هنوز هیچ روشنفکر و سیاستمدارى به آذربایجان نیامده است.نزدیک به دو هفته از آغاز گسترده‌ترین اجتماعات و راهپیمایى‌هاى مردمى در طول ۲۵ سال در شهرها و دانشگاه‌هاى آذربایجان مى‌گذرد. نام سه شهید تبریزى بر زبانهاست.۱۱ نفر در نقده شهید شده‌اند و جنازه چهار نفرشان هنوز به خانواده‌هایشان داده نشده است. جنازه شهید ارومیه‌اى دیروز در زادگاهش در محاصره کامل دولتى‌ها تشییع شده است. خبر دو شهید از مشکین شهر آمده است.صدها نفر زخمى و مصدوم هستند.صدها تن بازداشت شده‌اند و بسیارى دیگر در آستانه دستگیرى‌اند و یا تهدید شده‌اند. اما هنوز هیچ مرکز نشینى به آذربایجان نیامده است.
حتى اخبار نیز به خوبى پوشش داده نمى‌شوند.چرا روشنفکر و نویسنده فارس و فارس باور با ما چنین مى‌کند؟ گمانه‌زنى و تحلیل در این مورد را به زمانى دیگر مى‌گذارم. اما به عنوان یک آذربایجانى و به‌عنوان کسى که در دو تظاهرات مردم زنجان شرکت کرده و در یکى به عنوان نماینده شرکت‌کنندگان سخن ایشان را بر زبان آورده است از آنچه که مى خواهیم و آنچه که در حال وقوع است مى‌نویسم.
سال‌هاست بخش بزرگى از نسل جدید و نخبگان ترک لاینقطع از حقوق فرهنگى و زبانى خود مى‌گویند. بسیط و ساده مىخواهند با وجود ادامه تدریس زبان فارسى به عنوان زبان رابط بین اقوام ایرانى در مدارس مناطق ترک‌نشین زبان ترکى نیز وارد سیستم آموزشى شود.
علاوه بر این ناعدالتى‌هاى اقتصادى نیز همیشه مورد توجه فعالان ملى آذربایجان بوده است.اما این نسل به نوعى ریشه همه بى‌عدالتى‌ها را در عدم توجه به هویت ترکى و تلاشى که حکومتها در هشتاد سال گذشته در جهت استحاله آذربایجانی‌ها داشته‌اند، مى‌دانند.
تا به امروز هیچ جریانى در درون حرکت ملى آذربایجان ترویج خشونت نکرده است و با توجه به این که اعتراضات امروز از درون همان طرز تفکر بیرون مى‌آید. اگر هم خشونتى در کار آید زود گذر و ناشى از احساسات بوده است.
آذربایجان مدنى‌ترین اعتراض ممکن را به نمایش گذاشته است و چیزى را که سال‌ها دیگر هموطنان‌شان ممکن نساخته‌اند ممکن کرده است. آذربایجان در حال اجراى قانون اساسى این مملکت است.
آذربایجان همان آذربایجان مشروطه و حکومت ملى است. پیشه ورى‌ها و خیابانى‌ها تکثیر شده اند.اما این‌بار مىخواهند کمى هم از دردهاى عمیق فرهنگیشان بگویند.
تا دست حکومت بیش از این به خشونت نیالوده همه ایران سراغ آذربایجان را بگیرد. لحن ماموران روز به روز خشن‌تر و ترس حکومت روز به روز بیشتر مى‌شود.اگر فاجعه‌اى به وقوع بپیوندد همه مسئول و همه آلوده خواهیم بود. اردبیل فردا شاهد تظاهراتى مسالمت آمیز خواهد بود.همه چشم به آنجا داشته باشیم برخوردى مانند برخورد نقده در اردبیل نتیجه‌اى بسیار بدتر به بار خواهد آورد.
صورت مساله عوض شده است:باید کمیته حقیقت‌یاب دولتى و مردمى تشکیل شود و حوادث آذربایجان شرقى و غربى بررسى شوند. این باید خواست تمام ایران باشد و بهترین کار براى همدردى با آذربایجان خواهد بود.
نگران دستگیر شدگان روزنامه ایران نباشید.حتى نام ایشان نیز در آذربایجان به زبان نمى آید. آنها نیز به اندازه ما قربانى‌اند.
