دونالد ترامپ را تحلیل گران و نخبگان سیاسی جدی نمی گرفتند و او را شوخی انتخاباتی تلقی می کردند. اما او به عنوان رئیس جمهور امریکا انتخاب شد. پیش از انتخاب ترامپ این نظر وجود داشت که شعارها و برنامه های او مغلوب ساختار سیاسی واشنگتن خواهد شد. اما در همین چند هفته مشخص شد که این نظر با واقعیت هم خوانی نداشت. ترامپ بلافاصله بعد از آغاز به کار با امضاء چند فرمان، شعارها و برنامه های خود را به اجراء گذاشت و فضای بلبشو و پرالتهابی را به وجود آورد.
دونالد ترامپ پدیده جدید در صحنه سیاسی امریکا است، تصمیم ها، رفتارها و انتخاب های او شباهتی به روسای جمهوری قبلی ندارد. فرمان های او مبنی بر ساخت دیوار در مرز امریکا و مکزیک، صدور مجوز شکنجه و منع موقت ورود شهروندان ۷ کشور به امریکا توفان به پا کرده و موجب اعتراض سران بسیاری از کشورها، دبیر کل سازمان ملل متحدو سازمان های حقوق بشر شده و مردم معترص به فرمان های ترامپ را در تعدادی از شهرهای امریکا و برخی کشورها به خیابان ها کشانده است.
جمهوری اسلامی نیز در این چند هفته پر التهاب از تیررس دولت ترامپ در امان نمانده است. مسئله رهبران برخی کشورها این است که چگونه از دوره توفانی ترامپ با حداقل هزینه عبور کند. اما علی خامنه ای و فرماندهان سپاه بی توجه به این دوره توفانی با آزمایش موشک بالستیک به ترامپ و کابینه جنگی اش بهانه دادند که به جمهوری اسلامی اخطار دهند، به تحریم های همه جانبه تهدید کنند و ۱۳ فرد و ۱۲ شرکت و مؤسسه که با برنامه موشکی ایران در ارتباط هستند، مورد تحریم قرار دهند. دولت ترامپ در حال بررسی برخی پیشنهادها برای افزودن سپاه پاسداران به فهرست سازمان‌های تروریستی است. قرار گرفتن سپاه در لیست سازمان های تروریستی پیآمدهای سنگینی خواهد داشت. موضع گیری ها و اقدامات دولت ترامپ نشان می دهد که ما وارد دوران چالش سنگین بین واشنگتن و تهران شده ایم. در این دوره و در این چالش سنگین، پای دو کشور دیگر هم در میان است. عربستان سعودی و اسرائیل.
عربستان سعودی و جمهوری اسلامی درگیر جنگ نیابتی در سوریه و یمن و در چالش سنگین در تعدادی از کشورهای عربی هستند. سران عربستان مخالف جدی سیاست اوباما و برجام بودند. آن ها از پایان دوران اوباما و از روی کار آمدن ترامپ خوشحالند. تلویزیون بی بی سی در روز سوم فوریه مصاحبه ای را با یک مشاور نظامی ارشد سعودی منتشر کرد. در این مصاحبه مشاور نظامی که ظاهرا از پیروزی ترامپ سرمست بود، از همکاری استراتژیک آمریکا و سعودی ها در منطقه علیه ایران سخن گفت و اظهار امیدواری کردکه به کمک آمریکای ترامپ، ایران به درون مرز های خود پس رانده شود. ترامپ هم عربستان را در لیست ۷ کشور قرار نداد، جنگ یمن را با جمهوری اسلامی گره زد و این اطمینان را به دولت عربستان داد که واشنگتن حامی آن در مقابل رژیم ایران است.
مناسبات دولت دست راستی نتانیاهو در دوره اوباما به سردی گرائیده بود. اما با روی کار آمدن ترامپ این مناسبات گرم شده و نتانیاهو تلفنی با ترامپ صحبت کرده و شکل دادن ائتلاف جهانی علیه جمهوری اسلامی را طرح نموده است. او در دیدار با نخست وزیر انگلستان نیز همین موضوع را پیش کشیده است.
می توان گفت که مثلث خطرناک امریکا، عربستان و اسرائیل در حال شکل گیری علیه جمهوری اسلامی است. با شکل گیری چنین ائتلافی، جمهوری اسلامی تحت فشار سنگینی قرار خواهد گرفت.
با صف آرائی مثلث امریکا، عربستان و اسرائیل علیه جمهوری اسلامی، چالش حاد بین واشنگتن و تهران در هفته های گذشته و تهدیدهای دو طرفه، فضای متشنج و نگران آوری به وجود آورده است. در امریکا کابینه جنگی سرکار است که جمهوری اسلامی را برهم زننده امنیت منطقه خاورمیانه و بزرگترین حامی تروریسم می‌داند. در چنین شرایطی ما در چشم انداز نزدیک با چه سناریوهائی در رابطه با مناسبات دولت ترامپ و جمهوری اسلامی روبرو ایم؟ می توان سه سناریو را متصور شد: سناریو صلح، سناریو جنگ و سناریو “نه جنگ و نه صلح”. در دوره اوباما فرصت طلائی برای پایان دادن به خصومت و برقراری مناسبات عادی بین دو کشور ایران و امریکا فراهم شده بود. اما بلوک قدرت به رهبری علی خامنه ای منافع خود را در خصومت با امریکا دید و آن فرصت طلائی از دست رفت و با روی کار آمدن ترامپ، سناریو صلح منتفی گشت. با توجه به وضعیت آمریکا، ایران و منطقه، به نظر نمیرسد که سناریو جنگ در آینده قابل پیش بینی مطرح باشد. احتمال سناریو “نه جنگ، نه صلح” بیشتر است. با این حساب که فشارها بر جمهوری اسلامی افزایش خواهد یافت، تحریم های فلج کننده اعمال و در مناطق مرزی حرکات ایذائی سازمان داده خواهد شد تا جمهوری اسلامی به زاتو در بیآید. سناریو “نه جنگ و نه صلح” به معنی منتفی شدن رویاروئی نظامی نیست. وضعیت “نه جنگ و نه صلح”، وضعیت شکننده ای است و یک پیش آمد غیرمنتظره و یا اقدامات تحریک آمیز می تواند به رویاروئی نظامی منجر گردد.
برای اینکه کشور ما به گرداب تحریم و جنگ کشیده نشود، باید سیاست های بین المللی، منطقه ای و داخلی جمهوری اسلامی تغییر کند. وقتی سیاست منطقه ای در دست نظامیان قرار گیرد، از درون آن تنش و جنگ زائیده می شود. علی خامنه ای به سپاه اختیار داده است که در منطقه یکه تازی کند. لازم است که سیاست منطقه ای به دستگاه دیپلماسی کشور سپرده شود، از اقدامات تحریک آمیز خودداری گردد، از درگیری نظامی بین شناورهای نظامی ایرانی و امریکائی در حال حرکت در خلیج فارس احتناب شود، به جای فریاد شعار مرگ بر امریکا و مرگ بر اسرائیل، راه گفتگو و مذاکره را در پیش گرفته شود و تنش زدائی مبنای سیاست منطقه ای قرار گیرد. به یقن می توان گفت که سیاست توسعه طلبی در منطقه و حمایت از گروه های شیعه، تنش آفرین و زمینه ساز جنگ است.
