دبیر و سخنگوی انجمن ایران شناسی “کهن دژ” پیشنهاد تشکیل بنیاد ملی برای حفاظت و نگهداری از بناها و بافتهای تاریخی را داد.
به گزارش هنرنیوز، چندی قبل علویان صدر در پاسخ به پرسش هنرنیوز در مراسم بزرگداشت امیرکبیر اعلام کرد: «فروش هر اثر تاریخی از نظر سازمان میراث فرهنگی هیچ ممانعتی ندارد و سازمان میراث فرهنگی قصد خرید هیچ اثری مگر نفایس را ندارد. سیاستگذاری ما صرفا برای نفایس است. سازمان معتقد است از آثار فرهنگی باید در دست مردم و با سرمایهگذاری و حضور آنها مراقبت و حفاظت شود. » به همین منظور با دبیر و سخنگوی انجمن ایران شناسی “کهن دژ” و فعال میراث فرهنگی در همدان به گفت و گو نشستیم.
با توجه به شرایط و مشکلات پیش آمده، برای بافتهای تاریخی شهرها و ابراز عدم توانایی سازمان میراث فرهنگی برای خرید و نگهداری تمامی این آثار پیشنهاد شما برای حفظ این آثار چیست؟
در شرایط فعلی بهترین گزینه برای حفاظت از این یادگارهای کهن، نگهداری و اداره مردمی آنها درغالب یک بنیاد ملی به منظورخرید، حفاظت، نگهداری دائمی و کاربری بهینه این بناهاست که با توجه به تاکیدات جدید مسئولان سازمان میراث فرهنگی مبنی بر لزوم واگذاری امور مختلف میراث فرهنگی به مردم قاعدتا می باید با تایید و همراهی عملی آنان نیز همراه باشد.
ممکن است به صورتی مشروح جزییات بیشتری از این طرح را بیان کنید؟
در آخرین نشست مطبوعاتی که آقای بقایی ریاست سازمان میراث فرهنگی با خبرنگاران برگزار نموده اند ایشان و معاونت حفظ و احیای آن سازمان به طور مشخص اشاره نموده اند که «قرار نیست مسئول میراث فرهنگی تنها دولت باشد» این گفته به این مفهوم است که علاوه بر دولت، ملت نیز مسئول حفظ، احیا و نگهداری از میراث فرهنگی هستند. البته این گفته را می توان درست دانسته و به فال نیک گرفت، به شرطی که در کنار مسئولیت تک تک افراد ملت در برابر نگهداری از میراث فرهنگی حق و امکان لازم به منظور اظهار نظر و نقش آفرینی عملی مردم و در گامی بالاتر نمایندگان نهادهای مدنی و سازمانهای مردم نهاد دوستدار میراث فرهنگی در حدی که بتوانند تاثیر گذاری لازم را داشته باشند، فراهم شده و به نظرات و پیشنهادات این فعالان مدنی که به مثابه نمایندگان وجدان اجتماعی ملت هستند بهای لازم داده شود.
از سوی دیگر ایشان و معاون حفظ و احیا این سازمان کمبود امکانات مالی را دلیلی بر عدم توانایی برای خرید و نگهداری بناها قلمداد کرده اند، که هر چند این دلیل نمی تواند کاملا قابل قبول باشد، اما در راستای این دو موضوع و اظهارات اخیر معاون این سازمان در شیراز در خصوص واگذاری امور مربوط به میراث فرهنگی به بخشهای خصوصی و مردمی می توان تشکیل بنیاد حفظ و نگهداری میراث فرهنگی توسط فعالان مدنی را طرحی دانست که اگر سازمان میراث فرهنگی به واقع خواستار حفظ این بناهاست و تنها بودجه لازم را در اختیار ندارد، قاعدتا مخالفتی با آن نخواهد داشت و فعالان مدنی می باید پا در میدان گذاشته و با جذب حمایت خیرینی که تا به حال در فرایند مدرسه سازی و بیمارستان سازی موفق عمل کرده اند، زمینه حمایت مالی از نگهداری و حفظ یادگارهای تاریخی این سرزمین توسط بخش خصوصی را به صورتی نظاممند و به دور از سودجویی و منفعت طلبی شخصی در غالب یک بنیاد ملی فراهم سازند. بخشهای دولتی هم می توانند در صورت تمایل به حضور مردم در میدان حفاظت از میراث فرهنگی با امکانات مختلفی که در اختیار دارد زمینه تسهیل در کار را فراهم سازد.
حمایتهای دولتی باید به چه صورت باشد؟
در پاسخ به این سوال به عنوان مثال می توان گفت دولت با موافقت در اعطای مجوز لازم برای تاسیس موزه، کتابخانه، فرهنگسرا و نمایشگاه آثار هنری و فرهنگی در بناهای پر اهمیت و راه اندازی رستوران، هتل و مهمانسرای گردشگری در مکانهایی با اهمیت کمتر که توسط این بنیاد با حمایت خیرین و به صورتی ملی و دائمی خریداری گردیده است، انگیزه بیشتری را برای استفاده فرهنگی از بنا های تاریخی فراهم سازد. علاوه بر آن دستگاه های مختلف همچون اداره دارایی و شهرداری ها، می توانند معافیتهای مالیاتی و عوارضی را به این مکانها و خیرینی که در خرید و نگهداری از آنها یاریگر این مجموعه باشند، اعطا نمایند. مانند برخی معافتهایی که به خیرین مدرسه ساز داده می شود. دیگر ارگانها نیز باید با حمایتهای لازم غیر مادی زمینه گرایش هر چه بیشتر به این حرکت مردمی را فراهم سازند که این خود نمونه و آزمونی برای اقدام عملی ارگانها دولتی و در راس آنها سازمان میراث فرهنگی برای بها دادن به نقش نهادهای مدنی در حفاظت از میراث فرهنگی خواهد بود.
آیا برنامه عملی هم برای تشکیل و فعالیت این بنیاد دارید؟
در حال حاضر من با همکاری چند تن از علاقه مندان به میراث فرهنگی و فعالان مدنی در حال تهیه برنامه عملی لازم برای برداشتن اولین گامهای راه اندازی چنین بنیادی هستیم، که نیازمند حمایت و همراهی دیگر فعالان مدنی و اصحاب مطبوعاتی که مایل به همراهی در این راهند، است تا شاید انجام احتمالی این حرکت سرآغاز تازه ای برای حمایت گسترده مردمی به ویژه صاحبان سرمایه از میراث فرهنگی این سرزمین باشد و همراهی صاحبان اندیشه و سرمایه با یکدیگر زمینه ساز بالندگی هر چه بیشتر فرهنگ و تمدن ایران زمین باشد.
