نقض سیستماتیک حقوق بشر آذربایجانیها در ایران در ماه مارس ۲۰۱۰ علیرغم تعطیلی دادگاه ها و ادارات در عید نوروز همچون ماه های گذشته ادامه داشت و فعالین آذربایجانی به نهادهای امنیتی احضار شده و مورد بازداشت خودسرانه قرار گرفته و به زندانهای طویل المدت محکوم گردیدند. زندانیان سیاسی آذربایجانی در این ماه نیز از حقوق اولیه خود به عنوان یک زندانی محروم گشته و تحت فشارهای مختلف روحی قرار گرفتند. مسئولین امنیتی و قضایی ایران در ماه مارس ۲۰۱۰ روند فشار بر روزنامه ها و تشکلهای دانشجویی آذربایجانی را شتاب داده و مانع از فعالیت آنها شدند.
فشار بر زندانیان سیاسی آذربایجانی و محرومیت آنها از حقوق اولیه خود
آئین نامه اجرایی سازمان زندانهای ایران وظیفه رسیدگی به مشکلات روحی و جسمی و محافظت از زندانیان را به مسئولین قضایی واگذار کرده است اما علیرغم مفاد این آئین نامه زندانیان سیاسی آذربایجانی تحت فشار و آزار و اذیت مسئولین قرار گرفته و از حقوق ابتدایی خود به عنوان یک زندانی محرومند.
بهروز علیزاده، ودود سعادتی، علی عباسی از فعالین مدنی آذربایجانی و رحیم غلامی روزنامه نگار آذربایجانی که در حال گذراندن دوران محکومیت خود در زندان اردبیل هستند از سوی مسئولین زندان مورد آزار و اذیت و توهین قرار گرفته و تحت فشار شدید روحی قرار دارند.
مسئولین زندان اردبیل تعدادی از زندانیان محکوم به اعدام را به بند ۷ زندان اردبیل که محل نگهداری زندانیان سیاسی است منتقل کرده اند و از آنها خواسته اند تا زندانیان سیاسی را مورد آزار و اذیت قرار دهند.
در جریان پخش زنده مسابقه فوتبال تیم تراکتورسازی در ۱۵ اسفند ۸۸(۶ مارس ۲۰۱۰) زندانیان محکوم به اعدام بند ۷ زندان اردبیل مانع از تماشای مسابقه فوتبال توسط زندانیان این بند شده و سعادتی، علیزاده، عباسی و غلامی را با سلاح سرد مورد حمله قرار داده اند. زندانیان سیاسی آذربایجانی در این درگیری توسط زندانیان محکوم به اعدام مجروح شدند که از این میان بینی ودود سعادتی شکسته است.
رئیس زندان اردبیل بدنبال اعتراض زندانیان سیاسی آذربایجانی به سیاستهای زندان در عدم تفکیک و طبقه بندی زندانیان، زندانیان سیاسی آذربایجانی را به مدارا با زندانیان محکوم به اعدام توصیه کرده است. مسئولین زندان موی سر زندانیان سیاسی آذربایجانی را با حالتی تحقیر آمیز تراشیده و تماس تلفنی این فعالین را محدود کرده اند. چندی پیش نیز پرسنل زندان اردبیل با توهین به آذربایجان و عقاید این زندانیان،آنها را تحت فشار روحی قرار داده بودند.
سعادتی، علیزاده، عباسی و غلامی از ۲۲ اسفند ۸۸(۱۳ مارس ۲۰۱۰) در اعتراض به فشارهای وارده از سوی رئیس زندان و تضییع حقوق اولیه شان به مدت چهار روز دست به اعتصاب غذا زدند اما بدنبال قول مساعد رئیس زندان مبنی بر تحقق خواسته هایشان اعتصاب غذای خود را موقتا متوقف نموده اند.
ماموران اداره اطلاعات اردبیل همزمان با اعتصاب غذای فعالین آذربایجانی ضمن مراجعه به زندان اردبیل از علیزاده، سعادتی و غلامی خواسته اند تا توبه نامه امضا کرده و آزاد شوند اما این فعالین ضمن رد پیشنهاد عفو مشروط، خواهان احقاق حقوق خود به عنوان یک زندانی شده اند.
از سویی دیگر سعید متین پور فعال حقوق بشر و روزنامه نگار آذربایجانی همزمان با ایام عید نوروز در شرایط وخیم جسمی در زندان اوین به سر می برد. خانواده متین پور می گویند مسئولین امنیتی و قضائی ایران علیرغم درخواست این روزنامه نگار آذربایجانی برای مرخصی و معالجه پزشکی در خارج از زندان با این خواسته مخالفت می کنند و وی از حق دسترسی به امکانات پزشکی و برخورداری از مرخصی ایام زندان محروم است.
لازم به ذکر است که رئیس قوه قضائیه طی بخشنامه ای به مقامات قضایی دستور صدور مرخصی برای زندانیان را صادر کرده بود اما درخواست مرخصی زندانیان سیاسی آذربایجانی در ایام عید با مخالفت مقامات ایران مواجه شده است.
بازداشت فعالین
محمد راهور فعال آذربایجانی در تبریز ۲۵ اسفند ۸۸(۱۶ مارس ۲۰۱۰) بازداشت و برای اجرای حکم هشت ماهه قبلی به زندان تبریز منتقل گردیده است.
توقیف روزنامه های آذربایجانی
فشار بر روزنامه ها و خبرنگاران آذربایجانی در سالهای اخیر افزایش یافته به گونه ای که نشریات ترکی-فارسی توقیف و روزنامه نگاران آذربایجانی بازداشت و زندانی می شوند.
هفته نامه ترکی – فارسی سینا به مدیر مسئولی یدالله شریفی روز دوشنبه ۱۰ اسفند ۸۸(۱ مارس ۲۰۱۰) از سوی هیئت نظارت بر مطبوعات ایران لغو مجوز شده است. هفته نامه سینا تنها نشریه ترکی- فارسی در استان همدان بود که در راستای پوشش اخبار و مسائل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی آذربایجان در استان همدان منتشر می شد.
هیات نظارت بر مطبوعات با استناد به بند ۴ ماده ۶ قانون مطبوعات علت لغو مجوز انتشار این نشریه را دامن زدن به مسائل قومی عنوان کرده و حکم به لغو مجوز انتشار این نشریه داده است.
چندی پیش نیز مسئولین اداره ارشاد اسلامی قم با تهدید ایواز طاها مدیرمسئول نشریه ترکی یارپاق وی را از انتشار روزنامه منع نموده بودند.
ادامه بازداشت طولانی مدت
شاهین فضلی فعال دانشجویی آذربایجانی و دانشجوی دانشگاه علمی کاربردی تبریز پس از گذشت دو ماه از زمان بازداشت همچنان در وضعیت بلاتکلیف در زندان تبریز به سر می برد. این فعال دانشجویی آذربایجانی ۱۲ بهمن ۸۸(۱ فوریه ۲۰۱۰) در منزل شخصی اش در تبریز بازداشت شده بود. مأموران ضمن تفتیش منزل کتابها،لب تاب و برخی لوازم شخصی وی را با خود برده بودند.
اتهام های وارده به فضلی همکاری با گروه های خارج از کشور، تبلیغ علیه نظام، اخلال در نظم عمومی و تشویش اذهان عمومی عنوان شده است این فعال دانشجویی پیش از این نیز چندین بار بازداشت و به قید وثیقه از زندان آزاد شده بود.
صدور احکام زندان
شهناز غلامی وب نگار و فعال حقوق زنان طی دادگاهی غیابی به هشت سال حبس تعزیری محکوم شده است. اتهام غلامی عضویت در سازمان مجاهدین خلق ایران، نشر اکاذیب و تبلیغ علیه نظام از طریق ارسال اخبار برای خبرگزاری هما و جذب نیرو برای این خبرگزاری و نشر اخبار کذب بر علیه نیروی انتظامی عنوان شده است.
شعبه دوم دادگاه انقلاب تبریز غلامی را به اتهام عضویت در گروه جهت برهم زدن امنیت ملی به هشت سال حبس تعزیری محکوم کرده و در خصوص اتهامات دیگر وی قرار عدم صلاحیت صادر و پرونده را جهت رسیدگی به دادگاه جزائی تبریز ارجاع نموده است.
آمریکا، ایران و تعدادی دیگر از کشورها سازمان مجاهدین خلق ایران را سازمانی تروریستی می دانند. این فعال حقوق زنان تمام اتهامات وارده به خود را بی اساس دانسته و عضویت در سازمان مجاهدین خلق را رد می کند. غلامی چندی پیش از ایران خارج شده و جهت اخذ پناهندگی در کشور ترکیه به سر می برد.
حسن ابولولو (ارک) و ابراهیم دشتی از فعالین سیاسی آذربایجان در تبریز به ۹۱ روز حبس تعزیری محکوم شدند. این افراد ٣۰ شهریور ٨٨ (۲۱ ستامبر ۲۰۰۹) بازداشت و پس از تحمل ۳۹ روز بازداشت موقت در اداره اطلاعات و زندان تبریز به قید وثیقه های ۲۰ و ۳۰ میلیونی از زندان تبریز آزاد شده بودند. اتهام این دو فعال مدنی تبلیغ علیه نظام عنوان شده است دادگاه این افراد را از اتهام عضویت در گروه جهت بر هم زدن امنیت ملی و اجتماع و تبانی جهت ارتکاب جرم بر علیه امنیت کشور تبرئه نموده است. استنادات قاضی بیات برای طرح این اتهامات مصاحبه با تلویزیون ماهواره ای گوناز تی وی شده است.
نقی محمودی وکیل دادگستری در تبریز وکالت این متهمان را بر عهده دارد.دادگاه این افراد به صورت غیر علنی برگزار شده و متهمان اجازه ملاقات با خانواده و وکیل در مرحله تحقیقات را نداشته اند.
ارک و دشتی پیش از این نیز در جریان اعتراضات مردمی به کاریکاتور توهین آمیز روزنامه ایران در سال ۸۵ بازداشت و پس از مدتی به قید وثیقه از زندان آزاد شده بودند.
فشار بر تشکلهای دانشجویی و احضار فعالین این تشکلها
فشار بر تشکلهای دانشجویی، نشریات و فعالین دانشجویی آذربایجانی در سالهای گذشته افزایش یافته است و مسئولین دانشگاههای ایران این تشکلها و نشریات را لغو مجوز کرده و دانشجویان فعال آذربایجانی را بازداشت و زندانی می کنند.
قادر نوروزی دبیر تشکل دانشجویی آرمان دانشگاه آزاد تبریز ۱۲ اسفند ۸۸(۳ مارس ۲۰۱۰) از سوی حفاظت اطلاعات نیروی انتظامی مرند احضار و مورد بازجویی قرار گرفت. احضار و بازجویی نوروزی پس از توقیف نشریه تشکل دانشجویی آرمان ویژه نامه همایش «نقش زنان در جنبشهای اجتماعی آذربایجان» در چاپخانه ای در شهر مرند صورت گرفته است.
توقیف ویژه نامه این تشکل دانشجویی آذربایجانی توسط ماموران امنیتی و احضار و بازجویی و فشار بر اعضای شورای مرکزی آن در حالی صورت می پذیرد که بر اساس آیین نامه فعالیت تشکلهای دانشجویی، تشکلهای دانشجویی مجازند اقدام به چاپ ویژه نامه برای برنامه های مجوزدار از سوی هیات نظارت دانشگاه نمایند.
مسئولین دانشگاه آزاد تبریز چندی پیش نیز با دخالت در انتخابات شورای مرکزی این تشکل دانشجویی اقدام به رد صلاحیت عده ای از کاندیداها نموده بودند.
تشکل دانشجویی آرمان تنها تشکل دانشجویی دانشجویان آذربایجانی در دانشگاههای کشور می باشد که توانسته است از وزارت علوم و سازمان مرکزی دانشگاه آزاد مجوز فعالیت دریافت کند.این تشکل دانشجویی در سالهای گذشته اقدام به برگزاری برنامه ها و نشر نشریات دانشجویی در خصوص مسائل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی آذربایجان نموده است.
در سال گذشته نیز تشکل جمعیت اسلامی دانشجویان دانشگاه زنجان(جمعیت دانشجویان آذربایجانی دانشگاه زنجان) از سوی مسئولین دانشگاه منحل و دهها نشریه دانشجویی آذربایجانی در دانشگاههای مختلف ایران لغو امتیاز شده اند.
آزادی فعالین آذربایجانی از زندان
عبدالله صدوقی فعال مدنی آذربایجانی روز چهارشنبه ۱۹ اسفند ٨٨(۱۰ مارس ۲۰۱۰) پس از تحمل ۵۲ روز بازداشت موقت به قید وثیقه ۲۰ میلیون تومانی از زندان تبریز آزاد شده است. این فعال آذربایجانی بدنبال اعتصاب غذای ۲۱ روزه در اعتراض به بازداشت طولانی بدون صدور حکم و تفهیم اتهام به صورت موقت از زندان آزاد شده است. صدوقی پس از چاپ و نشر پوستر تبلیغاتی مجوزدار تیم فوتبال تراکتورسازی به زبان ترکی آذربایجانی در ۲۸ دی ۸۸(۱۸ ژانویه ۲۰۱۰) بازداشت شده بود.
اتهام صدوقی اجتماع و تبانی جهت ارتکاب جرم بر علیه امنیت کشور، تبلیغ علیه نظام و ارتباط با بیگانگان عنوان شده است و استنادات دادستان برای طرح این اتهامات چاپ و پخش پوستر تبلیغاتی تیم فوتبال تراکتورسازی با نوشته هایی به زبان ترکی آذربایجانی و مصاحبه با رادیوهای خارجی عنوان است. صدوقی در مدت بازداشت و اعتصاب غذا مورد شکنجه قرار گرفته است. وی از حق دسترسی به وکیل و ملاقات با خانواده در دوران بازجویی محروم بوده است.
سازمان عفو بین الملل طی اطلاعیه ای در ۱۸ اسفند ۸۸(۹ مارس ۲۰۱۰) ضمن اشاره به فعالیتهای مسالمت آمیز عبدالله صدوقی در راستای حقوق و آزادیهای آذربایجانیها، از حکومت ایران خواسته تا امکان دسترسی وی به امکانات پزشکی و وکیل را فراهم آورد و وی را بدون قید و شرط آزاد کند.
رضا ابری فعال مدنی آذربایجانی ۲۳ اسفند ۸۸(۱۴ مارس ۲۰۱۰) پس از تحمل ۷۶ روز بازداشت موقت به قید وثیقه ۲۰ میلیون تومانی به صورت موقت از زندان تبریز آزاد شده است. این فعال مدنی آذربایجانی ۸ دی ۸۸(۲۹ دسامبر ۲۰۰۹) و پس از شرکت در مراسم تشییع جنازه چنگیز بخت آور در قبرستان مارالان تبریز بازداشت و به اداره اطلاعات تبریز منتقل شده بود.
اتهام ابری اجتماع و تبانی جهت ارتکاب جرم بر علیه امنیت ملی، عضویت در گروههای پان ترکیستی و تبلیغ علیه نظام از طریق شرکت در مراسم تشییع جنازه چنگیز بخت آور و ایجاد تشکیلات غیر قانونی در اینتزنت و تبلیغ علیه نظام در فضای سایبر از طریق عضویت در سایت “کلوب” عنوان شده است.
این فعال آذربایجانی در مدت بازداشت موقت از حق ملاقات با وکیل و خانواده محروم بوده و مورد ضرب و شتم و شکنجه ماموران اداره اطلاعات تبریز قرار گرفته است. رضا ابری پیش از نیز در جریان اعتراضات به کاریکاتور توهین آمیز روزنامه ایران در مورد آذربایجانیها در سال ۸۵ بازداشت و پس از مدتی به قید وثیقه از زندان آزاد شده بود.
عبادت مددی نگارستان زندانی سیاسی آذربایجانی در زندان تبریز ۲۶ اسفند ٨٨(۱۷ مارس ۲۰۱۰) پس از تحمل مدت حبس هشت ماهه از زندان آزاد شده است. مددی ۶ خرداد ۸۵(۲۷ می ۲۰۰۶) و همزمان با تظاهرات آذربایجانیها بر علیه کاریکاتور موهن چاپ شده در روزنامه دولتی ایران، به همراه دو برادرش دستگیر و پس از تحمل ۳۵ روز بازداشت موقت به قید وثیقه به صورت موقت از زندان تبریز آزاد شده بود.
شعبه یکم دادگاه انقلاب تبریز طی حکمی در ۲۵ آذر ۸۵(۱۶ دسامبر ۲۰۰۶) این فعال مدنی آذربایجانی را به ۳۴ ماه حبس تعزیری محکوم کرده بود. حکم صادره ۵ بهمن ۸۵(۲۵ ژانویه ۲۰۰۷) در شعبه ششم دادگاه تجدید نظر استان آذربایجان شرقی بررسی و به هشت ماه حبس تعزیری قطعی کاهش یافت.
اتهام مددی اجتماع و تبانی برای ارتکاب جرائم ضد امنیت داخلی کشور و عضویت در گروه پان ترکیسم جهت برهم زدن امنیت ملی عنوان شده است. استنادات قاضی علی اکبری برای طرح این اتهامات شرکت در راهپیمایی روزهای ۱ و ۳ خرداد ۸۵(۲۲ و ۲۴ می ۲۰۰۶) در تبریز و سردادن اشعار قوم گرایانه در کوه عینالی، شرکت در مراسم قلعه بابک، شرکت در مجلس ترحیم دکتر فرزانه و دعوت از دکتر محمد علی چهره قانلی در موعد انتخابات مجلس پنجم برای سخنرانی در منزل بوده است. مددی از فعالین مدنی آذربایجانی در تبریز است که از سال ۷۵(۱۹۹۶) تا کنون بارها بازداشت و زندانی شده است.
ابراهیم اسمعیلی فعال مدنی آذربایجانی در تبریز ۲۲ اسفند ۸۸(۱۳ مارس ۲۰۱۰) پس از تحمل ۵۴ روز بازداشت موقت به قید وثیقه ۵۰ میلیون تومانی به صورت موقت از زندان تبریز آزاد شده است. این فعال مدنی آذربایجانی ۲۸ دی ۸۸(۱۸ ژانویه ۲۰۱۰) توسط ماموران اداره اطلاعات تبریز در منزل شخصی اش بازداشت شده بود. ماموران پس از تفتیش منزل این فعال آذربایجانی کیس کامپیوتر و دیگر وسایل شخصی وی را با خود برده اند.
اتهام اسمعیلی تبلیغ علیه نظام و جاسوسی برای جمهوری آذربایجان عنوان شده است.این فعال آذربایجانی پس از سفر به جمهوری آذربایجان با این اتهامات روبرو گشته است. این فعال مدنی آذربایجانی در دوران بازداشت مورد شکنجه قرار گرفته و از حق ملاقات با خانواده و وکیل محروم بوده است.
