لیسا کنا، سفیر ایالات متحده در پرو و مامور کهنه کار سیا، یک روز قبل از اینکه رئیس جمهور منتخب و چپ گرای پرو، پدرو کاستیو، در یک کودتا سرنگون شده و بدون محاکمه به زندان بیفتد، با وزیر دفاع این کشور ملاقات کرده بود. وزیر دفاع پرو که خود یک سرتیپ بازنشسته است به ارتش کشورش دستور داد تا علیه کاستیلو عمل کند.
کودتا موجب اعتراضات گسترده در سراسر پرو شده است. رژیم که منتخب مردم نیست خشونت وحشیانه ای را به راه انداخته است و پلیس کشور تظاهر کنندگان زیادی را کشته است.
همزمان با اعتراضات مردمی، دولت ایالات متحده قاطعانه از رژیم غیر منتخب کودتا در پرو حمایت کرده است. رژیم در سراسر کشور “وضعیت اضطراری” اعلام کرده و ارتش را برای سرکوب اعتراضات به خیابان ها اعزام کرده است. اکثر دولت های آمریکای لاتین از جمله مکزیک، آرژانتین، بولیوی، کلمبیا، هندوراس، ونزوئلا، کوبا و کشورهای مختلف حوزه کارائیب، رژیم غیر منتخب پرو را مورد انتقاد قرار داده و یا حتی از به رسمیت شناختن آن خودداری کرده اند.
سازمان سیا کودتاهای زیادی را در آمریکای لاتین علیه رهبران چپ گرایی که در انتخابات دموکراتیک برنده شدند سازماندهی کرده است، از رئیس جمهور گواتمالا یاکوبو آربنز در سال ۱۹۵۴ تا سالوادور آلنده رئیس جمهور شیلی در سال ۱۹۷۳. در سال ۲۰۲۰ زمانی که دانلد ترامپ، لیسا کنا را به عنوان سفیر امریکا در پرو در معرفی کرد، وزارت امور خارجه “گواهی کارآمدی” وی را منتشر کرد. آین گواهی نشان می داد، که قبل از پیوستن به سرویس خارجی، او به مدت ۹ سال به عنوان افسر سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا CIA) خدمت کرده است. قابل توجه است که این نکته پایه ای در بیشتر زندگی نامه های خانم کنا، از جمله صفحه او در وب سایت رسمی سفارت ایالات متحده، وجود ندارد.
در دوره رئیس جمهوری ترامپ، کنا به عنوان مسول اجرایی وزارت امور خارجه و “دستیار ارشد” مایک پمپئو، وزیر امور خارجه ترامپ، که پیش از این ریاست سیا را بر عهده داشت، کار میکرد. پمپئو در سال ۲۰۱۹ در رابطه با کارش برای این سازمان جاسوسی گفت: “من رئیس سیا بودم. ما آنجا دروغ گفتیم، تقلب کردیم، دزدی کردیم و بر این پایه دوره های آموزشی برگذار کردیم.” در جلسه بازرسی صلاحیت کنا در کنگره امریکا در سال ۲۰۲۰، وی گفت که به‌عنوان مسول اجرایی، “تقریباً همه” یادداشت‌هایی که برای پمپئو ارسال شده بود را دیده است و افزود: “من از اکثر تماس‌هایی که با او و توسط او گرفته شده است آگاه هستم.”
علاوه بر این، کنا قبلاً برای وزارت دفاع کار می کرده و در وزارت امور خارجه در عراق، اردن، مصر، سوازیلند و پاکستان خدمت کرده است. جو بایدن که در ژانویه ۲۰۲۱ به ریاست جمهوری برگزیده شد، کنا را به عنوان سفیر خود در پرو نگه داشت. در ۶ دسامبر ۲۰۲۲، کنا با گوستاوو بابیو روزاس، یک سرتیپ بازنشسته از ارتش پرو که روز قبل رسماً به عنوان وزیر دفاع منصوب شده بود، ملاقات کرد. وزارت دفاع پرو عکسی از گفتگوی دوستانه آنها منتشر کرد. که در اینجا ضمیمه شده است.
در زمان برگزاری این جلسه ، مشخص بود که کنگره بدنام، فاسد و تحت کنترل الیگارشی ها خود را برای رای سرنگونی رئیس جمهورچپ گرای منتخب مردم، پدرو کاستیو، آماده میکند.ماده ۱۱۳ قانون اساسی پرو به کنگره تک مجلسی اجازه می دهد تا رؤسای جمهور را صرفاً با رأی اعلام “ناتوانی اخلاقی” آنان در روندی که ” پست بلاتصدی” (vacancy) نامیده شده برکنار کند.جالب توجه این است که کنگره پرو به فساد معروف است. از جمله مدارک مربوط به فساد کنگره رسوایی “Mamanivideos” است که در آن اعضای حزب راست افراطی کنگره،Fuerza Popular ، درحال رشوه دادن به دیگر اعضای کنگره فیلمبرداری شدند. هدف آنها ممانعت از استیضاح رئیس جمهور سابق جناح راست پدرو پابلو کوچینسکی بود.
Fuerza Popular توسط اعضای خانواده آلبرتو فوجیموری، دیکتاتور راست افراطی که از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۰ با مشت آهنین بر پرو حکومت کرد، اداره می شود. در این دوره فوجیموری، با حمایت ایالات متحده، مرتکب نسل کشی شد، حدود ۳۰۰،۰۰۰ نفر از مردم بومی را عقیم کرد، و تعداد زیادی از مخالفان چپ را کشت و شکنجه و ناپدید کرد.رسوایی Mamanivideos نشان داد که برای الیگارش های ثروتمند پرو خرید آرا در کنگره، برای سرنگونی روسای جمهور منتخب مردم، امری ساده است. به محض آغاز کار کاستیلو در ۲۸ ژوئیه ۲۰۲۰، کنگره پرو سعی در انجام همین کار کرد.
تنها یک روز پس از دیدار سفیر ایالات متحده با وزیر دفاع پرو، در ۷ دسامبر ۲۰۲۲، کنگره تحت سلطه جناح راست با استفاده از ماده ۱۱۳ کودتای پارلمانی را علیه کستیلو آغاز کرد. این سومین تلاش برای کودتا در مدت کمی بیش از یک سال توسط کنگره پرو بود که در سپتامبر ۲۰۲۲ تنها ۷ درصد محبوبیت عمومی داشت!
کاستیلو با هدف توقف کودتا، تلاش کرد تا کنگره را منحل کند. طبق ماده ۱۳۴ قانون اساسی پرو این کار، در مواردی که کنگره تبدیل به مانعی در روند کار دولت میشود، مجاز است.
وزیر دفاع بابیو بلافاصله اقدامات رئیس جمهور را محکوم کرد و با انتشار ویدئویی از سمت خود (که تنها سه روز از آغاز آن میگذشت) استعفا داد .در این ویدئو، بابیو خطاب به نیروهای مسلح پرو گفت که از رئیس جمهور کاستیلو حمایت نکنند و با تلاش او برای انحلال کنگره کودتا مخالفت کنند.بابیو ادعا کرد که کاستیو در حال انجام یک “کودتا” است، اما در واقع این بابیو بود که به ارتش پرو دستور می داد از کودتا علیه رئیس جمهور منتخب مردم حمایت کند. کودتا در حمایت از یک کنگره فاسد تحت کنترل الیگارشی که پیشتبانی مردم را ندارد.
همزمان با دستور بابیو به ارتش برای شورش علیه رئیس جمهور، دولت ایالات متحده شروع به حمله علیه کاستیلو کرد. کنا، مامور سابق سیا و سفیر فعلی در توئیتی نوشت: “ایالات متحده قاطعانه هرگونه اقدام فراقانونی رئیس جمهور کاستیو را برای جلوگیری از اجرای وظایف کنگره رد می کند.”
کنا به ماده ۱۳۴ قانون اساسی پرو اشاره نکرد که میگوید: “رئیس جمهور اجازه انحلال کنگره را، در صورت محکوم کردن یا رد اعتماد به کابینه، دارد. فرمان انحلال شامل فراخوان انتخابات برای کنگره جدید است.”کاستیو برای انحلال کنگره، به ماده ۱۳۴ استناد کرده بود و به صراحت اعلام کرده بود که این انحلال فقط یک تعطیلی “موقت” خواهد بود. رئیس جمهور گفته بود که انتخابات جدید کنگره در اسرع وقت برگزار خواهد شد.
کنا همه این داده ها را نادیده گرفت و اعلام کرد: “ایالات متحده قاطعانه از رئیس جمهور کاستیو می‌خواهد تا تلاش خود برای تعطیلی کنگره را متوقف کند و به نهادهای دموکراتیک پرو اجازه دهد تا طبق قانون اساسی عمل کنند.” ظاهرا منظور این مامور پرسابقه امنیتی این بود که کاستیو باید به کنگره ضد دموکراتیک و تحت کنترل الیگارشی اجازه دهد تا علیه او کودتا کند. سفارت ایالات متحده در پرو سپس بیانیه ای رسمی که باز تاب همین گفته های کنا است را منتشر کرد.بیانیه سفارت امریکا چراغ سبز واشنگتن بود برای کنگره فاسد و راست گرای پرو تا برای سرنگونی رئیس جمهور کاستیلو او را بدون محاکمه دستگیر کنند.
تنها ساعاتی پس از زندانی شدن کاستیلو، کنگره تحت کنترل الیگارشی، معاون او دینا بولوارته را به رهبری کشور منصوب کرد. بولوارته در محل کنگره گفت که “آتش بس سیاسی برای روی کار آوردن یک دولت وحدت ملی” (به معنی یک پیمان با جناح راست) خواهد داشت.بولوارته در ژانویه ۲۰۲۲ از حزب چپ‌گرای پرو لیبره که کاستیلو به نمایندگی از آن در انتخابات شرکت کرده بود، اخراج شده بود. همزمان وی با افتخار اعلام کرده بود که “هیچ وقت از ایدئولوژی” حزب سیاسی سوسیالیست استقبال نکرده است.
یک روز پس از کودتا، در ۸ دسامبر، وزارت امور خارجه امریکا حمایت خود را از رژیم بولوارته اعلام کرد.برایان نیکولز، دستیار وزیر امور خارجه امریکا در حوزه امور نیمکره غربی گفت: “ایالات متحده از رئیس جمهور بولوارته استقبال می کند و امیدوار است که با دولت او برای رسیدن به منطقه ای دموکراتیک، مرفه و امن کار کند”. این مقام ارشد وزارت خارجه افزود: “ما از درخواست او برای تشکیل دولت وحدت ملی حمایت می کنیم و پرویی ها را به خاطر حمایت متحدشان از دموکراسی تحسین می کنیم.”
همزمان با انتشار سخنان دولت امریکا مردم پرو خیابان ها را پر کرده و کودتا علیه رئیس جمهور منتخب خود را محکوم می کردند. پلیس پرو اعتراضات مردم را با خشونت و سرکوب شدید پاسخ داد و چندین معترض را کشت.در ۱۴ دسامبر، رژیم کودتا یک “وضعیت اضطراری” ملی به مدت ۳۰ روز اعمال کرد و گفت که ممکن است اعلام ممانعت از آمد و شد در فضای عمومی نیز بکند. رژیم کودتا همچنین گفت که قصد دارد کاستیلو را بدون محاکمه به ۱۸ ماه “زندان پیشگیرانه” محکوم کند.
درست یک روز قبل از انتشار این اعلامیه های مستبدانه توسط رژیم کودتا، لیسا کنا با رهبر غیر منتخب پرو، دینا بولوارته، ملاقات کرد و حمایت صمیمانه واشنگتن از دولت او را تکرار کرد.کنا از «دولت وحدت» دست راستی که بولوارته متعهد به تشکیل آن بود ستایش کرد و افزود: “امیدواریم روابط دوجانبه خود را تقویت کنیم.” برایان نیکولز، مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا در آمریکای لاتین، با بی شرمی افزود: “ما از مردم پرو و دموکراسی قانون مدار آنها حمایت می کنیم”. او از معترضان خواست که “خشونت را طرد کنند”.
در همان روز مکزیک، آرژانتین، بولیوی و کلمبیا بیانیه دیپلماتیک مشترکی با پیامی کاملاً متفاوت منتشر کردند. آنها از رئیس‌جمهور منتخب مردم، کاستیلو، حمایت کردند و گفتند که وی قربانی “کارشکنی های ضد-دمکراتیک” شده است.در کنفرانس مطبوعاتی که در ۱۳ دسامبر توسط وزارت امور خارجه امریکا برگزار شد، سوال هایی از ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه در مورد اعتراضات پرو شد. او که همانند لیزا کنا، مامور سابق سیا بوده بر حمایت واشنگتن از رژیم کودتای پرو تاکید کرد.
همزمان با سرکوب و کشتار معترضین توسط پلیس سرکوبگر پرو، ند پرایس گفت: “ما از نهادها و مقامات مدنی پرو برای حفظ ثبات دموکراتیک آن کشور تمجید می کنیم.” وی به جای محکوم کردن خشونت افسار گسیخته پلیس، معترضان را مقصر دانست و گفت: “ما نگران گزارش های پراکنده از تظاهرات خشونت آمیز و حمله به مطبوعات، اموال خصوصی، و نهاد های تجارتی هستیم.”وی در ادامه گفت ما دینا بلوارته را رئیس جمهور پرو می شناسیم. امریکا به همکاری با نهادهای دموکراتیک پرو ادامه خواهد داد و مشتاقانه در انتظار همکاری نزدیک با رئیس جمهور بولوارته و همه اجزا دولت پرو هستیم.
لیسا کنا، سفیر فعلی ایالات متحده در پرو، علاوه بر ۹ سال خدمت به عنوان مامور سیا در وظایف زیر نیز خدمت کرده است:
• مشاور سیاسی وزیر دفاع
• مدیر دفتر عراق در شورای امنیت ملی در کاخ سفید
• معاون دفتر سیاسی عراق در وزارت امور خارجه
• رئیس بخش سیاسی سفارت ایالات متحده در اردن
• افسر سیاسی/نظامی در سفارت ایالات متحده در مصر
• کارمند سفارت ایالات متحده در سوازیلند
• کارمند سرکنسولگری ایالات متحده در پیشاور، پاکستان
در جلسه بررسی نامزدی کنا در کنگره امریکا، وی به جهان بینی برتری طلبانه خود در ایالات متحده مباهات کرد و گفت: “هر چه بیشتر در خدمت کشور ادارات دولتی کشور بوده ام، اعتقادم به آمریکا به عنوان استثنایی ترین کشور جهان بیشتر شده.”او همچنین متعهد شد: “من روابط حیاتی ایالات متحده با پرو، که مدتها از نزدیک ترین شرکای ما در منطقه بوده است، را حفظ خواهم کرد. اخیراً، همکاران ما در پرو عملکردی قهرمانانه داشته اند. آنها همکاری قدرتمند مان در پرو را حفظ کرده اند و به هموطنان آمریکایی خود در این دوران پر چالش برانگیز خدمت کردند.”
قابل توجه است که در زمان برگزاری این جلسه در ۲۳ جولای ۲۰۲۰، پرو یک دولت دست راستی به رهبری رئیس جمهور مارتین ویزکارا داشت.در این جلسه کنا از دولت محافظه‌کار پرو با عنوان “بنیان‌گذار گروه لیما” به دلیل حمایت این دولت از ایالات متحده در کودتای دست راستی آن کشور علیه نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور منتخب ونزوئلا، تمجید کرد و گفت: “ایالات متحده و پرو از بازگشت مسالمت آمیز ونزوئلا به دموکراسی مشترکاً حمایت میکنند.”
او متعهد شد که به عنوان سفیر ایالات متحده در پرو: ” متعهد به ملاقات با چهره های دمکراسی خواه اپوزیسیون” خواهد بود. وی گفت “ما متعهد می شویم که با مطبوعات مستقل و محلی در پرو ملاقات کنیم. ” و “من متعهد به ملاقات با سازمان های حامی حقوق بشر، جامعه مدنی و سایر سازمان های غیر دولتی در ایالات متحده و پرو هستم.”
منبع:
نویسنده: بن نورتون
محل انتشار: نشریه مستقل مولتی پولاریستا.
تاریخ انتشار: ۱۴ دسامبر ۲۰۲۲
https://multipolarista.com/2022/12/14/coup-us-ambassador-peru-cia/
ترجمه و تلخیص: نرگس
