خشونت روز افزون حکومتی علیه زنان ایران در آستانه روز جهانی رفع خشونت علیه زنان

فعالان حقوق زنان در جهان  از سال ۱۹۸۱، روز بیست و پنجم نوامبر (۱) را که سالگرد قتل خواهران میرابل است، به منظور روز مبارزه با خشونت مبتنی بر جنسیت گرامی داشته اند. این تاریخ برای گرامیداشت خواهران میرابال، سه فعال سیاسی از جمهوری دومینیکن که در سال ۱۹۶۰ به دستور رافائل تروخیلو، حاکم این کشور به طرز وحشیانه ای به قتل رسیدند، انتخاب شده است. مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۹۹ (۱) نامگذاری این روز را به عنوان روزی جهانی تصویب کرد تا از این طریق همه ساله افکار عمومی جهانیان، بیش از پیش به مبارزه با خشونت علیه زنان معطوف شود.

خشونت علیه زنان پدیده‌ای است که درآن زن صرفا به علت زن بودن و جنسیت خودش، مورد آزار و تضییع حق از سوی جنس مخالف و جامعه مرد سالار قرار می‌گیرد. مجمع عمومی سازمان ملل متحد خشونت علیه زنان را «هرگونه عمل خشونت آمیز بر پایه جنسیت که بتواند منجر به آسیب فیزیکی (بدنی)، جنسی یا روانی زنان بشود» تعریف کرده است که شامل « تهدید، اجبار یا سلب اختیار و آزادی (چه در اجتماع و چه در زندگی شخصی)، به‌صورت پنهان یا آشکار انجام شود.» می شود. کمپین سال ۲۰۲۲ اتحاد! فعالیت برای پایان دادن به خشونت علیه زنان و دختران، با هدف بسیج همه جامعه برای تبدیل شدن به یک فعال در عرصه مبارزه خشونت علیه زنان است. به همین دلیل تم امسال سازمان ملل متحد «فعالیت برای پایان دادن به خشونت علیه زنان و دختران» است (۲).

زنان ایران امسال در حالی به استقبال روز جهانی منع خشونت علیه زنان میروند که خود بیش ازهمیشه قربانی خشونت و تعرض جنسی در خیابان‌ها و زندان های ایران از سوی ماموران پلیس جمهوری اسلامی شده‌اند. ماموران سرکوب با وقاحت به قصد تحقیر، تنبیه و ارعاب، اقدام به تعرض به زنان معترض در ملاء عام و بازداشتگاه می‌کنند. به آنها توهین وفحش های جنسی می‌دهند با این خیال که زنان را از حضور در خیابان بازدارند. تعرض جنسی به زنان چه در زندان و چه در خیابان، تکرار تجربیات آنان در دهه ۶۰ رژیم بوده و شیوه جدیدی نیست.

حقوق اولیه وانسانی زنان ایران سال‌هاست، به خصوص در خلال چهار دهه‌ی گذشته، چه از سوی دولت و چه به واسطه‌ی سنت و فرهنگ زن‌ستیزانه در قلمرو جامعه، درحلقه انواع تبعیض‌ها، سرکوب و کشتار گرفتار و زیر پا گذاشته شده‌ است. امروز زنان و دختران مانند آتش زیرخاکستر، دوباره بلند شده اند وروسری های خود را که نمادی از امتناع حکومت، از دادن حق تعیین سرنوشت به آنها میدانند به اعتراض به آتش می کشند. خواسته های زنان تنها حجاب نیست، انتخاب پوشش صرفأ یکی از مطالبات آنان است.  زنان و دختران جوان ما هر روز در کف خیابان ها، نه فقط از نداشته ها خود و خشونتی که بر آنها شده و میشود، بلکه از فاصله طبقاتی، فقر، فساد درون حاکمیت، تقسیم نابرابر ثروت و امکانات در کشور و محیط زیست حرف میزنند.

شکاف جنسیتی در ایران بشدت بالا است، این نابرابری را دربسیاری از فرصت های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی میتوان دید. وجدان عمومی این حجم از نابرابری را قبول نمیکند.وهمچنین با ضروریات و احتیاجات زندگی امروز در جهان سازگار نیست. مسئولان حکومتی به جای اینکه با بی عدالتی جنسیتی مقابله کنند، تمام قد در برابر مطالبات زنان، بعنوان نیمی از جمعیت ایران ایستاده وبا تحقیراز تریبون های مختلف، زنان را شهروندان درجه دوم محسوب و غیر از خدمت خانگی و فرزندآوری نقشی برای آنان قائل نیستند.

خشونت‌های متعددی در این سال ها  بر زنان تحمیل گردیده که تجاوز، اسیدپاشی، ترویج کودک‌همسری و چند همسری، کنترل بدن زنان و واجبار آن‌ها به بارداری، جرم‌انگاری سقط جنین، شکاف دستمزدها میان زنان و مردان، سهمیه بندی جنسیتی دانشگاه ها، دسترسی نابرابر زنان به فرصت‌های شغلی، حذف زنان از بسیاری از مسابقات ورزشی یا ورزشگاه‌ها از نمونه‌های بارز آن است. زنان ایران بارها خواستار تغییر قوانین مربوط به ازدواج، طلاق، سرپرستی وحضانت فرزندان، ارث وغیره شده اند. قوانینی که اصولاً زن را نصف مرد به حساب آورده و اختیار اشتغال، حق ظلاق، تحصیل و خروج از کشور را از آنان سلب و به شوهر می‌دهد (۳-۱۱).
ساختار والگوی قانونی خشونت علیه زنان درایران با سیستماتیک شدن تبعیض جنسیتی در حوزهٔ حقوق زنان به سرعت در حال تغییر است و زنان مدام از عرصه‌های مختلف حذف‌ یا حضورشان محدود شده‌ است.  ایران در بین ۱۲ کشوری قرار دارد که تاکنون قانونی برای مقابله با خشونت و ازجمله خشونت خانگی ندارد، لایحه تامین امنیت زنان در برابرخشونت، که رئیس‌جمهور وقت درسال ۱۳۹۹دستور رسیدگی فوری بر آن صادر کرد، هنوز طی سال‌های متمادی تنها تغییر نام داده است و خاک می‌خورد (۱۲).

از طرف دیگر مجازات‌های تعیین شده برای جنبه عمومی جرائم در ایران نه تنها بازدارنده نیست بلکه قوانین با حمایت از مجرم و فرد خشونت گر در بسیاری از موارد مشوق و مروج قتل های ناموسی و خشونت علیه زنان بوده است. برای مثال میتوانیم به قتل های ناموسی اشاره کنیم.  یکی از معضلات اساسی در ایران در مورد خشونت علیه زنان و قتل‌های ناموسی، علاوه بر نبود قانون عدم تناسب میان مجازات با جرم است. بر اساس ماده ۶۱۲ قانون مجازات اسلامی، پدری که فرزندش را بکشد، یا اگر قتل عمدی صورت گیرد و قاتل به دلیل عفو اولیای دم قصاص نشود، به جهت جنبه عمومی جرم به سه تا ده سال حبس محکوم می‌شود. موردی که برای رومینا اتفاق افتاد هم همین بود و پدر نهایتا به ۹ سال حبس و پرداختِ دیه در حق مادررومینا محکوم شد (۱۳). این حکم نه برای مادر رومینا قابل قبول بود و نه برای افکار عمومی.

قتل رومینا در واقع آغازی شد برای اصلاح ماده ۶۱۲ قانون مجازات و تشدید مجازات اقدامات این چنینی و قتل های ناموسی که تبلیغات زیادی  هم با این مضمون  همراه بود که این اصلاح در قانون، تغییری عمده و در جهت افزایش قابل توجهی جهت جلوگیری از فرزند کشی است، در صورتیکه در لایحه اصلاح شده  تنها تغییر، عبارت است از تشدید حداقل مجازات از۳ به ۵ سال حبس. یعنی تفاوتی در حداکثر مجازات که ۱۰ سال است ندارد و صرفأ حداقل مجازات از۳ سال به ۵ سال افزایش یافته. با این حساب تغییرمعنا داری صورت نگرفته و حتی در صورت تصویب لایحه اصلاحیه ماده ۶۱۲ در مجلس ممکن است فرزند کش به ۵ سال حبس محکوم شود که با گذراندن دو سوم دوران محکومیت از زندان آزاد خواهد شد (۱۴)  .
قانون اساسی (۱۵) ایران ترکیبی از دین سیاسی و جمهور مردم است، یعنی انتخابات و دین، که در آن دین سیاسی و در راس آن ولایت فقیه وشورای نگهبان برتری دارد (اصول ۴ تا ۱۰ و ۱۱۰ قانون اساسی) (۱۵). قانون های دیگرازجمله قانون مجازات, براساس داده ها و تعاریفی که در قانون اساسی آمده، تعیین خواهند شد. در اصل ۱۷۷ قانون اساسی (۱۵) تاکید شده که قوانین درابطه با مسئله دین غیرقابل تغییرند.  بنا براین تا موقعی که دین سیاسی تعیین کننده روند های قانونی در کشوراست، امیدی برای تغییر معنا دار در قوانین به نفع زنان نخواهد بود.

زنان ایران روز بیست و پنجم نوامبر را با جنبش زن، زندگی، آزادی پیوند زده و مبارزه علیه دیکتاتوری را برای تأمین، تضمین و تثبیت جامعه‌ای عادلانه و بدون شکاف جنسیتی و هرگونه خشونت و تبعیض به پیش خواهند برد.

منابع
International Day for the Elimination of Violence against Women (un.org)-۱
International Day for the Elimination of Violence against Women | United Nations-۲
۳-امام جمعه موقت تهران : اجرای «قانون حجاب» مطالبه ماست – خبرآنلاین (khabaronline.ir)
۴-«دختر آبی» که در اعتراض خودسوزی کرد درگذشت (radiozamaneh.com)
۵-ترویج کودک همسری و تبعیض جنسیتی در کتاب درسی پایه دوازدهم – میدان (meidaan.com)
۶-ابتکار جنجالی برای ترویج چند همسری در ایران – DW – ۱۳۹۸/۸/۲۲
۷-روزنامه «هم‌میهن»: فشار به زنان بیمار و دختران دبیرستانی برای بچه‌دار شدن بالا رفته (iranintl.com)
۸-اتهام سقط‌ جنین برای مادران بارداری که فرزندشان به دنیا نیاید | شهرآرانیوز (shahraranews.ir)
۹-مجازات سقط جنین | حکم سقط جنین عمدی چیست؟ – ⚖️ پلتفرم حقوقی ترازو (etarazoo.com)
۱۰-پیشگیری از اسید پاشی و لزوم “توقف چرخه خشونت” – ایرنا (irna.ir)
۷۲۴۲-۱۱_۲۰۱۷-۳-۸-۱۲-۲۷-۲۲.pdf (usb.ac.ir)
۱۲-لایحه تامین امنیت زنان، معطل رسیدگی (hamshahrionline.ir)
۱۳-جزئیات جدید پرونده قتل رومینا اشرفی دختر گیلانی/ پدر خواسته کثیفی از رومینا داشت + مادر افشاگری کرد (khanefootball.com)
۱۴-بررسی لایحه اصلاح ماده ۶۱۲ قانون مجازات اسلامی درباره مجازات قتل فرزند توسط پدر • وکلاپرس (vokalapress.ir)
۱۵-متن کامل قانون اساسی با حواشی و اصلاحات | قانون (ghanoon.ir)

گروه کار زنان سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت)