جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ - ۱۲:۵۴

جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ - ۱۲:۵۴

در آستانه جنگ داخلى یا جنگ داخلى؟

تشديد آتش نفاق ميان شيعيان و سنيها، تنها به خود عراق محدود نخواهد ماند. و اين ميتواند خيلى سريع به مناطق و کشورهاى ديگرى هم کشيده شود که در آنها شيعيان و سنيها از درصد بالائى برخوردارند

علاوه بر بحران مربوط به عدم تشکیل دولت عراق که بعد از گذشت بیش از سه ماه از اعلام نتایج آن، هنوز موفق به ایجاد آن نشده اند، فاکتور دیگرى به لیست فاکتورهاى بحران زاى این کشور اضافه شده است، و آن عبارت است از خطر شروع جنگ داخلى در شکل مذهبى آن. چند روز پیش، رسانه ها از انفجار شدیدى در حرم امام عسکرى و حرم امام هادى در سامرا خبر دادند که در جریان آن بخشى از این مکان مذهبى به کلى نابود شد و بخشهاى دیگرى از آن به شدت آسیب دیدند. و این درست دو روز بعد از حمله خونین به محله شیعیان در جنوب بغداد صورت گرفت که در جریان آن دهها تن کشته شدند. 
البته قبلا نیز افکار عمومى جهان، بعد از اشغال عراق از طرف آمریکا شاهد کشت و کشتارهاى خونین طرفین شیعى و سنى از هم بودند، که در جریان آنها لااقل صدها تن از مردم بیگناه قتل عام شدند، اما آنچه که این بار، وضع را جطرناکتر جلوه میدهد، تاثیر تخریب این مکانها در شدت بخشیدن به جو اختلافات مذهبى در میان مردم این کشور است.
انفجار این مراکز به حدى جو را ملتهب کرده که علیرغم خواست کسانى مثل آیت الله سیستانى به خویشتن دارى مردم، و سخنان جعفرى پیرامون این مسئله که عاملان این کار دشمنان حفظ وحدت ملى عراق هستند، باز مردم شیعى شوریدند و ضمن تظاهرات خشمگینانه، تعدار زیادى از مساجد سنیها را مورد حمله قرار دادند و تعدادى از ملاهاى سنى را نیز به قتل رساندند. علاوه بر آن، افراد مسلح در بصره به زندان این شهر یورش برده و عده اى از زندانیان سنى را در این زندان به قتل رساندند.
بى گمان مسئله به اینجا ختم نخواهد شد، و حوادث خونبار دیگرى در پیش خواهند بود. اما آنچه که پیش از هر چیز دیگر مردم و نیروهاى مسئول و صلح طلب را نگران کرده است، احتمال شروع جنگ داخلى در فرم مذهبى آن است که میتواند سراسر کشور را فرا گرفته و مصائب بسیار بیشترى را بر مردم این کشور بلادیده تحمیل کند.
اما اینکه واقعا احتمال جنگ داخلى در عراق با این حادثه کاملا قطعى شده است یا نه ، مفسرین را عملا در دو جبهه قرار داده است. بعضیها معتقدند که با وجود حضور رهبران مذهبى مسئول که از هم اکنون مردم را به خویشتن دارى تشویق کرده اند، احتمال این جنگ بسیار ضعیف است، و در جبهه مخالف نیز کسانى معتقدند که این قضیه به منزله به صدا درآوردن ناقوس جنگ داخلى است که البته از مدتها قبل عملا شروع شده ، اما به علت حضور نیروهاى خارجى و کنترل نسبى آنها بر اوضاع، جلوه تمام عیار نیافته است.
به نظر من میتوان بیشتر با نظر جناح دوم موافق بود. تمام شواهد موجود در عراق کنونى نشان از تعمیق شکاف میان ملیتهاى مختلف و مذاهب مختلف دارد. اساسا تقسیم جمعیت کشور به هویتهاى ملى و مذهبى خود نقطه شروع جدى این بحران به درازاى زمان بوده است. و اکنون با هویت یابى قانونى آنها حول لیستهاى مختلف انتخاباتى، عملا به پایه هاى اساسى هویت سیاسى کشور تبدیل شده اند و بدین ترتیب بذر نفاق، چند دستگى و تشتت را در میان آنان عمیقتر کرده است.
وجود عینى این پدیده و گسترش آن، مخالفان وضع کنونى عراق را به این فکر انداخته است که کمال استفاده را از این وضعیت بکنند. جنگ، خشونت، ترورهاى کور، و حالا حمله به اماکن تاریخى و مذهبى که علاوه بر اهمیت مذهبى این اماکن، از یک اهمیت تاریخی_ هویتى نیز برخوردارند، هم اکنون به ابزارهاى اصلى تبدیل شده اند. تخریب این مکانها علاوه بر اینکه تخریب تاریخ و گذشته یک تمدن باستانى و یک کشور است، بمنزله فشار دادن دگمه هاى یک روند خطرناک در کشور است، که آن هم روند شروع و تشدید جنگ داخلى است. البته اگر این اعمال نتوانند فورا و مستقیما به چنین امرى یارى رسانند اما به آتش نفاق و چند دستگى بیشتر دامن زده و درست در پراکندن این جو بى اعتمادى است که میتوان در صورت تکرار این حوادث به انتظار قطعى جنگ داخلى نشست. یعنى چنان جنگى که حتى قابل کنترل از طرف نیروهاى خارجى هم نباشد.
اما علاوه بر این، میتوان از تاثیر بیشتر این حوادث بر پیچیده تر کردن روند تشکیل دولت در عراق سخن گفت. مطلعیم که میان جناحهاى مختلف سیاسى این کشور کشاکشها، مذاکرات و روندهاى پشت پرده حول چگونگى تشکیل دولت ادامه دارد. علاوه بر مشکلات و تضادهاى در ون خود جناحهاى اصلى، ما شاهد کشاکشهاى جدى به ویژه میان جناح سنى و جناح شیعى هستیم. لیست شیعیان اساسا از تشکیل یک دولت با حضور نسبتا بالاى سنیها در پستهاى اصلى کشور مخالف است و جناح کردى نیز خواهان دادن امتیازات بیشتر به پست ریاست جمهورى و پارلمان این کشور میباشند. بنابراین با توجه به اینکه تضاد اصلى اکنون میان جناح سنى و شیعى است، بروز این گونه حوادث میتواند وضعیت را پیچیده تر کرده و روند توافق میان آنها را بسیار دشوارتر از سابق کند.
و سرانجام حتى فراتر از این میتوان گفت که تشدید آتش نفاق میان شیعیان و سنیها، تنها به خود عراق محدود نخواهد ماند. و این میتواند خیلى سریع به مناطق و کشورهاى دیگرى هم کشیده شود که در آنها شیعیان و سنیها از درصد بالائى برخوردارند. بنابراین آتش جنگ داخلى نه تنها خود عراق بلکه تمام منطقه را به شکلى جدى در ورطه خطرى جدى خواهند انداخت. خطرى که همه در آن خواهند سوخت. در چندین دهه اخیر ما شاهد همزیستى مسالمت آمیز ادیان و اقوام مختلف در کنار هم بودیم و اکنون این همزیستى در خطر جدى قرار دارد. و عاملان این وضع دشوار عبارتند از جنگ طلبان نئو محافظه کار آمریکائى، نیروهاى تندرو اسلام سیاسى در منطقه، و سرانجام نیروهاى تندرو ملى اى که هویت خود را بر همه چیز رجحان میدهند.

هفتم اسفند ١٣٨۴

تاریخ انتشار : ۸ اسفند, ۱۳۸۴ ۳:۴۰ ب٫ظ
لینک کوتاه
مطالب بیشتر

نظرات

Comments are closed.

سخن روز

حملۀ تروریستی در مسکو را محکوم می‌کنیم!

روشن است که چنین حمله‌ای نیاز به تیمی حرفه‌ای و سازماندهی و تدارکی نسبتاً طولانی و گسترده دارد. در عین حال، زود است که بتوان تحلیل جامع و روشنی از ابعاد پشت پردۀ این جنایت و اهداف سازمان‌دهندگان آن ارائه داد. هدف از این یادداشت کوتاه نیز  در وهلۀ نخست مکثی است بر قربانیان این حمله و حملاتی از این دست. قربانیانی که تنها سهم‌شان از سازمان‌دهی و تدارک چنین جنایاتی و علل پشت پردۀ آن، هزینه‌ای است که با جان و سلامتی‌شان می‌پردازند.

مطالعه »
یادداشت
تظاهرات آتش بس در آمریکا

شعبده بازی بایدن بر روی جنگ غزه

ممکن است به اشتباه کسی را با تیر زد یا جایی را تصادفی بمباران کرد ولی امکان ندارد که دو میلیون نفر را تصادفی با قحطی و گرسنگی بکشید.
قحطی در غزه قریب الوقوع است و پیامدهای آنی و بلندمدت سلامتی نسلی را به همراه خواهد داشت.

مطالعه »
آخرین مطالب

از قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل و برقراری آتش‌بس فوری و پایدار در غزّه حمایت می‌کنیم!

ما فداییان خلق ایران از نخستین روز آغاز جنگ ضمن محکوم کردن و غیرقابل توجیه خواندن عملیات مسلحانه و نظامی علیه مردم بی‌دفاع غیرنظامی، همراه و هم‌صدا با آزادی‌خواهان جهان خواهان آتش‌بس فوری و تأمین حقوق حقّهٔ مردم فلسطین شدیم. با این رویکرد ما مهار مقاومت آمریکا و تصویب قطعنامهٔ شورای امنیت را یک پیروزی بزرگ برای مردم بی‌گناه غزّه و فلسطین و تمامی آزادی‌خواهان جهان می‌دانیم.

رابطه دولت و بازار سرمایه داری در عصر «لیبرالیسم کلاسیک» و «نئولیبرالیسم»

عصر جهانی شدن اقتصاد، نقش دولت ها را کاهش نداده است، بلکه برعکس دولت ها عهده دار نقش محوری و مهمی در پاسداری، رشد و نهادینه کردن منافع کشوری، منطقه ای و جهانی شده اند.
در سراسر دوران موجودیت نظام سرمایه داری، میان اندیشمندان و پیروان اقتصاد سرمایه بنیان، بیشتر دو گروه روبروی هم قرار گرفته اند: پیروان اقتصاد مبتنی بر دولت رفاه و هواداران اقتصاد نئولیبرالیستی.

دعوت همگانی برای مشارکت در فرایند تدوین اصول و محورهای حداقلی برای حکومت نشست نخست: شنبه ١١ فروردین ١۴٠۳ (۳۰ مارس ۲۰۲۴ میلادی)

اکنون با خرسندی از اعضای تشکیلات، از یاران سازمان، از صاحب‌نظران، از کلیۀ احزاب و سازمان‌ها و کنش‌گران سیاسی مردمی دعوت می‌کنیم با شرکت در نخستین نشست بحث عمومی در بارۀ “اصول و محورهای حداقلی برای حکومت”، ما را یاری کنند سندی سودمند برای ارتقای کشور به وضعیتی درخور ایران تدوین کنیم. روند کار … نشست نخست: شنبه ١١ فروردین ١۴٠۳ (۳۰ مارس ۲۰۲۴ میلادی)
در سامانه زوم …

چشمان بیدار

… شهامتِ آن زن پشتِ میله ها,
درونم را می کاود,
و گاه و بی‌گاه,
صدای پرندۀ همیشگی،
آغاز صبح را در من می‌خواند.

۹ میلیون بی‌سواد و ۹۳۰ هزار بازمانده از تحصیل در ایران

برخلاف نظر سیاستمداران و قانون‌گذاران، ممانعت والدین سهم ناچیزی در بازماندگی از تحصیل دارد. سهم عمده را باید در «عدم دسترسی به امکانات آموزش و فقر» جست و برای آن چاره‌اندیشی کرد.
امتناع آگاهانه‌ی والدین سهم ناچیزی در بازماندگی از تحصیلِ کودکان دارد، و این در حالی است که به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، «دسترسی به امکانات آموزشی و محرومیت اقتصادی سهم عمده‌ای در بازماندگیِ کودکان ایفا می‌کند.»

یادداشت
تظاهرات آتش بس در آمریکا

شعبده بازی بایدن بر روی جنگ غزه

ممکن است به اشتباه کسی را با تیر زد یا جایی را تصادفی بمباران کرد ولی امکان ندارد که دو میلیون نفر را تصادفی با قحطی و گرسنگی بکشید.
قحطی در غزه قریب الوقوع است و پیامدهای آنی و بلندمدت سلامتی نسلی را به همراه خواهد داشت.

مطالعه »
بیانیه ها

از قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل و برقراری آتش‌بس فوری و پایدار در غزّه حمایت می‌کنیم!

ما فداییان خلق ایران از نخستین روز آغاز جنگ ضمن محکوم کردن و غیرقابل توجیه خواندن عملیات مسلحانه و نظامی علیه مردم بی‌دفاع غیرنظامی، همراه و هم‌صدا با آزادی‌خواهان جهان خواهان آتش‌بس فوری و تأمین حقوق حقّهٔ مردم فلسطین شدیم. با این رویکرد ما مهار مقاومت آمریکا و تصویب قطعنامهٔ شورای امنیت را یک پیروزی بزرگ برای مردم بی‌گناه غزّه و فلسطین و تمامی آزادی‌خواهان جهان می‌دانیم.

مطالعه »
پيام ها

از قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل و برقراری آتش‌بس فوری و پایدار در غزّه حمایت می‌کنیم!

ما فداییان خلق ایران از نخستین روز آغاز جنگ ضمن محکوم کردن و غیرقابل توجیه خواندن عملیات مسلحانه و نظامی علیه مردم بی‌دفاع غیرنظامی، همراه و هم‌صدا با آزادی‌خواهان جهان خواهان آتش‌بس فوری و تأمین حقوق حقّهٔ مردم فلسطین شدیم. با این رویکرد ما مهار مقاومت آمریکا و تصویب قطعنامهٔ شورای امنیت را یک پیروزی بزرگ برای مردم بی‌گناه غزّه و فلسطین و تمامی آزادی‌خواهان جهان می‌دانیم.

مطالعه »
بیانیه ها

از قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل و برقراری آتش‌بس فوری و پایدار در غزّه حمایت می‌کنیم!

ما فداییان خلق ایران از نخستین روز آغاز جنگ ضمن محکوم کردن و غیرقابل توجیه خواندن عملیات مسلحانه و نظامی علیه مردم بی‌دفاع غیرنظامی، همراه و هم‌صدا با آزادی‌خواهان جهان خواهان آتش‌بس فوری و تأمین حقوق حقّهٔ مردم فلسطین شدیم. با این رویکرد ما مهار مقاومت آمریکا و تصویب قطعنامهٔ شورای امنیت را یک پیروزی بزرگ برای مردم بی‌گناه غزّه و فلسطین و تمامی آزادی‌خواهان جهان می‌دانیم.

مطالعه »
برنامه و اساسنامه
برنامه سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
اساسنامه
اساسنامه سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)
بولتن کارگری
شبکه های اجتماعی سازمان
آخرین مطالب

از قطعنامۀ شورای امنیت سازمان ملل و برقراری آتش‌بس فوری و پایدار در غزّه حمایت می‌کنیم!

رابطه دولت و بازار سرمایه داری در عصر «لیبرالیسم کلاسیک» و «نئولیبرالیسم»

دعوت همگانی برای مشارکت در فرایند تدوین اصول و محورهای حداقلی برای حکومت نشست نخست: شنبه ١١ فروردین ١۴٠۳ (۳۰ مارس ۲۰۲۴ میلادی)

چشمان بیدار

۹ میلیون بی‌سواد و ۹۳۰ هزار بازمانده از تحصیل در ایران

زمین برای همه!