سه شنبه ۴ مهر ۱۴۰۲ - ۱۳:۵۸

كار، ارگان سازمان فداييان خلق ايران (اكثريت)

سه شنبه ۴ مهر ۱۴۰۲ - ۱۳:۵۸

مکثی بر لحظه

نیروهای اپوزیسیون جمهوری اسلامی اکنون در موقعیتی نیستند که بتوانند آکتوری در مناقشات پیشگفته باشند، اما مطمئناً می توانند فاکتوری در آنها باشند. با این تشخیص که ما با یک لحظۀ بازگشت مواجهیم، آن گاه اهمیت دارد که آیا اپوزیسیون مسالمت خواه و صلح طلب ایران می خواهد خود را فاکتوری در رفع مناقشه تعریف کند و یا فاکتوری برای قرار دادن این یا آن طرف مناقشه در موقعیت دشوارتری برای انتخاب.

مناقشه، خصومت، جنگ و صلح نیز، مثل دیگر رفتارها و مناسبات انسانها با هم، می توانند موضوع مطالعات “بی طرفانه” علوم اجتماعی باشند و چنین نیز بوده اند. مناقشات بین دولتها همیشه الزاماً به جنگ نمی انجامند و جنگها هم همیشه به پیروزی یک طرف منجر نمی شوند. در گسترده ترین قالب از معنای “توازن نیرو”، یعنی قالبی که تمام فاکتورهای احتمالاً دخیل در آن توازن را در برمی گیرد، مناقشات می توانند ناشی از توازن نیروی معینی، بین طرفین آن “گیر” کنند و از آن پس تنها به موجبی برای فرسایش طرفین تبدیل گردند. در صورت ورود به چنین توازنی خروج از آن تقریباً تنها با توسل به ابزارهای دیگری ممکن است که طرفین به هر دلیل یا نمی خواهند و یا نمی توانن به آنها متوسل شوند. در چنین حالتی قاعدتاً می توان انتظار داشت که مناقشه از طریق مذاکره فرجام یابد. اما پیش از آن که مناقشه ای از طریق مذاکره به فرجام رسد، طرفین باید الزام روی آوردن به این طریق را حس کنند. حتی این نیز کافی نیست، در تعاقب آن طرفین باید مذاکره را به عنوان یک ضرورت بفهمند. غالباً در آستانه حس الزام روی آوردن به مذاکره تا فهم مذاکره به عنوان یک ضرورت، دوره ای از حادّترین کشمکشها جریان می یابد. دوره ای که در بدو امر هنوز ناشی از عدم اعتقاد به مذاکره و به منظور تداوم مناقشه است، سپس به منظور دستیابی به موقعیت برتر در مذاکره. در این دوره است که نیل به توازنی نسبتاً دوام دار و فرساینده بودن چنین تداومی بر آنها آشکار می گردد. می توان این دوره را دورۀ برگشت نامید و “لحظۀ” فهم از مذاکره به عنوان یک ضرورت را نقطۀ برگشت.

پیش از رسیدن به نقطۀ برگشت همیشه یکی از طرفین و یا هر دو برای خود دلیلی برای تداوم مناقشه داشته است و در لحظاتی که طرف مقابل به انعطاف روی می آورده، او به مناقشه ادامه می داده و یا حتی به آن دامن می زده است؛ با این ارزیابی که می تواند دست طرف مقابل را بخواباند.

 ناظر خارجی ای که طرفدار حل مناقشه از طریق مذاکره است، این کیفیت را، به درستی، یک “فرصت سوزی” می بیند، اما طرفین مناقشه درست برعکس بر این باور اند که در آن لحظه “فرصت سازی” کرده اند. این کیفیت را در مناقشۀ میان جمهوری اسلامی و امریکا (و در کادر پروندۀ اتمی جمهوری اسلامی، با کشورهای ۵ + ۱) مکرراً می توان مشاهده کرد: در سال ۲۰۰۳ زمانی که ایران به امریکا پیام می رساند که آمادۀ گفتگو در هر باره است، بوش ایران را در زمره اعضای محور شیطان می گذارد و زمانی که امریکا دست آمادگی برای حل مسائل را پیش می آورد، جمهوری اسلامی به تشدید عوامل تنش دست می زند. چنان که اشاره شد این کیفیت ناشی از باور (یکی از) طرفین به غلبه بر دیگری به ابزارهای “مجاز” است. نقطۀ بازگشت نقطه ای است که طرفین دیگر متوجه شده اند به سیاق قبل نمی توانند ادامه دهند. آن قدر همدیگر را آزموده و آزرده اند که به این نتیجه برسند که دیگر باید به راه تفاهم بروند.

به درستی یکی از هشدارهای بجا این است که رفتار طرفین یک مناقشه قبل از نقطه برگشت را نباید با رفتار آنان پس از این نقطه قیاس کرد. اما بروز لحظۀ برگشت در یک مناقشه به این معنا نیست که:

–  مناقشه الزاماً از طریق مذاکره فیصله خواهد یافت. حتی اگر طرفین هم دیگر اکیداً مصمم به حل مسائل فیمابین از طریق مذاکره باشند، تعادلهای سیاسی هرگز با تصمیم آکتورهای محدود تعیین نمی شوند؛

–  طرفین پس از آن دیگر از آزار یکدیگر دست خواهند کشید. اتخاذ استراتژی ایذائی برای مذاکره در عین قبول مذاکره به عنوان یک ضرورت، ابداً ناممکن و بروزنیافته نیست؛

–  طرفین پیشتر از آن مذاکراتی نداشته اند؛

–   واقعیت مذاکرات قبلی به معنای عبور از لحظۀ برگشت است.

در سیر یک مناقشه و در جریان افت و خیزهای آن، خاصه اگر مذاکراتی هم پیش آیند، پاسخ به این سؤال که آیا سروکار با یک نقطۀ برگشت است یا مثلاً خریدن زمان، دارای اهمیت بسیار است. این نکته در مورد مناسبات جمهوری اسلامی و کشورهای ۵ + ۱ (خاصه امریکا) نیز صادق است. پاسخ به این سؤال دارای اهمیت فوق العاده است که آیا موقعیت کنونی در مذاکرات بین ایران و کشورهای ۵ + ۱ در گذر از لحظۀ بازگشت حاصل آمده است یا طرفین هنوز همچنان بر آن سر اند که مناقشه را ادامه دهند.

دور اخیر مذاکرات جمهوری اسلامی و ۵ + ۱، که در ماه آوریل سال جاری از استانبول آغاز گردید و فعلاً بغداد و مسکو و مجدداً استانبول را درنوردیده است، از سوئی یک لحظۀ برگشت است در مناقشه بیش از یک دهه بین جمهوری اسلامی و آژانس بین المللی انرژی اتمی و شورای امنیت، که فعلاً خود را در قامت کشورهای ۵ + ۱ می نماید، و از سوی دیگر می تواند تواماً نقطه برگشتی گردد در مناقشات سی ساله در مناسبات بین ایران و امریکا. بسیار بعید به نظر می رسد که حل مسئله پرونده اتمی جمهوری اسلامی تنها به همین موضوع محدود بماند و مناسبات ایران و امریکا را دستخوش تغییر نکند.

نیروهای اپوزیسیون جمهوری اسلامی اکنون در موقعیتی نیستند که بتوانند آکتوری در مناقشات پیشگفته باشند، اما مطمئناً می توانند فاکتوری در آنها باشند. با این تشخیص که ما با یک لحظۀ بازگشت مواجهیم، آن گاه اهمیت دارد که آیا اپوزیسیون مسالمت خواه و صلح طلب ایران می خواهد خود را فاکتوری در رفع مناقشه تعریف کند و یا فاکتوری برای قرار دادن این یا آن طرف مناقشه در موقعیت دشوارتری برای انتخاب.

همچنین این روزها باز شاهد “رتوریک” و رجزخوانی بسیاری از هر دو طرف بوده ایم: در یک سو تهدید بستن تنگه هرمز و باز در ضرورت نابودی اسرائیل، و در سوی دیگر تهدید به اقدام نظامی علیه ایران توسط اسرائیل و “بر سر میز بودن تمام گزینه ها”. اپوزیسیون باید قادر باشد “رتوریک” و رجزخوانی طرفین پیش از و در جریان هر نوبت مذاکره را از استراتژی متخذه شان برای مذاکره تفکیک کند؛ اگرنه مرعوب “رتوریک” و رجزخوانی خواهد شد.

تاریخ انتشار : ۲۵ تیر, ۱۳۹۱ ۱۰:۳۰ ق٫ظ
لینک کوتاه
مطالب بیشتر

نظرات

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

سخن روز

آغاز جنگ و حماسه مقاومت خرمشهر:‌ مصاحبه نشریه کار با اکبر دوستدار

خبر حمله عراق را در واقع ما با مشاهده بمباران اهواز و آبادان دریافت کردیم. هواپیماهای عراقی در همان ساعات اول، بسیاری از شهرهای خوزستان و جمعاً ده شهر کشور را بمباران کردند. البته هدف مقدم و اصلی آنها تسخیر برق آسای خرمشهر توسط نیروی زمینی بود که در نزدیکی مرز عراق قرار داشت. از قرار و طبق نقشه جنگی صدام، آبادان، اهواز، دزفول و سوسنگرد اهداف بعدی آنان بودند. ۱۲ لشکر زرهی عراق با همه تجهیزات بسوی خرمشهر سرازیر شده بودند.

مطالعه »
یادداشت

جنبش زن زندگی آزادی، به مثابه جنبش علیه سلطه و استبداد

یک سال از روزهایی که زنان به اعتراض به قتل حکومتی مهسا “ژینا” روسری های خود را بعنوان نماد و  سمبل اقتدار جمهوری اسلامی به آتش کشیده و با شعار “زن، زندگی، آزادی” همبستگی عمیق جهانیان را بخود جلب کردند،  گذشت. جنبشی که در یک سال گذشته شاهدش بودیم، یکباره آغاز نشده و پیش زمینه های آن به سال های سال قبل به  خصوص بعد از انقلاب ۵۷ بر میگردد.

مطالعه »
آخرین مطالب

شرایط کار پیک های تحویل غذا بسیار بد است!

کمی پس از اینکه اسد به عنوان یک پیک تمام وقت تحویل غذا، در واشنگتن دی سی شروع به کار کرد، حین کار توسط یک ماشین مورد صدمه قرار گرفت. دوچرخه الکتریکی که او برای کار تحویل غذا خریداری کرده بود، آسیب دیده ولی هنوز کار میکرد. وقتی اسد با شرکت ارسال کالا تماس گرفت تا آنها را از حادثه مطلع کند، شرکت از او خواست که به کارش ادامه داده و غذایی که حمل می کرد را تحویل مشتری بدهد …

بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها و فشار بر معلمان مدارس و استادان دانشگاه‌ها و دانشجویان!

صدور احکام پرشمار «تعلیق از تحصیل»، «تبعید و انتقال اجباری» و «اخراج» برای دانشجویان معترض، «لغو مجوز و منع فعالیت شماری از تشکل‌های دانشجویی» و موج اخراج ده‌ها استاد و اعضای هیات علمی از جمله اقدامات … دستگاه‌های امنیتی جمهوری اسلامی و مدیران دانشگاه‌ها علیه اعتراضات دانشگاهیان است.

افزایش ترک تحصیل در کشور

مدام بر تعداد کودکانی که یا پا به مدرسه نمی‌گذارند یا ترک تحصیل می‌کنند افزوده می‌شود. آنان نیز به جمع کثیر کودکان کار می‌پیوندند.

فرزندان ایران، این گل‌های خندان

باری با همهٔ این دردها و آلام ما به این نوباوگان باهوش و مبتکر که سازندهٔ آیندهٔ زیبا و معطر ایران رنگارنگند، باورمندیم و بیش از حد امیدواریم‌ و مطمئن‌یم که با فداکاری و ایثار والدینی که با «دلی خونین، لبی خندان» و آغوشی گشاده در مقابل فرزندان‌شان دارند، روزهای بسیار شادابی را پیش رو داریم و هم‌چنین با پیوستگی و تمرکز بر خواست‌های بر حق، کودکان و نوجوانان میهن‌مان در جهان کاملاً متفاوت آینده نقش‌های مثبتی بر عهده خواهند گرفت.

یادداشت

جنبش زن زندگی آزادی، به مثابه جنبش علیه سلطه و استبداد

یک سال از روزهایی که زنان به اعتراض به قتل حکومتی مهسا “ژینا” روسری های خود را بعنوان نماد و  سمبل اقتدار جمهوری اسلامی به آتش کشیده و با شعار “زن، زندگی، آزادی” همبستگی عمیق جهانیان را بخود جلب کردند،  گذشت. جنبشی که در یک سال گذشته شاهدش بودیم، یکباره آغاز نشده و پیش زمینه های آن به سال های سال قبل به  خصوص بعد از انقلاب ۵۷ بر میگردد.

مطالعه »
بیانیه ها

در سالگرد قتل حکومتی مهسا (ژینا) امینی: ایران به پیش از جنبش تنیده در جان مردم و میهن برنمی‌گردد!

جنبش «زن‌ زندگی، آزادی»، در بطن جامعه حضور دارد و مطالبات بنیادین آن در حال تکوین است. خواست استقرار جمهوری مبتنی بر جدایی دین از حکومت، بر پایهٔ ارزش‌های جهان‌شمول حقوق بشر و با تأکید ویژه بر آزادی، مردم‌سالاری (دموکراسی) و عدالت اجتماعی، به‌یمن مبارزهٔ مردم ایران تحقق خواهد یافت!

مطالعه »
پيام ها

در سالگرد قتل حکومتی مهسا (ژینا) امینی: ایران به پیش از جنبش تنیده در جان مردم و میهن برنمی‌گردد!

جنبش «زن‌ زندگی، آزادی»، در بطن جامعه حضور دارد و مطالبات بنیادین آن در حال تکوین است. خواست استقرار جمهوری مبتنی بر جدایی دین از حکومت، بر پایهٔ ارزش‌های جهان‌شمول حقوق بشر و با تأکید ویژه بر آزادی، مردم‌سالاری (دموکراسی) و عدالت اجتماعی، به‌یمن مبارزهٔ مردم ایران تحقق خواهد یافت!

مطالعه »
بیانیه ها

در سالگرد قتل حکومتی مهسا (ژینا) امینی: ایران به پیش از جنبش تنیده در جان مردم و میهن برنمی‌گردد!

جنبش «زن‌ زندگی، آزادی»، در بطن جامعه حضور دارد و مطالبات بنیادین آن در حال تکوین است. خواست استقرار جمهوری مبتنی بر جدایی دین از حکومت، بر پایهٔ ارزش‌های جهان‌شمول حقوق بشر و با تأکید ویژه بر آزادی، مردم‌سالاری (دموکراسی) و عدالت اجتماعی، به‌یمن مبارزهٔ مردم ایران تحقق خواهد یافت!

مطالعه »
برنامه و اساسنامه
برنامه سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
اساسنامه
اساسنامه سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
بولتن کارگری
شبکه های اجتماعی سازمان
آخرین مطالب

شرایط کار پیک های تحویل غذا بسیار بد است!

یک سال پس از آغاز جنبش “زن، زندگی آزادی” − تلاشی برای تحلیل وضعیت

بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها و فشار بر معلمان مدارس و استادان دانشگاه‌ها و دانشجویان!

افزایش ترک تحصیل در کشور

فرزندان ایران، این گل‌های خندان

بیانیهٔ مشترک جمعی از دانشجویان رشته‌های هنری دانشکدگان هنرهای زیبا و دانشگاه هنر تهران به‌ مناسبت آغاز سال تحصیلی جدید