آیت اللە خمینی، متاثر از ابوالعلا مدودی روحانی برجستە پاکستانی بود کە از او آثاری چند را هم ترجمە کردەبود. مدودی راهی میانی مابین تئوکراسی و دمکراسی برگزید و در آثار خود از تئو ـ دمکراسی سخن بە میان آورد. او اگرچە معتقد بە تطبیق کردن شریعت بود، اما آن را از طریق اجماع مردمی امکان پذیر می دانست. او بخش اجرائیە، یا قوە مجریە را از طریق مردم در صورت عدم صلاحیت و جوابگوئی، قابل برکناری می دانست.
تا اینجا بخوبی می توان ایدەهای خمینی را در این سخنان بازیافت. پس او شاگرد خوب این روحانی نامدار پاکستانی بود کە برای ایجاد پاکستان اسلامی و جدائی آن از هندوستان کوشید.
اگرچە سخنان ابوالعلا مدودی تا حدودی راە را نشان می دهد، اما بحث اساسی کە همانا خود اسلام است، باقی می ماند. زیرا آنقدر قرائتهای متفاوتی از این دین در رابطە با چگونگی رابطە آن با سیاست وجود دارد کە بە هیچ وجە نمی توان بە قرائت واحدی دست یافت. اسلام از این لحاظ دین گوناگونی هاست، و بە نظر نمی رسد هیچگاە بە خوانش واحدی از هویت سیاسی خود در میان فرقەهای درونی اش برسد.
همین خصیصە، آنگاە کە نحلە خاصی از آنها بە قدرت سیاسی دست می یابند نیز بارز است. بعنوان مثال در ایران هنگامی کە بحث بر سر قوە مجریە و میزان تاثیرگذاری مردم بر آن (رای دادن یا خلع آن)، مطرح است ما شاهد رویدادها، ابراز مواضع و ماجراهای عجیب وغریبی هستیم. در واقع یافتن رئیس جمهوری کە بتواند هم بنیاد مردمی داشتە باشد (یعنی از طرف جمهور انتخاب شدەباشد) و هم در سطح معقولی معرف شریعت باشد، همیشە با مشکل جدی مواجە بودەاست. در تمامی سالهای گذشتە، داستان تعارض و اختلافات میان روسای جمهوری و هستە سخت قدرت، داستان قابل توجه و ادامەداریست.
اما بە نظر می رسد این دورە با انتخاب رئیسی و یا بە بیانی انتصخاب آن بە پست ریاست جمهوری، توانستەاند این معضل را حل کردەباشند. علت هم بە ظاهر سە مورد است: گوش بە فرمانی رئیس جمهور انتصخابی از ولی فقیە، اعتقاداش بە برخوردهای چکشی و سرانجام کم سوادی زبانزد عام و خاص اش (اینکە شش کلاس سواد دارد).
بە این ترتیب با حضور فردی مانند او امر انطباق میان تئو (خدا) و دمو (مردم)، حل می شود. زیرا بیسوادی و گوش بە فرمانی او، امر تبعیت مقام رئیس جمهوری از خدا از طریق شورای نگهبان و مقام معظم رهبری را تضمین می کند؛ و همزمان بعنوان فردی کە از طریق جمهور خاصی انتخاب شدەاست، امر اجماع مردمی هم شامل حالش می شود.
بە این ترتیب وصایای ابوالعلا مدودی و آیت اللە خمینی در زمان ولی فقیە دوم عملا پیادە می شوند!
