شنبه ۲۰ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۵:۴۱

كار، ارگان سازمان فداييان خلق ايران (اكثريت)

شنبه ۲۰ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۵:۴۱

وابستگی کشاورزی ایران به منابع آب زیرزمینی

ورشکستگی منابع آبی ایران بیش از هر چیز به سبب آرمان رهبران آن برای رسیدن به خودکفایی در تامین مواد غذایی بوده است، چیزی که به برداشت فزاینده از منابع آبی انجامید. تمرکز دولت بر خودکفایی تولید گندم نقشی اساسی در این بحران آبی بازی می‌کند، چرا که گندم به عنوان غذای اصلی ایرانیان تعریف می شود و از این رو باید در اندازه هایی بزرگ تولید شود.

مرکز مطالعات انرژی دانشگاه رایس آمریکا اخیراً پژوهش مفصلی درباره بحران آب در ایران منتشر کرده است. این تحقیق نشان می‌دهد چگونه بحران آب در ایران به وضعیتی «برگشت‌ناپذیر» رسیده و در این مسیر، یعنی «ورشکستگی آب» چه عواملی نقش تعیین‌کننده داشته‌اند. به ادعای این تحقیق ایران نه تنها در شعار خودکفایی گندم ناموفق بوده بلکه منابع آبی این کشور را به نقطه ورشکستگی رسانده است. متن پیش رو تنها بخشی از این تحقیق است:

علی میرچی، کارشناس آب و همکاران او مفهومی عالی برای درک وضعیت اندوه بار آبی ایران وضع کرده‌اند: «ورشکستگی آبی». اگرچه ایده «ورشکستگی» یک اصطلاح حقوقی است، اما خیلی دقیق می‌تواند وضعیت کنونی آب در ایران را توصیف کند، زیرا برداشت از منابع آبی از فراتر از قابلیت سفره‌ های زیرزمینی، رودخانه ها و دریاچه ها برای تامین آب از دست رفته است.

شرکتی که ورشکسته است، عموماً نمی‌ تواند ادامه حیات دهد. بر عکس این شرکت ورشکسته مجبور می‌شود تا به تجدید ساختاری اساسی برای تسویه حساب با واقعیت دست بزند. ایران به شکل فزآینده‌ای در تله آبی و سیاسی گیر افتاده، پیتر گلایک از موسسه پسیفیک به شکل درخشانی این بحران راخلاصه می‌کند:

«زمانی که میزان مصرف آب از میزان تولید و جایگزینی آن در منابع آبی فراتر می‌رود، تنها گزینه ای که برای بلند مدت می‌تواند جوابگو باشد همانا کم کردن تقاضا و رساندن آن به  سطحی پایدار است، و آنگاه جهت دادن به تقاضا به سمتی که آب در آنجا در دسترس است. راه حل دیگر استفاده از فرآیند نمک زدایی یا وارد کردن محصولاتی است که نیازمند آب فراوان هستند و در مناطقی تولید می‌شوند که آب به وفور یافت می‌شود، چیزی که به آن آب مجازی می‌گویند.»

در زمینه این ورشکستگی در حال گسترش منابع آبی، برداشت از منابع آبی بسیار انرژی بر و هزینه بر می‌شود و از این رو قید و بندهای اقتصادی ایران را مجبور به اعمال تغییرات بزرگ در کشت دانه های گیاهی، سیاست های مربوط به واردات، و انتخابهایش برای تامین انرژی در داخل کشور می‌کند. منابع آبی به همان شیوه ای تمام نمی‌شوند که منابع انرژی مثل نفت یا گاز تمام می‌شوند، بلکه آن چه که روی می‌دهد این است که تامین آب از آنها رفته رفته سخت تر می‌شود، به عبارت دیگر عمیق بودن سفره های آبی موجب می شوند تا استفاده از پمپ و سپس نمک زدایی ضروری گردد، فرآیندهایی که نیازمند انرژی و هزینه بالا هستند و کشت گندم در آن مناطق را گران خواهد کرد.

رهبران سیاسی و مذهبی ایران باید تصمیم بگیرند که آیا ترجیح می‌دهند اکنون به اصلاحاتی عمیق دست بزنند و رنج تغییر را طی یک دوره مشخص بر خود هموار سازند، یا اینکه به وضعیت کنونی ادامه دهند و کشور را در آینده با یک تصادم هولناک مواجه سازند. برای درک بهتر وضعیت کنونی در ایران می‌توان از این مثال کمک گرفت: فرض کنید که راننده‌ای با سرعتی بالا به سمت دیواری بتونی در حال حرکت است، راننده برای توقف خودرو و سرنشینانش دو راه حل دارد: یکی این که از فاصله ای دور شروع به ترمز گرفتن کند و از این طریق انرژی وسیله نقلیه را کم کند و دیگر این که خودرو را از طریق کوبیدن به دیوار بتونی متوقف کند. 

خودکفایی به مثابه یکی از دلایل تنش آبی

ورشکستگی منابع آبی ایران بیش از هر چیز به سبب آرمان رهبران آن برای رسیدن به خودکفایی در تامین مواد غذایی بوده است، چیزی که به برداشت فزاینده از منابع آبی انجامید. تمرکز دولت بر خودکفایی تولید گندم نقشی اساسی در این بحران آبی بازی می‌کند، چرا که گندم به عنوان غذای اصلی ایرانیان تعریف می شود و از این رو باید در اندازه هایی بزرگ تولید شود.

همچنین از آنجا که بیشتر نواحی ایران خشک است، بنابراین در تولید گندم نمی توان تنها به باران تکیه کرد و کشت آبی این محصول در اولویت قرار می گیرد. از این گذشته طبق اطلاعات سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) میزان بازدهی محصول گندم در روش کشت آبی در ایران سه برابر بازدهی آن به روش دیم است، چیزی که خود به دلیلی دیگر برای روی آوردن بیشتر به کشت آبی می انجامد.

برنامه های حمایتی دولت ایران نیز وضعیت شکننده آبی در ایران را بدتر می‌کند. در سال ۲۰۱۶ کشاورزان ۱۴ میلیون تن گندم در ایران کشت کردند و از این میزان خرید ۱۲ میلیون تن آن (یعنی حدود ۸۵ درصد)  از سوی دولت تضمین شده بود، آن هم به قیمتی (هر تن ۳۴۰ دلار) که حدود دو برابر قیمت متوسط گندم صادراتی آمریکا در گلف کست و ۸۷ درصد گران تر از گندم صادراتی روسیه در نوروسیسک است.

احتمال کمی وجود دارد که در استفاده از منابع آبی زیرزمینی ایران تجدید نظر گردد. در واقع رهبران ایران به افزایش تولید گندم با افتخار نگاه می کنند. برای مثال در سپتامبر ۲۰۱۶ رئیس جمهور حسن روحانی گفت: «سال گذشته سالی خوب بود، چرا که میزان واردات گندم به کشور به صفر رسید. ما تصمیم داریم که در آینده برای صادرات گندم برنامه ریزی کنیم.» اگرچه دادهای وزارت کشاورزی آمریکا با ادعاهای رئیس جمهور روحانی در خصوص خودکفایی در تولید گندم سازگار نیست (طبق  این داده ها تولید سال ۲۰۱۶-۲۰۱۷ حدود ۱۵.۵ میلیون تن برآورد شده در حالیکه میزان مصرف ۱۸.۵ میلیون تن)، اما این ادعاها به صراحت بیانگر حمایت کامل حکومت ایران از تولید داخلی گندم است حتی اگر کشت آن به لحاظ آبی ناپایدار باشد.

 

تاریخ انتشار : ۱۷ تیر, ۱۳۹۷ ۱۰:۱۳ ب٫ظ
لینک کوتاه
مطالب بیشتر

نظرات

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

سخن روز

دادگاه نیلوفر حامدی و الهه محمدی، دو خبرنگار بازداشت‌شده، باید علنی برگزار شود!

بازداشت وکیفر خواست علیه الهه محمدی و نیلوفر حامدی فاقد وجهه قانونی است. کیفر خواست مملو از اتهاماتی است که هیچگونه پیوند و ارتباطی با موضوع پوشش اعتراضات ندارد. اگرپوشش خبری این دو، حتی نشر اکاذیب، تشویش اذهان عمومی، تبلیغ علیه نظام بوده باشد، بازداشت نه ماهه آنان فاقد هرگونه دلیل حقوقی است، زیرا که قانونگذار برای این گونه جرائم، حداکثر یک ماه بازداشت موقت و قابل تمدید برای یک ماه دیگر درنظر گرفته است

مطالعه »
یادداشت

مبارزه با کار کودک از راه قرار داد های بین المللی و آموزش

۸۵درصد از کودکان کار در ایران اتباع خارجی و مهاجرند. این کودکان از لحاظ قانونی غیرمجاز محسوب می‌شوند. اوراق هویتی ندارند، برخوردار از بیمه‌های اجتماعی نیستند و سازمان بهزیستی نمی‌تواند به تحصیل آنان کمک کند

مطالعه »
آخرین مطالب

صنعت ورشکسته‌ی خودروسازی در ایران

در ایران حدود ۲۴میلیون خودروی شخصی وجود دارد که بیشتر از ۶میلیون دستگاه آن پراید است. در واقع، پراید جایگزین پیکان شده است که زمانی در جاده‌های ایرانی بی‌رقیب بود.

فروتنی فکری، دریچه‌ای به سوی گفت‌وگوهای سازنده در شبکه‌های اجتماعی

اگر هریک از کاربران شبکه‌ها‌ی اجتماعی از موضع فروتنی فکری به بده‌بستان‌های آنلاین بپردازند، و تشخیص دهند که هر کاربرِ دیگری فرصتی برای رشد و پرکردن شکاف‌های دانایی‌شان فراهم می‌کند، آنگاه شبکه‌ها‌ی اجتماعی، به‌جای آنکه گودالی برای فروافتادن به نخوت فکری، خودبرحق‌بینی و قبیله‌گرایی باشند، رفته‌رفته به محیطی سرشار و بی‌نظیر برای رشد و پیشرفت انسانی بدل ‌می‌شوند.

این فساد سیاسی حتا به واشنکتن و لندن راه باز کرده بود

سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ با اوکرایین کار می‌کردم و از این‌رو رفت‌و‌آمد های به کئیف این شهر زیبا و تاریخی داشتم. بهترین خاطراتم از این شهر مردم خوب و زیبایی اوکرایین بود. اما بد ترین خاطراتم را مصیبت فساد اداری در اوکرایین با خود دارد. فساد اداری در اوکرایین شباهت های زیادی با افغانستان داشت.

نگاه به خویش پس از هجده ماه…

سازمان ما، سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت) با همان آرمان شش دههٔ پیش خود، با برنامهٔ مدون، با چارچوب سیاست‌گذاری روزآمد و با سیاست‌های روزانهٔ خود در راه ارزش‌ها و اهداف والای صلح، آزادی، برابری، مردم‌سالاری و عدالت‌اجتماعی استوار در راه برپایی جامعه و نظام سوسیالیستی دموکراتیک در میهن و جهان می‌رزمد.

یادداشت

مبارزه با کار کودک از راه قرار داد های بین المللی و آموزش

۸۵درصد از کودکان کار در ایران اتباع خارجی و مهاجرند. این کودکان از لحاظ قانونی غیرمجاز محسوب می‌شوند. اوراق هویتی ندارند، برخوردار از بیمه‌های اجتماعی نیستند و سازمان بهزیستی نمی‌تواند به تحصیل آنان کمک کند

مطالعه »
بیانیه ها

برگزاری موفقیت‌آمیز کنگرهٔ سوم حزب چپ ایران (فداییان خلق) را آرزومندیم!

تاریخ جنبش مشترک ما و تجارب برگرفته از آن، ما را به این باور و عزم راسخ رسانده است که علیرغم تفاوت‌های نظری، رزم مشترک ما و نیروهای ترقی‌خواه میهن‌مان درمان درد مشترک دیرینۀ مردم را تسهیل و تسریع خواهد کرد.

مطالعه »
پيام ها

برگزاری موفقیت‌آمیز کنگرهٔ سوم حزب چپ ایران (فداییان خلق) را آرزومندیم!

تاریخ جنبش مشترک ما و تجارب برگرفته از آن، ما را به این باور و عزم راسخ رسانده است که علیرغم تفاوت‌های نظری، رزم مشترک ما و نیروهای ترقی‌خواه میهن‌مان درمان درد مشترک دیرینۀ مردم را تسهیل و تسریع خواهد کرد.

مطالعه »
بیانیه ها

برگزاری موفقیت‌آمیز کنگرهٔ سوم حزب چپ ایران (فداییان خلق) را آرزومندیم!

تاریخ جنبش مشترک ما و تجارب برگرفته از آن، ما را به این باور و عزم راسخ رسانده است که علیرغم تفاوت‌های نظری، رزم مشترک ما و نیروهای ترقی‌خواه میهن‌مان درمان درد مشترک دیرینۀ مردم را تسهیل و تسریع خواهد کرد.

مطالعه »
برنامه و اساسنامه
برنامه سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
اساسنامه
اساسنامه سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
بولتن کارگری
شبکه های اجتماعی سازمان
آخرین مطالب

صنعت ورشکسته‌ی خودروسازی در ایران

فروتنی فکری، دریچه‌ای به سوی گفت‌وگوهای سازنده در شبکه‌های اجتماعی

این فساد سیاسی حتا به واشنکتن و لندن راه باز کرده بود

مبارزه با کار کودک از راه قرار داد های بین المللی و آموزش

نگاه به خویش پس از هجده ماه…