جمعه ۲۷ تیر ۱۴۰۴ - ۱۴:۳۹

جمعه ۲۷ تیر ۱۴۰۴ - ۱۴:۳۹

هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد!
البته با تمام‌ نقدهایی که می‌توان به مسئلۀ رفراندم در شرایط کنونی داشت، باید گفت طرح آن توسط کسی چون‌ موسوی که سال‌ها خود جزیی از سیستم بوده است می‌تواند...
۲۷ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: کامران
نویسنده: کامران
تحلیل هفته: بیانیه موسوی؛ غنی‌سازی و رابطه با امریکا
تحلیل هفته همراه با فرخ نگهدار و گودرز اقتداری؛ در این هفته سه موضوع اصلی بررسی می‌شود: ۱. بیانیه مهندس موسوی درباره ضرورت تغییر رویکرد حاکمیت، آزادی زندانیان سیاسی و...
۲۶ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: تحلیل هفته، پرسش و پاسخ
نویسنده: تحلیل هفته، پرسش و پاسخ
میرحسین موسوی و تحول‌طلبی در راه تأمین حق حاکمیت مردم!
در طول حیات جمهوری اسلامی، بارها شاهد بوده‌ایم که هر وقت جامعه به صحنه آمده است، توانسته تغییراتی را به حکومت تحمیل کند اما پایداری این تغییرات منوط به تداوم...
۲۶ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: هیئت سیاسی ـ اجرایی سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت)
نویسنده: هیئت سیاسی ـ اجرایی سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت)
با تنش زدائی در منطقه و تعامل خردورزانه با جامعه جهانی، از مشتعل شدن مجدد آتش جنگ جلوگیری کنید
جبهه ملی ایران: جای تاسف بسیار است که کسانی به نام ایرانی و مدعی نجات ایران و رهبری اپوزیسیون، با دولت اسرائیل هماهنگ شده و مشوق این دولت برای حمله...
۲۶ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: جبهه ملی ایران
نویسنده: جبهه ملی ایران
در سایه‌ی تهدید نظامی، اولویت با همبستگی ملی است، نه رفراندوم
جامعه‌ی ایران نیازمند اصلاحات ساختاری، گسترش حقوق اساسی، پایان سرکوب و بازسازی مشروعیت است. اما مسیر رسیدن به این اهداف نه از گذرگاه‌های میان‌بر، بلکه از دل گسترش تدریجی آگاهی...
۲۶ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: مهرزاد وطن آبادی
نویسنده: مهرزاد وطن آبادی
رجزخوانی‌های جنگ‌طلبانهٔ «مثلث مرگ» ترامپ، خامنه‌ای و نتان‌یاهو ادامه دارد!
تنها راه برون‌رفت مردم ایران از این همه فجایع، خودآگاهی، خودسازمان‌دهی سراسری و تقویت جنبش‌های اجتماعی با هدف سرنگونی جمهوری اسلامی و برپایی یک جامعهٔ آزاد، برابر و عادلانه است....
۲۵ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: بهرام رحمانی
نویسنده: بهرام رحمانی
تحریم «ایران اینترناشنال» و «به بیلد هیچ شانسی نده»!
در این نوشتار سعی خواهم کرد نشان بدهم که تحریم یک نشریه یا شبکه‌ی خبری، یا نظایر آن، لزوما به معنای نفی آزادی بیان و خفه کردنِ صدای مخالف نیست....
۲۵ تیر, ۱۴۰۴
تصویر نویسنده: خسرو باقرپور
نویسنده: خسرو باقرپور

مش‌قاسم_دایی‌جان

بزرگ‌ترین درسی که می‌توان ازاین شخصیت‌ها آموخت، این‌است‌که کسانی که به وَهمِ متوهمان دامن می‌زنند در اوضاع جامعه از خود آن‌ها موثرترند! تلنگری که شاید مدنظر و انگیزه‌ی تلاش نویسنده و کارگردان این قصه هم بود؛ تلاشی که پس از نیم قرن، هنوز هم به بار ننشسته است!...

از اولین مجلاتی که در دوران دبستانم در خانه‌‌ی ما یافت می‌شد؛ غیر از «کیهان‌بچه‌ها» که خودم مرتب می‌خریدم و می‌خواندم؛ «مجله فردوسی» بود و پاورقی «دایی‌جان ناپلئون۱» آن مورد علاقه اهالی خانه. دوست خانوادگی‌ ما جناب قلندری هم که آن‌زمان دانشجو بود، هر گاه به خانه‌مان می‌آمد از این پاورقی می‌گفت با خنده‌ای صمیمانه و از ته دل، دیگران هم می‌خندیدند و مرا به صرافت می‌انداختند که به چی می‌خندند و چرا… پس برای ارضای حس کنجکاوی، وقت و بی‌وقت ناخنکی به آن پاورقی محبوب می‌زدم. گاهی خوب متوجه نمی‌شدم موضوع چیست و گاهی هم بعضی از شخصیت‌ها و ماجراها را می‌فهمیدم. اواخردهه۴۰ دبیرستانی بودم  که پاورقی دایی‌جان ناپلئون به جلد کتاب درآمد و دوباره برسر زبان‌ها افتاد. این بارهم نتوانستم داستان را تمام و کمال بخوانم، گرچه بخش‌های زیادی از آن را خواندم . زمانی هم که به ابتکار «ناصر تقوایی۲» به سریال تلویزیونی تبدیل شد فقط توانستم بخش‌هایی از آن‌را ببینم، اما خوشبختانه بعد‌ها فرصتی دست داد که جبران کنم و به تماشای این سریال جذاب بنشینم، این بار بی‌کم‌‌وکاست…

موضوع اصلی شاهکارِ ایرج پزشکزاد، داستان تَوَهُم ترس و توطئه بود. «تَوَهُمی ریشه‌دار» در ما ایرانیان که کسی پیش از آن چنین دستش نینداخته بود. داستان او گویا بازتابی بود از صداهای مغلوب و خاموش با زبان و آدابی مملو از کنایه و طنز. پزشکزاد با خَلق هر یک از شخصیت‌های داستانش، نمایندگان فرهنگِ‌ اجتماعی و سیاسی روزگار خویش را در بوته نقد گذاشته بود.

دایی‌جان ناپلئون درعین حال که رمانی شوخ و سرزنده بود؛ با وجهی اجتماعی_سیاسی که بازتاب گسترده‌ای هم در جامعه داشت؛ به ویژه وقتی که به کمک  اثر چندلایه و موشکافانه‌ی تقوایی در تلویزیون به تصویر درآمد.

دایی‌جان ناپلئون همانند«دن کیشوت» سروانتس۳ و دستیارش «مش‌قاسم»ِ متملّق، گویی همان «سانچو۴» بود و مانند او عهده‌دار دامن زدن توهم به ارباب خود… اوج ماجرا آن‌جا بود که دایی‌جان حالش وخیم‌ و کم‌کم در شخصیت ناپلئون استحاله می‌شود. او اطرافیانش را هم فراموش می‌کند. حتی مش‌قاسم، نوکر وفادارش را. اعضای خانواده که از این وضعیت نگران می‌شوند؛ درجه‌داری هندی می‌یابند و به او پولی می‌دهند تا خود را مارشال عالی‌رتبه‌ی امپراتوری بریتانیا معرفی کند و به دایی‌جان اطمینان بدهد انگلیسی‌ها کاری با او ندارند. این نمایش نه‌تنها جواب نمی‌دهد که وضعیت را بدتر می‌کند. درنهایت همگی می‌فهمند که باید مطابق تخیّل دایی‌جان پیش بروند و راه دیگری وجود ندارد.

نکته‌ی مهم داستان این است که شخصیت و جنون دایی‌جان و مش‌قاسم شبیه به هم است. هردو متوهم‌اند و هردو به هم نیازمند. یکی با افکارش و دیگری با تملّق و دروغ. یکی تصوّر می‌کند شخصیت بسیار بزرگی است و دیگری مرثیه‌گوی افتخارآفرینی‌ها و جنگ‌های خیالی. رمان دایی‌جان ناپلئون به نوعی زبان زندگی است شاید و مناسبات میان دایی‌جان و مش‌قاسم از هر جهت قابل درنگ و اندیشیدن؛ این دو اگرچه ظاهرا در قالب آقا- نوکر، ارباب-خدمتکار و… با یکدیگر مراوده دارند و زندگی می‌کنند و در این میان روابطشان گاه به کشمکش و ستیز آن هم از طرف دایی‌جان ناپلئون منجر می‌شود، در نهایت مناسبات‌شان چنان است که بدون وجود یکدیگر نمی‌توانند ادامه دهند! زیرا هر یک بنا بر دلایلی کاملا قابل فهم به دیگری محتاج‌است. بیماری و دردی که هنوز هم جامعه با آن درگیر است… بزرگ‌ترین درسی که می‌توان ازاین شخصیت‌ها آموخت، این‌است‌که کسانی که به وَهمِ متوهمان دامن می‌زنند در اوضاع جامعه از خود آن‌ها موثرترند! تلنگری که شاید مدنظر و انگیزه‌ی تلاش نویسنده و کارگردان این قصه هم بود؛ تلاشی که پس از نیم قرن، هنوز هم به بار ننشسته است!…

 

پانوشت:

۱– ایرج پزشک‌زاد ۸بهمن۱۳۰۵ – ۲۲دی۱۴۰۰ نویسنده و طنزپرداز معاصر.او بیشتر به خاطر آفرینش رمان دایی‌جان ناپلئون و شخصیتی به همین نام شناخته می‌شود. در سال ۱۳۵۵ مجموعهٔ تلویزیونی دایی‌جان ناپلئون توسط ناصر تقوایی برگرفته از این رمان ساخته شد.

۲- ناصر تقوایی زادهٔ ۲۲ تیر۱۳۲۰ فیلم‌ساز و نویسنده. کاغذ بی‌خط (۱۳۸۰) آخرین فیلم اوست… او یکی از پیشگامان موج نوی سینمای ایران بوده و هست

۳- میگل د سِروانتِس ساآودرا Miguel de Cervantes Saavedra زاده۲۹سپتامبر۱۵۴۷ درگذشته۲۲آوریل۱۶۱۶ رمان‌نویس، شاعر، نقاش و نمایشنامه‌نویس نامدار اسپانیایی. رمان مشهور «دن کیشوت» از پایه‌های ادبیات کلاسیک اروپا به‌شمار می‌آید

۴- سانچو پانزا Sancho Panza نام ملازم و همراه روستایی دن کیشوت.

 

مهر۱۴۰۳. پهلوان

 

تاریخ انتشار : ۲۷ مهر, ۱۴۰۳ ۱۰:۰۶ ب٫ظ
لینک کوتاه
مطالب بیشتر

نظرات

Comments are closed.

بیانیه‌های هیئت‌ سیاسی‌ـ‌اجرایی

میرحسین موسوی و تحول‌طلبی در راه تأمین حق حاکمیت مردم!

در طول حیات جمهوری اسلامی، بارها شاهد بوده‌ایم که هر وقت جامعه به صحنه آمده است، توانسته تغییراتی را به حکومت تحمیل کند اما پایداری این تغییرات منوط به تداوم حضور مردم در صحنه بوده است. هم‌اینک نیز با توجه به روبه‌رو شدن کشور با یک تجاوز نظامی می‌توان انتظار فراروییدن تغییرات مشابهی را داشت. در چنین شرایطی رهبرانی نظیر آقای موسوی که مورد اعتماد و وثوق ملی باشند، می‌توانند در پایداری خواست‌های مردمی نقشی حیاتی بازی کنند.

ادامه »
سرمقاله

اسراییل در پی تحقق رؤیای خونین «تغییر چهرۀ خاورمیانه»!

دست‌کم دو دهه است که تغییر جغرافیای سیاسی منطقۀ ما بخشی از اهداف امریکا و اسراییل‌اند . نتانیاهو بارها بی‌پرده و باافتخار از هدف‌اش برای «تغییر چهرۀ خاورمیانه» سخن گفته است. در اولین دیدارش با دونالد ترامپ در آغاز دور دوم ریاست جمهوری نیز مدعی شد که اسراییل و امریکا به طور مشترک در حال مبارزه با دشمنان مشترک و «تغییر چهرۀ خاورمیانه»‌اند.

مطالعه »
سخن روز و مرور اخبارهفته

سیمور هرش: آنچه به من گفته شده است در ایران اتفاق خواهد افتاد.

یک مقام آگاه امروز به من گفت: «این فرصتی است برای از بین بردن این رژیم برای همیشه، و بنابراین بهتر است که ما به سراغ بمباران گسترده برویم.» … بمباران برنامه‌ریزی‌شده آخر هفته اهداف جدیدی نیز خواهد داشت: پایگاه‌های سپاه انقلاب اسلامی، که از زمان سرنگونی خشونت‌آمیز شاه ایران در اوایل سال ۱۹۷۹ با کسانی که علیه رهبری انقلاب مبارزه می‌کنند، مقابله کرده‌اند.

مطالعه »
یادداشت

در نقد بیانیه فعالین مدنی بشمول برندگان نوبل صلح درباره جنگ…

آخرین پاراگراف بیانیه که بخودی خود خطرناک‌ترین گزاره این بیانیه است آنجایی است که میگویند: ” ما از سازمان ملل و جامعه‌ی بین‌المللی می‌خواهیم که با برداشتن گام‌های فوری و قاطع، جمهوری اسلامی را به توقف غنی‌سازی، و هر دو‌طرف جنگ را به توقف حملات نظامی به زیرساخت‌های حیاتی یکدیگر، و توقف کشتار غیرنظامیان در هر دو سرزمین وادار نمایند.” مفهوم حقوقی این جملات اجرای مواد ۴۱ و ۴۲ ذیل فصل هفتم اساسنامه ملل متحد است.

مطالعه »
بیانیه ها

میرحسین موسوی و تحول‌طلبی در راه تأمین حق حاکمیت مردم!

در طول حیات جمهوری اسلامی، بارها شاهد بوده‌ایم که هر وقت جامعه به صحنه آمده است، توانسته تغییراتی را به حکومت تحمیل کند اما پایداری این تغییرات منوط به تداوم حضور مردم در صحنه بوده است. هم‌اینک نیز با توجه به روبه‌رو شدن کشور با یک تجاوز نظامی می‌توان انتظار فراروییدن تغییرات مشابهی را داشت. در چنین شرایطی رهبرانی نظیر آقای موسوی که مورد اعتماد و وثوق ملی باشند، می‌توانند در پایداری خواست‌های مردمی نقشی حیاتی بازی کنند.

مطالعه »
پيام ها

کرامت کارگران افغانستانی را پاس بدارید؛ آنان پناهنده‌اند نه جاسوس!

کارگران افغانستانی مانند بسیاری دیگر از کارگران مهاجر غیرقانونی، قربانی سیاست‌های غلط مهاجرتی دولت میزبان، به مثابه یک نیروی کار ارزان، از سوی سرمایه‌داران در شرایطی به کار گرفته می‌شوند که از کم‌ترین حقوق برخوردارند و نماد بهره‌کشی عریان سیستم سرمایه‌داری‌اند.

مطالعه »
شبکه های اجتماعی سازمان
آخرین مطالب

هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد!

تحلیل هفته: بیانیه موسوی؛ غنی‌سازی و رابطه با امریکا

میرحسین موسوی و تحول‌طلبی در راه تأمین حق حاکمیت مردم!

با تنش زدائی در منطقه و تعامل خردورزانه با جامعه جهانی، از مشتعل شدن مجدد آتش جنگ جلوگیری کنید

در سایه‌ی تهدید نظامی، اولویت با همبستگی ملی است، نه رفراندوم

رجزخوانی‌های جنگ‌طلبانهٔ «مثلث مرگ» ترامپ، خامنه‌ای و نتان‌یاهو ادامه دارد!