آقای شوان . اخیرا احزاب کرد عراق در انتخابات یک چهارم آراء را کسب نمودند و بزودی در حکومت عراق سهیم خواهند شد . نظر شما در این مورد چیست ؟
به نظر من نتیجه ای بسیار خوبی است، کردها مدت طولانی سختیهای فراوانی تحمل کردند، در بغداد حکومتها آمدند و رفتند. اما هیچ کس تلاشی برای بهبود وضعیت کردها نکردند. اگر امروز شما از کردستان عراق بازدید کنید. خواهید دید کردها در شرایطی هستند که بتوانند در دمکراسی و آزادی با اقوام دیگر در صلح زندگی کنند. با توجه به این نکته که کردها ی عراق از ۱۴ سال پیش توسط آمریکا حمایت میشوند.
خیلی ها معتقدند که کردها در عراق آرزوی جدائی را دارند ، نظر شما چیست؟
به نظر من این بستگی به توسعه منطقه در آینده تحت حکومت وقت خواهد داشت . اگر ناآرامی و ترور را در کنترل خود درآورند، کردها میتوانند خود را از آن مصون دارند، با توجه به اینکه این سئوال فقط از طرف کردها نمی باشد بلکه متاً ثر از سیاست جهانی است. در این منطقه همیشه قدرتها منافع خود را دنبال کرده اند و کردها همیشه به مثابه توپ بازی بوده اند.
شما در ترکیه متولد شده اید . در آنجا هم کردها با اصلاحات انجام شده ازحقوق بیشتری برخوردار شده اند ؟
با کمال میل خواهم گفت ، ترکیه در راه بهبودی است. ولی من هنوز این را نمیبینم. بیشتر از ۲۰ میلیون کرد در ترکیه زندگی میکنند. بطور سیستماتیک هویت این قوم بزرگ را نابود کرده اند. به آنها گفته شده این زبان کوهی است . یک لهجه نابود شده از ترکی . چه چیزی امروز بهتر شده ؟ که مردم کرد اجازه دارند کمی بیشتر موزیک گوش کنند و با زبان خود سخن بگویند. این راه حل نیست که در طول روز نیم ساعت اخبار کردی از تلویزیون ترکیه پخش می کنند. این کافی نخواهد بود. در کنار ۵۰ شبکه تلویزیونی ترکی ۵ کانال خصوصی کردی وجود دارد که ازطرف ترکیه به رسمیت شناخته نمیشود.
در گذشته کاستهای شما ممنوع بودند ، بعداً سانسور شدند، امروز آزادند، خود شما چه می گوئید ؟
هنوز هم یک تعدادی ممنوع هستند، تعدادی سانسور میشوند و تعدادی هم آزادند.
اما در مجموع آزاد شدن آنها به نفع موسیقی کرد خواهد بود.
آیا در ترکیه هنوز سانسور وجود دارد؟
مطمئناً ! بطور مثال هنوز نمیتوان نام « کردستان » را به زبان آورد. خیلی از ترکها با شنیدن این لغت ناراحت می شوند. در صورتی که این نام بیشتر از ۱۰۰۰ سال تشریح کننده یک قسمت جغرافیائی میباشد. محبوبترین خوانندگان ترکیه کردی میباشند ولی برای موفقیت خود مجبورند به زبان ترکی بخوانند.
در ترکیه یک گروه موسیقی وجود دارد بنام KardesTurkuler که به زبان کردی میخوانند و در بین دانشجویان و روشنفکران محبوبیت خاصی پیدا کرده اند.
بله من با KardesTurkuler کنسرت داشته ام . آنها ترانه های قدیمی کردی، ارمنی و ترکی را بازخوانی می کنند. فضای باز وجود دارد بله ولی بسیار کوچک است. بازار فروش برای موسیقی کردی وجود ندارد. خیلی از تهیه کنند گان میترسند که بر روی آلبوم کردی سرمایه گذاری کنند چون که ریسک بزرگی است.
اخیرا شما با یک مجله ترک مصاحبه داشته اید . وزیر فرهنگ ترکیه هم از شما برای اجرای یک کنسرت دعوت کرده است. این خبر واقعیت دارد ؟
بله و من با کمال میل خواهم رفت. ولی در ترکیه فقط سیاستمداران حکومت نمیکنند، نظامیان هم همیشه حرفی برای گفتن دارند و من مطمئن هستم که آنها نظر دیگری خواهند داشت.
شما حدود ۳۰ سال است که در تبعید به سر میبرید. چه تاًثیری تبعید بر فرهنگ و هنرکردی داشته است ؟
بخاطر مشکلات سیاسی ومالی بسیاری از هنرمندان کرد در تبعید به سر میبرند. به همین خاطرآنها را می توان در سراسر جهان جست . بیشتر در آلمان، هلند و سوئد. اکثرا هنوز مستقل کار می کنند. عده ای هم جذب احزاب سیاسی شده اند .
شما به عنوان یک خواننده کرد همیشه یک چهره سیاسی هم بوده اید ، آیا این برای شما مشکلی ایجاد میکند ؟
نه – درست است من خواننده ام اما اگر ملت من تحت ستم و اختناق باشد من نیز دچار آن خواهم شد و بیان آن در اشعار و آوازهایم ، طبیعتاً چهره سیاسی به آن میدهد. من خواننده ای معترضم، چون که ترانه هایم بازگو کننده وضعیت سیاسی و اجتماعی ملت کرد است .
شما اخیرا یک انجمن فرهنگی دائر کرده اید.
این یک انجمن مستقل است – بدون جهت های سیاسی – هدف ما این است که با تمام هنرمندان کرد در جهان و کردستان تماس برقرار کنیم . ایجاد مراکز فرهنگی و هنری ،
ایجاد امکانات در مناطق مختلف کردستان و بهبودی آن، هدف ما خواهد بود .
برگردان از آلمانی به فارسی از روزنامه Tageszeitung