همه پرسی در کردستان عراق در فضای تهدیدهای دولت مرکزی عراق، جمهوری اسلامی و دولت ترکیه برگزار گردید. میزان مشارکت در همه پرسی۷۲ درصد بود.۹۲,۷۳ درصد شرکت کنندگان در همه‌پرسی به جدایی اقلیم از عراق رأی دادند. نتیجه همه پرسی از یکسو شور و شعف کردها را موجب شد و راه را برای دستیابی به آرزوی ۱۰۰ ساله آن ها گشود و از سوی دیگر آینده پرابهام و نگران کننده ای برای منطقه و کردستان عراق رقم زد.
همه پرسی بلافاصله با واکنش تند دولت مرکزی عراق و دولت های ترکیه و ایران روبرو گردید. حیدر العبادی نخست‌وزیر عراق، اعلام کرد که رفراندوم و نتیجه آن را بی‌اعتبار می‌داند و حاضر نیست بر سر آن با رهبران اقلیم مذاکره کند. مجلس عراق هم با تصویب لایحه سیزدە مادە ای، مجازات های سنگینی را برای اقلیم و مقامات آن در نظر گرفت. دو کشور ایران و ترکیه در مرزهای خود با کردستان عراق دست به مانور نظامی زدند و با این اقدام پیام آشکار خود را به رهبران کردستان رساندند.
سه دولت در هماهنگی با هم می خواهند کردستان عراق را تحت فشار بگذارند تا عقب بنشیند و همه پرسی را پس بگیرد. اما کردستان عراق مصمم است از همه پرسی و نتیجه آن دفاع کند. این تقابل تنش زا است و می تواند کانون دیگری را در خاورمیانه شعله ور سازد، پای کشورهای دیگر را به این بخش از منطقه بکشاند و منطقه را با بحران جدیدی مواجه سازد.
ما برگزاری همه پرسی در کردستان عراق و دستبابی به آرزوی دیرینه آن ها را حق ساکنان آن می دانیم. اما معتقدیم که همه پرسی در شرایط کنونی، به‌ویژه در مناطق مورد مناقشه از جمله کرکوک، بالقوه استعداد افزایش بی‌ثباتی در عراق و منطقه را دارد. قبل از برگزاری همه پرسی اعلام کردیم: “ما با دفاع از یک عراق فدرال دمکرات، پشتیبان آنیم که روند همه پرسی و عمل به نتیجه آن، مبتنی بر دمکراتیسم و عدم استفاده از خشونت و تقویت همبستگی‌ها در عراق و منطقه باشد. برگزاری رفراندوم در شرایط کنونی و با مختصات فعلی به سود روندهای دمکراتیک در کردستان عراق و خدمتگزار امر صلح در منطقه نیست.” (قطعنامه با عنوان: موضع ما پیرامون اکنون ˏ”مسئله کرد” و مبارزه برای تحقق حقوق ملی – قومی در کردستان ایران). اما با وجود مخالفت ها، همه پرسی برگزار شد و منطقه با وضعیت جدیدی روبرو گردید. در چنین شرایطی پذیرش واقعیت همه پرسی، می تواند از تنش ها بکاهد و راه گفتگو و مذاکره را باز کند.
کردستان عراق با برگزاری همەپرسی، گام در راه دشواری گذاشته است. دولت اقلیم کردستان برای غلبه بر دشواری ها، کاستن از تنش ها و جلوگیری از محاصره اقتصادی و اقدامات نظامی احتمالی توسط دولت های همسایه، لازم است از اقدامات تحریک آمیز اجتناب و بر فعالیت دیپلماتیک بیافزاید، روندهای دموکراتیک در کردستان را جاری سازد، حقوق شهروندی را تامین و همبستگی بین کردها را تقویت کند، فساد ساختاری را مهار و از کشاندن پای دولت اسرائیل و عربستان به کردستان عراق خودداری کند.
مانورهای نظامی و محاصره اقتصادی کردستان عراق توسط همسایگان آن، وضعیت را دشوارتر کرده و تنش را افزایش خواهد داد. دولت ترکیه و ایران سابقه طولانی در سرکوب و پایمال سازی حقوق کرد در این دو کشور دارند. حکومت های این دو کشور از استقلال کردستان عراق و تاثیر آن بر کردهای هر دو کشور نگرانند. در حالی که پذیرش همه پرسی، اجتناب از محاصره اقتصادی و انجام مانورهای نظامی تحریک کننده، رسیدگی به حقوق ملی و رویکرد به تعامل با کردستان عراق، می تواند تاثیرات مثبت بر کردهای این دو کشور داشته باشد. تهدیدها و بستن مرزهای زمینی و هوائی و محاصره اقتصادی کردستان عراق، شکاف بین کردهای این دو کشور با دولت های آن را عمیق تر خواهد کرد. دولت ایران به جای همراهی با دولت عراق و ترکیه، به جهت مناسبات نزدیک با دولت عراق و کردستان عراق، می تواند به عنوان میانجی وارد عمل شود و نگذارد که همه پرسی به بحران جدی میان دولت عراق و اقلیم کردستان تبدیل گردد.
ما بر پذیرش واقعیت همه پرسی و احترام به حق مردم کردستان عراق برای تصمیم گیری در مورد سرنوشت خود، تاکید داریم و معتقدیم رد مذاکره با مقامات کردستان عراق توسط حیدر العبادی و مشروط کردن آن به پس گرفنن همه پرسی، دو طرف را به برخوردهای حاد سوق می دهد و پای کشورهای دیگر را به این منطقه می کشاند. عدم توسل به خشونت توسط دولت عراق در جریان برگزاری همه پرسی، می تواند و باید بعد از همه پرسی هم ادامه یابد. خاورمیانه پر از کانون های بحران و جنگ های نیابتی است. اضافه شدن یک کانون بحران بر کانون های موجود به زیان کردستان عراق و سه کشور هم مرز آن است. راه جلوگیری از تنش و بحران، مذاکره و گفتگو بین کردستان عراق و دولت عراق است.
هیئت سیاسی ـ اجرائی سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
۱۲ مهرماه (۴ اکتبر ۲۰۱۷)
