وقتی که تصویر “دونیال لونا” در سال ۱۹۶۶به عنوان اولین مدل سیاه پوست روی جلد مجله “وگ” در انگلیس ظاهر شد، سر و صدای زیادی به پا کرد و در جامعه به بحث های سیاسی زیادی دامن زد. حال، بیش از نیم قرن از آن زمان گذشته است، و دیده می شود که در دنیای مد از سیاه پوستان استفاده بیشتری می شود، از طرفی، رنگ مشکی هم در نمایش های مد و هم درعکس های تبلیغاتی بیشتراز قبل دیده می شوند. اما با کمی دقت می توانید این سؤال را مطرح نمایید که به راستی صنعت مد تا کجا و به چه اندازه متنوع (مدل های سیاه و سفید پوست) است؟ شاید به راحتی به یک جواب قطعی نرسید، اما باید گفت که این صنعت هنوز که هنوز است، قطبی است. به عنوان مثال در پاییز سال ۲۰۱۹، مجله مد آلمانی “Elle”، با انتشار نه تنها لباس های با رنگ سیاه، بلکه صفحه ای با تصاویر مدل های سیاه پوست را در شماره ای تحت عنوان “بازگشت به سیاه!”، توفانی به پا کرد و واکنش های انتقادی زیادی را به همراه داشت. تا آنجا که برخی انتقادها در این جهت بود که تاکید بر سیاه و سیاه پوست بودن توسط این مجله مد، به عنوان یک روند تلقی می شود.
مبارزه برای توسعه و تنوع ادامه دارد
به هر حال، روشن است که موضوع تنوع در صنعت مد، تا چقدر سیاسی است. این همان چیزی است که نادیا ساعده ایتانی متولد شهر “زاربروکن” آلمان از مادر و پدری فلسطینی و تحصیلکرده دانشگاه آزاد برلین به آن توجه کرده و از آن صحبت می کند، او درکنار شغل خود به عنوان مددکار اجتماعی، به عنوان مدل نیزفعالیت می کند. این زن جوان ۲۸ ساله می گوید: پیشنهاد شغلی برای او به سختی داده می شود، برای او رقابت بسیار سخت است، من با چهره مدل های معمولی مطابقت ندارم. در آلمان، هنوز هم سفید، باریک و بلند قد و بلوند سهم اصلی را دارند. او در باره مشکلات کاری اش می گوید: به عنوان مثال، وقتی یک مشتری با او تماس می گیرد و می گوید که می خواهد از چهره اش در یک کارزار تبلیغاتی استفاده کند و از او می خواهد که در برنامه تبلیغاتی او، روسری اش را از سر بردارد و به طرف آسمان پرتاب کند. ساعده می گوید: این کار برای او غیر قابل تصور است، زیرا برای او روسری بخش مهمی از هویت اوست، در کشور ما آلمان، دختران زیادی هستند که روسری به سر می کنند و می خواهند در بخش مد فعالیت شغلی داشته باشند، بنابراین باید شانس شغلی برای آنها فراهم باشد، البته باید گفت که به دلیل وجود شبکه های مجازی، شرایط بهتری به وجود آمده است. از طرف دیگر، صنعت مد می خواهد که تنوع بیشتری داشته باشد. از رنگ های بیشتری استفاده می کند، همچنین، به ویژه در سال های اخیر مدل های سیاه پوست،پیشنهاد کاری بیشتری گرفته اند. البته باید گفت که این سمت گیری های جدید، مربوط به جنبش “Black Lives Matter”+ است که صدایش در سالهای اخیر بلندتر و بلندتر شده است. تا جایی که در پاییز سال ۲۰۱۵، فقط ۲۲.۶ درصد از مدل های سیاه و سفید پوست در نمایش های هفته مد نیویورک حضور داشتند، حال این تعداد تقریباً دو برابر شده و در فصل مد پاییزی سال ۲۰۲۰، این رقم به ۴۳.۶ درصد افزایش یافته است. این ارقام پلاتفرم اینترنتی The Fashion Spot++ ایالات متحده، گزارش “تنوع” را در دنیای مد نشان می دهد. مبارزه برای توسعه و تنوع در دنیای مد ادامه دارد.
با کلیشه ها باید مبارزه کرد
دومینیک بوکر مدیر انتخاب مدل های مناسب برای مشتریان خود در سراسر جهان می گوید: قبل از هر مأموریت، وی در جلسه ای توجیهی، درخواست هایی را دریافت می کند که بیان می کنند، مدل مورد نظر باید چند ساله باشد، چه جنسیتی داشته باشد و اغلب اوقات حتی از چه ریشه باشد و از کجا آمده باشد. بوکر که خود سیاه پوست است، از افزایش علاقه به مدل های سیاه پوست انتقاد دارد. او می ترسد که شرکتها و برچسب ها همیشه از روی علاقه واقعی، مدل ها را انتخاب نکنند، دلایل زیادی برای توجه به تنوع و انتخاب ها در بازار مد وجود دارد، به این نمی توان پیشرفت گفت، که همه به یکباره و ناگهانی به مدل های سیاه پوست رو بیاورند و همه چیز را پوشش بدهند، این دیگر حتی آزار دهنده می شود که چگونه اغلب کلمه تنوع، قربانی کلیشه ها می شود، مانند نقش تکراری یک مدل سیاه پوست در تبلیغ مربوط به وسائل ورزشی. باید پیشنهاد های دیگری هم به مشتری های خود داد. باید با کلیشه ها مبارزه کرد. به نظر وی، تنوع نه تنها باید در پیش زمینه باشد، بلکه باید نقش مهمی نیز در پشت صحنه داشته باشد. ارائه مدل های مختلف کافی نیست، ساختار تیم ها و شرکت ها نیز برای تغییر، تعیین کننده هستند. صنعت مد مجبور است و باید آن را جدی بگیرید و به معنی تنوع ، توجه دقیقی نشان دهد. او گفت: معنای تنوع در گفتمان علوم اجتماعی، به دسته های مختلفی مانند سن، رنگ پوست، جنسیت، منشأ قومی، مذهب، گرایش جنسی یا معلولیت ها اشاره دارد. بنابراین تنوع اجتماعی بسیار بیشتر از رنگ پوست است. تقاضاهای متنوع شدن صنعت مد از مدت ها قبل وجود داشته است. زیرا بر آنچه از نظر ما زیبا یا “طبیعی” است تأثیر می گذارد. بحث های عمومی درباره نقش جنسیت و تنوع فرهنگی در صنعت مد نشان می دهد که این آرمان های هنجاری زیبایی، تا چقدر بحث برانگیز هستند.
باید گفت اکنون، ساعده راه خود را پیدا کرده است. اگرچه سوالات زیادی دریافت می کند و مجبور می شود به آنها پاسخ بدهد، اما او تصمیم گرفته است به صورت پاره وقت در بخش مد فعالیت نماید تا بتواند بطورآگاهانه به درخواست مشتری های خود جواب بدهد. علاوه بر این، او به همراه دو نفر از دوستان خود آژانس Blackhead Concepts را تاسیس کردند که در زمینه های مختلف به هنرمندان، برنامه هایی را ارائه می دهند. این آژانس کمپین ها و برنامه های انتخاباتی را اجرا می کند و می خواهد در مورد نژاد پرستی و تنوع در صنعت مد در جامعه، آگاهی ایجاد کند. ساعده امیدوار است که در شکل گیری و پیشرفت هر چه بیشتر دنیای مد، نقشی داشته باشد. او می گوید: “نسل ما آگاه است و صدایش بلند، ما می بینیم که جامعه ما متنوع شده است، و این نیز باید در دنیای مد به خوبی دیده شود”.
او می گوید شاید نکته اصلی و کلیدی این بحث ها، کلمه تنوع است. پشت این کلمه، آرزو های زیادی نهفته است که افراد مختلفی از جامعه ما تلاش می کنند تا در عرصه مد، نمایندگی داشته باشند. بنابراین عرصه وسیع مد نمی تواند به چند گروه محدود شود. زیرا برای حفظ وجود خود می بایست نسبت به همکاری با دیگران اقدام نماید، و همچنین باید در انتظار انتقاد های دیگران نیز باشد و در بحث های داغ، لحظه ای مکث کرده و صدای دیگران را بشنود. به عنوان مثال مجله آلمانی “Vogue” یک کانال آنلاین را در سال ۲۰۱۹ راه اندازی کرد که در آن مدل ها، طراحان، سبک ها و عکاسان، از تجربیات نژادپرستی خود گزارش می دهند. و امسال “ایمان آئیسی” اولین طراح از جنوب صحرای آفریقا بود که طرحهای خود را در هفته معروف اوت کوتور در پاریس به نمایش گذاشت. او از میان سه طراح مد آفریقایی، تنها کسی بود که موفق شد تا مجموعه طرح های خود را در آنجا ارائه دهد.
+ – Black Lives Matter که نام اختصاری آن”BLM”است، یک جنبش اجتماعی است که در سال ۲۰۱۳ شکل گرفت و علیه خشونت نژادپرستانه پلیس ایالات متحده آمریکا فعالیت می کند. این جنبش با هشتگ # BlackLivesMatter، وقتی مورد توجه بسیاری از مردم قرار گرفت که دادگاه، تبرئه جورج زیمرمن، پلیسی را که به سرمارتین تریون، نوجوان آفریقایی- آمریکایی شلیک کرده بود اعلام کرد و باعث شوک و نفرت شدیدی در جامعه شد و در پی آن در سراسر کشور آشوب و تظاهرات به پا گردید.
“نمی توانم نفس بکشم”: در سال ۲۰۲۰، یک آفریقایی تبار آمریکایی در یک عملیات خشونت آمیزپلیس، در مقابل دوربین ها و چشم ملیون نفر ها نفر کشته شد. تصاویر آخرین لحظات زندگی جورج فلوید که می گفت: نمی توانم نفس بکشم، در سراسر جهان مخابره و باعث حیرت مردم دنیا شد. جنبش Black Lives Matter نسبت به این اقدام خشونتبار پلیس واکنش تندی نشان داد و توانست ملیون ها نفر از شهروندان آمریکا را علیه نژاد پرستی و خشونت پلیس، به خیابان ها کشید و جامعه آمریکا را متاثر کرد.
++ -“The Fashion Spot” (گزارشگران مسائل مد در سطح جهان)، در هر شش ماه، نشستی برگزار می کنند و گزارش های مختلف در باره مد، تنوع دنیای مد و فضای سیاسی و اجتماعی مربوط به آن را بررسی می کنند، و اینکه در هر فصل کاری، چه پیشرفت هایی حاصل شده و چه مشکلاتی به جا مانده است.
جمعه ۷ خرداد ماه ۱۴۰۰- ۲۸ مای ۲۰۲۱
