کنگره ملی آفریقا ( ANC), معروف ترین جنبش مقاومت در آفریقا بود. کنگره ملی آفریقا هنگام به قدرت رسیدن در سال ۱۹۹۴، چراغ سیاسی و اخلاقی کشور آفریقای جنوبی بود. که تا به امروز آن را حفظ کرده است. ANC حزب نلسون ماندلا بود. ANC امید بود! کنگره ملی آفریقا که به اختصار ANC نامیده می شود، یک جنبش مقاومت و بعداً حزب سیاسی که جذابیت سیاسی و اخلاقی آن بسیار فراتر از مرزهای آفریقای جنوبی رسید. یک الگوی سیاسی و یک افسانه بود اما امروز, امیدی زیادی به آن نمانده است…
نلسون ماندلا به عنوان یکی از بنیانگذاران کنگره ملی آفریقا (ANC) که علیه رژیم آپارتاید سفید پوست در آفریقای جنوبی مبارزه کرد، ۲۷ سال را در زندان گذراند. هنگامی که او در ۱۱ فوریه ۱۹۹۰ آزاد شد، عملاً پایان آپارتاید در آفریقای جنوبی بود. ماندلا به خاطر مبارزات خستگی ناپذیرش جایزه صلح نوبل را در سال۱۹۹۳ دریافت کرد. از سال ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۹ او اولین رئیس جمهور سیاه پوست آفریقای جنوبی بود. اما امیدها و انتظاراتی که به پایان برتری سفیدپوستان گره خورده بودند بسیار زیاد بودند, شاید خیلی زیاد. اما اکنون درگیری ها دوباره افزایش یافته و نابرابری های اجتمایی به وضوح دیده می شوند. انتقادات از حزب کنگره ملی آفریقا که از اولین انتخابات آزاد در سال ۱۹۹۴ بر کشور حکومت می کند، در حال افزایش است. این امکان وجود دارد که برای اولین بار در انتخابات پارلمانی ۲۰۲۴ اکثریت مطلق خود را از دست بدهد.
آفریقای جنوبی نمی تواند فساد را تحت کنترل درآورد, مشکل اصلی آفریقای جنوبی فساد گسترده است. دکتر آشوک چاندیکا در مقاله Dlf توسط Leonie March در سال ۲۰۲۱ گفت که پس از انتخابات ۱۹۹۴، به رئیس جمهور قدرت زیادی داده شد. ما به فردی مانند نلسون ماندلا فکر کردیم. و سپس یاکوب زوما آمد. نهادهای دولتی توخالی شدند، پست های دولتی توسط افراد نالایق اشغال شد و مجریان قانون در شرایط سختی قرار گرفتند. حتی اگر فردی فاسد شناخته می شد,برای او عواقبی در پی نداشت. همچنین به دلیل این معافیت از مجازات است که به نظر نمی رسد ما در مبارزه با فساد پیروز شویم.
معماری آپارتاید به عنوان یک مشکل اساسی این وضعیت با بیکاری بسیار بالای بیش از ۳۰ درصد و حتی دو برابر بیشتر برای جوانان بدتر شده است. اما مالکیت زمین و مسکن مقرون به صرفه نیز از جمله مسائلی است که در آفریقای جنوبی ادامه دارد. روزنامه‌نگار لئونی مارچ گزارش می‌دهد که این ها نشانه‌های غیرقابل انکار نابرابری اجتماعی تاریخی است که در آفریقای جنوبی بیش از هر کشور دیگری در جهان آشکار است. کشور آفریقای جنوبی همچنان از زیرساخت های توسعه نیافته مزمن رنج می برد. سیاست اصلاحات ارضی در دهه های اخی,ر منجر به توزیع عادلانه تر زمین های کشاورزی نشده است. و شهروندان شهرستان ها، از خدمات بسیار ابتدایی دولتی مانند آب و برق نصیب می برند.
نولوتاندو فونگولا، دانشمند علوم سیاسی، می گوید که معماری آپارتاید باقی مانده است. این سازه‌ها هنوز به وضوح قابل مشاهده هستند: مانند فاصله شدید ساختاری بین محله‌های سفیدپوست نشین، شهرک‌های سیاه‌پوست و جمعیت هندی ها . همین امر در مورد سیستم اداره مدارس نیز صدق می کند: مدارس برای هندی ها و رنگین پوستان کمی بهتر از سیاهپوستان بود. نابرابری اجتماعی در کشور نیز عامل رشد بیگانه هراسی در کشور تلقی می شود. کارین ورهیم، خبرنگار آفریقای جنوبی، می‌گوید: ” مردم می‌بینند که دیگران به کشورشان می‌آیند… و اندک فرصت‌های کاری باقی مانده و پول و درآمدشان را از دست شان خارج می کنند.”
انتقاد از حزب حاکم ANC
آنچه در مورد حزب حاکم ANC مورد بحث و انتقاد قرار گرفته این است که چه کسی یا چه کسانی مسئول مشکلات کشور است. هنوزچه چیزهایی به ساختارهایی مرتبط است که می توان آن را تا به ۱۵۰ سال جدایی نژادی ردیابی کرد و مسئولیت ANC را که از سال۱۹۹۴ حکومت کرده است ارزیابی کرد. بارها و بارها، سیاستمداران فعلی با این ادعا که آسیب های اجتماعی مختلف پیامدهای بلندمدت آپارتاید هستند از خود دفاع کرده اند. نولوتاندو فونگولا، دانشمند علوم سیاسی، تاکید می کند که این به این سادگی نیست. ما محصول عواقب وحشتناک آپارتاید هستیم، اما باید اعتراف کرد که ANC شکست خورده است. از نظر سیاسی ما آزادی را به دست آورده ایم، اما از نظر اقتصادی بسیاری از چیزها ثابت مانده است. اقتصاد آفریقای جنوبی در دستان یک اقلیت است. ثروتمندان بسیار ثروتمند و فقرا بسیار فقیر هستند. و ANC نیز مسئول این امر است. نه تنها آپارتاید، بلکه دهه های گذشته نیز با طمع مسولان همراه بود و اکنون کشور در خطر فروپاشی قرار دارد. حزب کنگره ملی آفریقا در مورد تجدید، تحول اقتصادی، اصلاحات ارضی و مبارزه با فساد صحبت می کند، اما تا کنون خود را بین این لفاظی های خالص و ناب پنهان کرده است. و هیچ نتیجه عملی از خود نشان نداده است.
افول جنبش آزادیبخش ANC
جنبش آزادیبخش ANC که زمانی مورد احترام ماندلا بود، بسیاری از فعالان را ناامید کرده است. ساختارهای قدیمی همچنان به حیات خود ادامه می دهند، اختلافاتی بر سر حقوق مالکیت وجود دارد، کلیشه های نژادپرستانه قدیمی و زخم ها دوباره در حال بروز هستند. افول جنبش آزادیبخش ANC , به وضوح دیده می شود.
سیفیسو نتولی، فعال سیاسی می گوید: ” می توانید شاهد ادامه برنامه ریزی شهری آپارتاید در آفریقای جنوبی جدید باشید. به عنوان مثال، در منطقه ژوهانسبورگ بریکستون، سفیدپوستان معمولاً صاحبخانه و سیاه پوستان مستأجر هستند. تا به امروز، تقریباً هیچ سفیدپوستی در شهرستان‌هایی مانند سووتو زندگی نمی‌کند. از زمان ماندلا، دولت وعده داده است که برای مردم خانه بسازد. اما سوال اینجاست که اگر بیشتر زمین ها همچنان در اختیار سفیدپوستان باشد, آنوقت قرار است که کجا خانه سازی شود !. کنگره ملی آفریقا در هر فرصتی تاکید می کند که از زمان پایان آپارتاید تا کنون چندین خانه ساخته شده است و مردم فقیر آفریقای جنوبی حق برخورداری از رفاه دولتی را دارند. اما این حرف ها مانند این است که برای زخم های کهنه, فقط ابزار پانسمان را داده باشند. حال اگر جایی موفقیتی هم باشد, زیر فشار آآوار فساد مسولان از بین می روند و از سوی دیگر، هیچ چیزی در مورد علل نابرابری ها گفته نمی شود و هیچ تغییری هم دیده نمی شود.
نلسون ماندلا و همسرش وینی پس از ۲۷ سال زندان در ژوهانسبورگ مورد استقبال هواداران پرشور قرار می گیرند.
انتقاد فزاینده از ماندلا
حتی ده سال پس از مرگش، ماندلا هنوز عملاً در همه جای آفریقای جنوبی حضور دارد: نام و پرتره‌اش را می‌توان بر روی تمام اسکناس‌ها، خیابان‌ها و مدارس مشاهده کرد، به‌ویژه بیمارستان کودکانی که او تأسیس کرد. مجسمه بسیار بزرگی از او در بالکن تالار شهر کیپ تاون در بزرگترین مرکز خرید ژوهانسبورگ ایستاده است. و کارهای او البته در مدارس تدریس می شود. اما از زمان مرگش، ماندلا بیشتر و بیشتر مورد انتقاد قرار گرفته است. به ویژه جوانان از او به نیکی نام نمی برند و بسیاری از افراد مسن نیز با نگاه انتقادی به او می نگرند. چون وضع اکثریت بهتر از دوران آپارتاید نیست و مردم هنوز احساس آزادی نمی کنند. اغلب گفته می شود که ماندلا را نیز می توان به خاطر امیدها هایی که داد و اما محقق نشدند, مقصر دانست. او سازش های زیادی در مسیر آشتی خود انجام داد. در سیاست اقتصادی و همچنین در مسئله زمین موفق نبود. با این حال، لوبنا ندوی، کارشناس علوم سیاسی، این انتقاد از پدر ملت را به عنوان فراموشی تاریخ رد می کند. برخی از انتظارات بیش از حد در آن زمان قطعاً غیرواقعی بودند. دولت کنگره ملی آفریقا اگر در باتلاق فساد فرو نمی رفت، می توانست به اهداف دیگری دست یابد.
رئیس جمهور سیریل رامافوسا به عنوان چراغ امید
رئیس جمهور سیریل رامافوسا به عنوان چراغ امید که مانند ماندلا زمانی علیه رژیم آپارتاید جنگید و به عنوان رهبر اتحادیه کارگری نامی بلند آوازه است ، اعلام کرده است که این رژیم تسویه خواهد شد. وی همچنین پس از پایان آپارتاید رئیس مجلس موسسان و دبیرکل موقت کنگره ملی آفریقا بود. او در سال ۱۹۹۶ از سمت سیاسی استعفا داد. رامافوزا سپس به یک تاجر ثروتمند تبدیل شد، اما بعداً به سیاست بازگشت. و در واقع، رامافوسا به دوران غارت دولتی در زمان جاکوب زوما پایان داده است، حتی اگر بر این نظر باشیم که مبارزه با فساد هیچ پیشرفت واقعی نداشته باشد.
آیا کنگره ملی آفریقا اکثریت مطلق خود را در سال ۲۰۲۴ از دست خواهد داد؟
آیا کنگره ملی آفریقا اکثریت مطلق خود را در سال ۲۰۲۴ از دست خواهد داد؟ بی صبری در آفریقای جنوبی به طرز محسوسی در حال افزایش است و دولت جدید در سال آینده انتخاب خواهد شد. پس از ۳۰ سال قدرت، کنگره ملی آفریقا ممکن است برای اولین بار اکثریت خود را از دست بدهد. در عین حال، بدبینی زیادی نسبت به دولت های ائتلافی وجود دارد. آفریقای جنوبی برای مدت طولانی توسط یک حزب در قدرت اداره می شود. این نیز پیامد بلندمدت آپارتاید است. روحیه کشور متشنج است و اعتماد به دولت در حال کاهش است. از سوی دیگر، دموکراسی آفریقای جنوبی با قوه قضاییه عمدتاً مستقل، رسانه‌های آزاد و جامعه مدنی هوشیار خود ثابت می‌کند که انعطاف‌پذیر است. پاسخ به این سوال که چه چیزی از میراث نلسون ماندلا باقی مانده است، دست کم متفاوت است.
*۱– دماغه ی امید حاصل از برآمدگی بوجود آمده در انتهای شبه جزیره ی کیپ، جایی در استان غربی کیپ و در آفریقای جنوبی است. این دماغه برای اولین بار در سال ۱۴۸۸ توسط فردی به نام باتولومئو دیاس دیده شد و امروزه به یکی از برترین جاذبه های گردشگری در آفریقای جنوبی تبدیل شده است.
دماغه امید
منبع: Deutschlandfunk سه شنبه ۸ خرداد ۱۴۰۳ – ۲۸ مای ۲۰۲۴
