشتار زندانیان سیاسى است که از خرداد سال ۶٠ شروع شد و تا نیمه ى اول سال ۶۴ ادامه پیدا کرد و ارتباطی به حمله مجاهدین نداشت.”
برنامه با دکلمه ای توسط خانم مهرآذین ادامه یافت. او شعری از احمد شاملو را به زیبایی اجرا نمود.
“روزی ما دوباره کبوترهایمان را پیدا خواهیم کرد
و مهربانی دست زیبایی را خواهد گرفت …”
حسن ختام برنامه اجرای دلنشینی از یاری بود که ترانه ای ازمحمد نوری و ترانه ی “زندانی” داریوش را خواند. شرکت کنندگان در برنامه با همراهی خود در اجرای ترانه ی “زندانی” یاد زندانیان دربند را گرامی داشتند. در طول برنامه محمد چند دکلمه زیبا به زبان کردی قرائت نمود.
در پایان یکی از مجریان برنامه پیشنهاد نمود که اگر کسی صنایع دستی از زندان دارد ان را به موزه حقوق بشر در منیتوبا اهداء نماید.
کمیته برگزاری مراسم یادمان از همه کسانی که در تدارک برنامه ما را یاری نمودند، صمیمانه قدردانی می نماید.
