جمهوری اسلامی، بە محض شروع کار دولت سیزدهم توبرە خود را برای استفادە بهینە از امکانات همسایگان در مقابلە با تحریم های غرب سریعا دوخت. حاکمیت تصور می کند کە با ایجاد تحرک در این زمینە می تواند اقتصاد کشور را از بحران نجات دادە و بنوعی آن را سر پا نگە دارد.
وزیر امور خارجە، سفرهای پیاپی خود را بە کشورهای منطقە آغاز کرد. از سوریە و لبنان گرفتە تا روسیە، و نیز زمزمەهای مذاکرات نیمە علنی و علنی و مخفی با عربستان و امکان امضاء قراردادی از نوع قرارداد بیست و پنج سالە با روسیە، البتە علیرغم عدم اجرائی شدن مورد چینی آن تا لحظە کنونی، ورد سر زبان رسانەهای حکومتی کشور گردیدەاست.
و این در حالیست کە ژئوپولیتیک منطقە تغییر کردەاست و مشخصە اصلی آن خود را در افغانستان و قفقاز جنوبی باز می یابد. دو مشخصەای کە بە مراتب بر خلاف انتظار جمهوری اسلامی، استراتژی دولت سیزدهم را علیرغم خوش بینی آن با مشکلات بە مراتب بزرگتری روبرو ساختە و خواهد ساخت. و البتە در کنار این دو می توان بە خود لبنان و سوریە هم اشارەکرد، کە در اولی هنوز بعلت بحران شدید اقتصادی و نفوذ صریح سعودی ها نمی توان از برداشت محصول بە ظاهر کاشتە شدە و یا توقعات مطرح شدە توسط جمهوری اسلامی سخن گفت، امری کە خود تحلیل گران هم امکان آن را بفرض بوقوع پیوستن آن بە آیندەای نامعلوم ارجاع می دهند؛ و مورد سوریە هم کە هنوز از دخالت خارجی بشدت در رنج است و عدم ثبات دولت بشار اسد مشخصە عینی آن است همە نشان از آن دارند کە فعلا نمی توان از قراردادهای اقتصادی آنچنانی و امکان سودآوری اشان گفت.
از طرف دیگر با انتخابات زودرس عراق و مشارکت بسیار کم مردمی در آن، و سقوط قابل توجە رای نزدیکترین متحد ایران در این کشور، ما با مولفە دیگری از تغییر ژئوپولیتیک در منطقە روبرو خواهیم شد کە از جملە خود را در تضعیف مشروعیت پایە مردمی قدرت سیاسی در عراق و تضعیف نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی بازتاب می دهد. امری کە خلاف تصور و برنامە دولت ابراهیم رئیسی عمل می کند، و جمهوری اسلامی را در مقابل رقبای منطقەای قدرتمندتری در عراق قرار خواهد داد.
پس وضعیت منطقەای نظام حاکم بر ایران، علیرغم وعدە و وعیدهای نظام حاکم، نە تنها در جهت مثبت و رو بە رشد حرکت نمی کند، بلکە بوضوح علائمی بحرانی از خود مخابرە می کند. بە بیان دیگر خروج آمریکا از افغانستان و تضعیف موقعیت کلی ایالات متحدە بشیوە خودبخودی بە معنای تقویت نظام جمهوری اسلامی در منطقە و امکان استفادە از امکانات موجود در آن نبودە و نیست.
اما جمهوری اسلامی نظامی آمریکا ستیز است و بە نظر می رسد بر اساس یک مش اخلاقی معین کە خود را در غیرت گرائی سنتی و اسلامی باز می یابد، در نظر دارد علیرغم همە مشکلات موجود و وضعیت بد معیشتی مردم کشور، راە را تا آخر برود. حاکمیت بە همسایگانی دل بستە است کە خود سراسر در بحران بەسر می برند، و یا اینکە کماکان بعلت عدم اطمینان از جمهوری اسلامی و یا قرارگرفتن در معادلات و روابط جدید، ساز دیگری را بە احتمال قوی خواهند زد.
واقعیت این است کشورهای منطقە لااقل در کوتاە مدت از امکان پختن نانی برای شکم گرسنە اقتصاد کشور ناتوان خواهند بود. و جمهوری اسلامی کە بشدت در پی آن است با دست پر بە مذاکرات بعدی برجام برود، نتواند از این رهگذر امتیازی آنچنانی در مقابل رقبای غربی خود دست و پا کند.
