سفر به عربستان سعودی
ترامپ نخستین سفرش به خارج از آمریکا ، پس از در دست گرفتن قدرت را با بازدید از عربستان سعودی آغاز کرد. سفری که نشان داد گروه همکاران او تدارک گسترده‌ای از دیدگاه سیاسی، نظامی و اقتصادی برای آن دیده‌اند. دیدار ترامپ از عربستان، دیدار‌ها و برنامه‌های او در این سفر، از استراتژی جدید بخشی از نیرویی که در ایالات‌متحده بر سرکار آمده است، پرده برداشت. دولت کنونی آمریکا، با سفر ترامپ به عربستان، تجدیدنظر در استراتژی دولت اوباما درزمینهٔ عقب‌نشینی آرام آمریکا از منطقه خلیج‌فارس و جایگزینی انگلستان در این منطقه را مورد تأکید قرارداد و بازگشت به استراتژی نقش مؤثر آمریکا در منطقه خلیج‌فارس و خاورمیانه را اعلام نمود. روابط عربستان سعودی و آمریکا که در سال‌های آخر دولت اوباما تا حدودی به سردی گراییده بود با این سفر به‌صورت چشمگیری بهبود یافت، و عربستان به‌عنوان متحد اصلی دولت آمریکا در منطقه، مطرح گردید؛ متحدی که تادندان‌مسلح و برای جنگ‌های احتمالی و در دست گرفتن و کنترل مسیر حمل‌ونقل نفت خلیج‌فارس آماده می‌شود. بستن قرارداد نجومی نظامی ۱۱۰ میلیارد دلاری کوتاه‌مدت و ۳۵۰ میلیارد دلاری بلندمدت با عربستان که از دید اقتصادی کامیابی بزرگی برای صنایع نظامی آمریکا است، خاورمیانه را با چالش‌ها و خطرهای بزرگی روبرو می‌سازد. در منطقه‌ای که هم‌اکنون در ۴ کشور آن جنگ با شدت ادامه دارد: عراق، افغانستان، یمن و سوریه.
تلاش تیم ترامپ برای ایجاد یک ناتوی عربی در منطقه خلیج‌فارس فعلاً موفق نبود، اگرچه بستن یک قرارداد ۲۰ میلیارد دلاری اسلحه با امارات متحد عربی در کنار همکاری با عربستان می‌تواند سنگ‌پایه این اتحادیه جدید نظامی باشد. نشست مشترک ترامپ و سران کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس را هم می‌توان در همین چارچوب ارزیابی نمود. نشست مشترک ترامپ در عربستان با سران 40 کشور اسلامی زیر نام مبارزه با تروریسم و گروه داعش که در آن دونالد ترامپ از جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان محور تروریسم و افراطی‌گری و منشأ بی‌ثباتی در منطقه نام برد، از دیگر رویدادهای مهم سفر ترامپ به عربستان سعودی بود. ادامه سیاست به‌اصطلاح انقلابی جناح راست جمهوری اسلامی در مخالفت و ستیز با آمریکا سبب شد که فرصت جالب دوره‌ی اوباما برای گفتگو و یافتن راه‌حل برای مشکلات میان دو کشور و ازسرگیری روابط دیپلماتیک ایران و آمریکا از دست برود . برای هر فرد آشنا با سیاست بین‌المللی روشن بود که هر دولتی پس از اوباما در مناسبات با تهران سخت‌گیرتر و تندروتر خواهد بود و ازاین‌رو امر عادی‌سازی رابطه میان دو کشور دشوارتر خواهد شد. جناح تندروی مذهبی در ایران که در سایه وجود دشمن برساخته و مخالفت و مبارزه با آن خود را توجیه می‌کند به‌آسانی از این کار دست نمی‌کشد و همچنان بر طبل توخالی ضدآمریکایی می‌کوبد. گسست و تیرگی روابط دو کشور که با اقدام نادرست و پرسش‌برانگیز اشغال سفارت آمریکا در تهران آغاز شد ، تاکنون همواره به سود جناح‌های راستگرا ازجمله در آمریکا تمام شده است و در تداوم خود هم نه‌تنها سودی برای منافع ملی ایران ندارد بلکه کشور ما را با دشواری‌های بیشتری روبرو می‌سازد. از این رهگذر ، نیروهای ارتجاعی منطقه «در درون و بیرون ایران » امکان می‌یابند جو نظامی‌گری و دشمنی را گسترش دهند، بر هزینه‌های گزاف نظامی بیافزایند و سرکوب و خفقان در کشورهایشان را شدت بخشند.
از نکته‌های جالب و خنده‌آور این سفر گشایش یک مرکز مبارزه با تروریسم در عربستان سعودی بود کشوری که مرکز سلفی‌گری و اسلام‌گرایی ارتجاعی است و حکومت آن پشتیبان گروه‌های تندروی تروریستی سنی در دیگر کشورها است.
ترامپ به ملک سلمان گفت که شادمان است که به سرزمین مقدس عربستان سفر کرده است . چنانچه سفر او به اسرائیل و واتیکان را هم مدنظر قرار دهیم ، می‌توان به این نتیجه رسید که تیم ترامپ کوشید به این سفر کاملاً سیاسی و اقتصادی و ژئوپلیتیکی ، رنگ و لعاب معنوی و دینی هم بدهد تا شاید در برابر نیروهای سکولار جهان شاخ وشانه ای کشیده شود.
بازدید از اسرائیل
دولت اوباما در واپسین سال‌های زمامداری سردترین روابط را در چند دهه روابط با این متحد استراتژیک آمریکا در منطقه خاورمیانه داشت. موضوع صلح میان اسرائیل و فلسطینی‌ها و تشکیل کشور مستقل فلسطینی و جلوگیری از شهرک‌سازی‌ها برای یهودیان مهاجر در بخش‌های اشغالی با بن‌بست کامل روبرو شد . سیاست‌های دولت نتانیاهو در موردهای یادشده هیچ‌گونه هماهنگی‌ای باسیاست‌های دولت اوباما نداشت. با ریاست جمهوری ترامپ و ترکیب جدید دولت آمریکا ورق به نفع دولت نتانیاهو برگشت و روابط دو دولت باوجود افرادی چون بنن و کوشنر در تیم ترامپ به گرمی گرایید و گفتگوهای ترامپ نتانیاهو در اسرائیل و اعلام پشتیبانی همه‌سویه‌ی ترامپ از دولت اسرائیل روابط دو کشور را به حالت عادی برگرداند. اگرچه ترامپ از اعلام پشتیبانی از پایتخت شدن اورشلیم که از آرزوهای دیرینه‌ی راست‌گرایان اسرائیلی است در این سفر خودداری ورزید اما با حمله شدید ترامپ به جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان دشمن اصلی اسرائیل و مخالف موجودیت این کشور و تروریست نامیدن دولت ایران ،در چارچوب خواست‌های دولت نتانیاهو و محافل پشتیبان دولت اسرائیل در آمریکا و اروپا گام برداشت. به این نکته باید بار دیگر اشاره کرد که اسرائیل ستیزی حکومت اسلامی ایران و اعلام مخالفت با موجودیت کشوری که عضو سازمان ملل است ، به‌هیچ‌وجه با منافع ملی ایران همخوانی ندارد. این استراتژی جز زیان برای کشور ما چیزی به ارمغان نیاورده است و نخواهد آورد و در عمل یاریگر راست‌گراترین گروه‌های قدرت در اسرائیل و آمریکاست. سیاست‌های ضد اسرائیلی دولت فاسد احمدی‌نژاد بهترین مؤید این نظر است.
دونالد ترامپ با محمود عباس دیدار و گفتگو کرد که یک حرکت نمایشی بی‌نتیجه بیش نبود و هیچ رهاورد مشخصی برای فلسطینی‌ها نداشت. سفر به اسرائیل که با ادعای توجه ترامپ به دین‌های یهودی و مسیحی و دیدار از سرزمین مقدس همراه بود، با رفتن او به‌پای دیوار ندبه و دعاخوانی به سبک یهودیان که برای نخستین بار از سوی یک رئیس‌جمهور آمریکایی صورت می‌گرفت ، تکمیل شد .
سفر به اروپا
در ادامه این سفرها دونالد ترامپ در اروپا در دو نشست مهم شرکت کرد . در نشست سران پیمان نظامی ناتو در بروکسل و در نشست ۷ کشور صنعتی در ایتالیا.
ترامپ باآنکه از دوران رقابت‌های انتخاباتی بارها به پیمان ناتو حمله کرده و حتی وجود آن را بیهوده اعلام کرده بود، اما در این نشست بدون زیر سؤال بردن این نهاد قدرتمند نظامی، به موضوع بالا بردن سهم هریک از کشورهای عضو در تأمین هزینه‌های این اتحادیه اشاره کرد و دیگربار بر سهم ۲ درصدی بودجه نظامی از تولید ناخالص ملی هریک از اعضا انگشت گذاشت و گفت که از ۲۸ کشور عضو ناتو ۲۳ کشور کمتر از این میزان به هزینه‌های نظامی اختصاص می‌دهند . دولت آمریکا می‌کوشد تا از بار سهم ۷۰ درصدی امریکا در تأمین هزینه‌های پیمان ناتو بکاهد. دولت آلمان با آنکه ۸ درصد به هزینه‌های نظامی افزوده است تنها ۱.۲ درصد از تولید ناخالص را به این کار اختصاص می‌دهد و برای رسیدن به مرز ۲ درصد باید نزدیک به ۳۰ میلیارد دلار بر هزینه نظامی سالیانه بیافزاید. در اثر فشارهای ترامپ اعضای ناتو ظاهراً پذیرفته‌اند که در این راستا عمل کنند.البته کاستن از سهم آمریکا از هزینه‌های نظامی ناتو به مفهوم کاستن بودجه نظامی این کشور نیست. دولت آمریکا با تلاش برای افزایش بودجه نظامی دیگر اعضای ناتو به گسترش نظامی‌گری در جهان دامن میزند و صنایع نظامی و محافل وابسته به آن را تقویت می‌کند.
افزون بر این، موضوع مبارزه با تروریسم هم در دستور کار نشست ناتو قرار داشت که سران کشورهای عضو درزمینهٔ مبارزه با تروریسم و به‌ویژه گروه داعش هم‌نظر بودند . در این نشست نه ترامپ و نه دیگر سران کشورها به جمهوری اسلامی ایران اشاره ای نکردند.
در نشست ۷ کشور درباره‌ی قرارداد پاریس درزمینهٔ ی گرمایش زمین و قرارداد آزاد تجاری میان اروپا و آمریکا- تی تی ای پ ۲ _ گفتگو انجام گرفت و تیم ترامپ خواستار بستن یک قرارداد جدید تجاری شد. آمریکایی‌ها به‌ویژه بر کاهش صادرات کشور آلمان به ایالات‌متحده اصرار دارند. در این نشست همچنین به مسئله مهاجران پرداخته شد که اختلاف دیدگاه‌های ترامپ به‌ویژه با آلمانی‌ها آشکار بود. اظهارنظرهای شماری از شرکت‌کنندگان سران ۷ کشور نشانگر اختلاف‌های ژرف در این نشست بود، امری کاملاً بی‌سابقه در تاریخ این نهاد .
می‌توان گفت که ترامپ و تیمش بر سر موضوع‌های بودجه نظامی ، صادرات و واردات ، مهاجرین و قرارداد زیست‌محیطی پاریس باهم پیمانان اختلاف‌نظرهای جدی داشتند و توافق و هم‌نظری تنها بر سر مبارزه با تروریسم اسلامی بود . در این زمینه برای تشدید مبارزه مشترک با تروریست‌ها، فراهم‌سازی شرایط بهتر برای ردوبدل کردن اطلاعات ،خشکاندن سرچشمه‌های مالی تروریسم و جلوگیری از تبلیغات اسلام‌گرایی افراطی تروریستی به‌ویژه در اینترنت توافق حاصل شد.
نخستین سفر سیاسی ترامپ و گفتگوهای انجام‌گرفته ، برنامه‌ها و نقشه‌های گروه راستگرا و تندرویی را که در آمریکا با رهبری او بر سر کار آمده است آشکارتر کرد و در برابر دید جهانیان و ازجمله کشورهای هم‌پیمان آمریکا قرارداد .
این سفر نشان داد که دیگر کشورها، با نیرویی در آمریکا سروکار دارند که به مسائل محیط‌زیست جهانی توجهی ندارد ، به تقویت و گسترش لگام‌گسیخته نظامی‌گری در آمریکا و جهان دامن میزند، لابی صنایع نظامی _ اتمی است و از تشدید جنگ‌افروزی ابایی ندارد، در برابر رقیبان اقتصادی و سیاسی آمریکا ایستادگی کرده و به‌ویژه برای مهار اتحادیه اروپا و چین به‌عنوان رقیبان اصلی اقتصادی تلاش می‌ورزد.
ادامه سیاست‌های ترامپ، غرب سیاسی و اقتصادی و نظامی را که از نظم جهانی پس از جنگ دوم جهانی و دوران جنگ سرد سر برکشیده است، دچار دگرگونی‌های جدی خواهد کرد و شاید به بخش‌هایی از آن برای همیشه نقطه‌ی پایان بگذارد. باید گفت که این سفر ، تازه آغاز کار است.
