«زندگی هدیه‌ای است که نباید حروم بشه. شما نمی‌دونید برگ بعدی زندگی چیه. باید یاد بگیرید روی تک تک روزها حساب کنید»
دیالوگ ماندگار فیلم تایتانیک^
رمان‌های تاریخی یکی از اساسی‌ترین جلوه‌های سینما و ادبیات‌اند … پیوندی را می‌نمایانند که می توان دید، خواند و آموخت. جیمز فرانسیس کامرون^^ کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس وقتی در سال ۱۹۸۷ از تلویزیون درحال دیدن مستند نشنال جئوگرافی از اکتشاف باقی‌ماندهٔ کشتی تایتانیک بود؛ به فکر ساختن این فیلم افتاد. فیلمی با سکانس‌هایی ماندگار:
- بدرقه‌ی باشکوه کشتی از بندرگاه…،
- گذر آن از کنار یک قایق بادبانی کوچک…،
- . سکانس دور موتور کشتی و حرکت تند شاتون و پیستون‌ها و همزمانی هیجان انگیز آن با همراهی عاشقانه دلفین‌ها…
- . سکانس خشک و رسمی طبقه‌ی اشراف در قسمت درجه یک کشتی وجشن و پایکوبی قسمت درجه سه وحضور «رُز» در آن جشن و شادی…
و
- سکانس نواختنِ ویولن نوازنده‌ها هنگام هیاهوی غرق شدن کشتی…
چیستی و سرشت فلسفی قصه‌ی تایتانیک امری فراتر از عاشقانه‌های آن است. جوهره‌ی فلسفی فیلمنامه، داستانِ شکستِ پنداره‌ی لگام زدن بر انگاره‌های فردی‌ست… (مهندس، سرمایه‌گذار…)*
در دنیای سینما و موج‌های نوی آن، فیلم‌هایی ماندگار می‌شوند که هم جسارت نویسنده و کارگردان را در خود داشته باشند و هم متناسب با واقعیت‌های موجود جامعه، درسی را یادآوری نمایند که طرز تفکر و اندیشه‌ای نو داشته باشد برای تغییر، تغییر در روش، تغییر در ساختار و تغییر در پنداربافی فردگرایانه…
همه‌چیز در یکی از کارخانجات شهرِ بلفاستِ ایرلند شمالی آغاز شد. در بین سال های ۱۹۰۹ تا ۱۹۱۲ بزرگ‌ترین کشتی دنیا در آن‌جا ساخته شد. طراح اصلی کشتی یک مهندس ایرلندی به نام توماس اندروز^^^ بود. در ساخت این کشتی بیش از۱۵۰۰۰هزار کارگر نقش داشتند. ۳ موتور عظیم داشت با سرعتی برابر با ۴۶کیلومتر در ساعت. نکته‌ای که موجب شده بود کشتی را غرق‌نشدنی بنامند!… ۱۵ در با آب‌بندی فوق‌العاده که امکان نفوذ آب از قسمتی از کشتی به قسمتی دیگر را ناممکن می‌نمود. تایتانیک دارای ۳ کلاس مختلف مهمانان بود: کلاس یک برای افراد ثروتمند، کلاس دو مخصوص اقشار متوسط و کلاس سه برای فقرا. در ۱۴ آوریل ۱۹۱۲ تایتانیک که نام کامل آن RMS Titanic بود، از بندرِ ساوت‌همبتون انگلیس رهسپار نیویورک شد. برای رسیدن به مقصد می‌بایست از اقیانوس اطلس می‌گذشت. اقیانوسی که در آن زمان دمای آبش ۱۲درجه‌ی سانتیگراد بود. آب و هوای معتدل آن روزها باعث شده بود که یخ‌های قطبی پس از جدا شدن از یخچال‌ها راهی اقیانوس اطلس شوند. عدم توجه افسرِ مخابراتِ کشتی به پیام‌های اخطاری که وجود کوه یخ در مسیر را اعلام می‌کردند، خود یکی از برهان‌های این رخداد بود. یکی از ویژگی‌های بارز آن روز، آب و هوای صاف و آفتابی آن روز و از دلایلی بود که کوهِ یخ خیلی زودتر توسط خدمه‌ی کشتی دیده نشد. وقتی امواج وجود ندارند، تعیین مکان کوه یخ، کار دشواری است و با همه‌ی این اوصاف آن رویداد به وقوع پیوست… تایتانیک پس از مشاهده‌ی کوه یخ در جلوی راه خود با سرعت تغییر مسیر داد. ۳۷ ثانیه طول کشید تا تایتانیک به کوه یخ برسد. با این‌که کشتی با قدرت تمام در حال دور کردن خود از کوه یخ بود اما پهلوی سمت راست کشتی با قسمتی از کوه یخ برخورد کرد و باعث شد که شکافی ۱۰۰ متری در بدنه‌ی کشتی پدید آید. این شکاف عظیم آرام آرام تایتانیک را راهی اعماق اقیانوس کرد و از بین ۲۳۰۰ مسافر و خدمه‌ی کشتی فقط ۷۰۵ نفر زنده ماندند؛ اما شاید نکته کلیدی آن بود که کشتی درست از محلی درهم ریخت که قبلا جوشکاری شده بود اما نادرست و ناقص!… نکته‌ای که هیچگاه بازگو نشد…
شعار روی کشتی تایتانیک این بود: «حتی خدا هم نمی‌تواند آن را غرق کند…!»
پای‌نوشت:
^ فیلم تایتانیک در هفتادهمین دورهٔ مراسم اعطای جوایز اسکار از مجموع ۱۴ رشتهٔ نامزدی، در۱۱ رده برندهٔ اسکار شد…
^^ جیمز فرانسیس کامرون CC James Francis Cameron، زادهٔ ۱۶ اوت ۱۹۵۴ کارگردان، تهیه‌کننده، فیلم‌نامه‌نویس و تدوین‌گر…
^^^ توماس اندروز Thomas Andrwes، ۷ فوریهٔ ۱۸۷۳ – ۱۵ آوریل ۱۹۱۲تاجر و معمار بریتانیایی که در حادثهٔ غرق شدن کشتی تایتانیک جان خود را از دست داد…
*مهندس سازنده در کشتی خودکشی کرد. و سرمایه‌گذار، یواشکی سوار قایق زنان و بچه‌ها شد… هم او بود که توصیه می‌کرد از راه میان‌بر برویم تا زودتر برسیم نیویورک برای مصاحبهٔ مطبوعاتی…
۳۰ تیر ۱۴۰۳
پهلوان
