در قرن بیست‌ویکم، در عصر پیشرفت‌های علمی و شعارهای حقوق بشری، یکی از فجیع‌ترین جنایات معاصر در برابر چشمان خاموش جهان رخ می‌دهد: نسل‌کشی تدریجی از طریق گرسنگی.
در تاریخ ۴ مه ۲۰۲۵، محاصره کامل اسرائیل بر نوار غزه وارد شصت‌وسومین روز خود شد. این محاصره که از ۲ مارس آغاز شده، شامل ممنوعیت مطلق ورود غذا، دارو و کمک‌های بشردوستانه به شمال غزه است. ارتش اسرائیل برای بیش از دو ماه، مانع از تأمین نیازهای حیاتی مردم این منطقه شده است؛ اقدامی که نه‌تنها ادامه‌ی جنگی ویرانگر، بلکه اجرای برنامه‌ای هدفمند برای مرگ تدریجی و خاموش است.
نوار غزه اکنون به زندانی بی‌در و پناه بدل شده؛ جایی که کودکان، سالمندان، زنان باردار و بیماران در انتظار امدادی هستند که هرگز نمی‌رسد. تنها یک مرکز جراحی کوچک در شمال غزه باقی مانده و بنا بر گزارش خبرگزاری صفا، بیش از ۱۰۰ هزار عمل جراحی فوری نیازمند رسیدگی است. در حالی که امدادگران به دلیل توقیف خودروها و بازداشت توسط ارتش اسرائیل، عملاً از فعالیت بازمانده‌اند.
فاجعه انسانی در مقیاس نسل‌کشی
آمار کل تلفات انسانی:
- کشته‌شدگان: بیش از ۵۲٬۲۴۳ نفر، که بیش از ۶۵٪ آن‌ها شامل کودکان، زنان و سالمندان هستند.
- مجروحان: حدود ۱۱۷٬۶۳۹ نفر
- مفقودین: بیش از ۱۱٬۰۰۰ نفر، که احتمالاً زیر آوار مدفون شده‌اند
آوارگان و بحران انسانی:
- بیش از ۱.۵ میلیون نفر آواره
- ۲.۲ میلیون نفر با ناامنی غذایی شدید مواجه
- تخریب بیش از ۱۳۶٬۰۰۰ ساختمان
- نابودی ۹۲٪ از جاده‌های اصلی، ۸۴٪ از مراکز بهداشتی و ۶۷٪ از تأسیسات آب و فاضلاب
- تخریب ۵۱۰ کیلومتر از شبکه برق
- بیمارستان‌ها با کمبود شدید دارو، تجهیزات و نیروی انسانی دست‌وپنجه نرم می‌کنند؛ تنها مراکز درمانی محدودی همچنان فعال‌اند
کودکان؛ قربانیان بی‌دفاع یک محاصره
- دست‌کم ۱۷٬۹۵۴ کودک جان باخته‌اند، از جمله ۲۷۴ نوزاد و ۸۷۶ نوزاد زیر یک سال
- بیش از ۳۹٬۰۰۰ کودک یکی یا هر دو والد خود را از دست داده‌اند
- حدود ۶۰٬۰۰۰ کودک در خطر مرگ ناشی از سوءتغذیه هستند
کودکانی که دیگر فرصت در آغوش گرفتن پدر و مادر را ندارند، با دستان کوچک خود اجساد آن‌ها را از زیر آوار بیرون می‌کشند. به‌جای بازی، در ویرانه‌ها به دنبال خواهر و برادران خود می‌گردند. آن‌ها قربانی تروماهای ماندگاری هستند که روان‌شناسان از آن با عنوان اختلال استرس پس از سانحه‌ی پیچیده (Complex PTSD) یاد می‌کنند.
گرسنگی بی‌رحمانه؛ مرگ در سکوت
«آجیت سونگای»، مدیر دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل در سرزمین‌های فلسطینی، وضعیت غزه را بی‌سابقه توصیف کرد و گفت اسرائیل به هیچ‌یک از تعهدات قانونی خود عمل نمی‌کند. به گفته او، در ۶۰ روز گذشته حتی یک دانه گندم وارد شمال غزه نشده است. سوار عاشور (۵ ماهه)، یحیی ابو زکریا (۴ ساله) و رهیف عیاد (۱۲ ساله) تنها سه نام از هزاران کودک‌اند که قربانی محاصره و قحطی شدند.
دکتر «منیر البرش»، مدیرکل وزارت بهداشت غزه، می‌گوید: «داستان این کودکان فاجعه سوءتغذیه در نوار غزه را بازتاب می‌دهد. بیش از ۶۰ هزار کودک به دلیل محاصره و محرومیت از غذا و دارو در معرض مرگ هستند.»
«یوسف ابو زریق»، فعال فلسطینی در شبکه ایکس نوشت: «مردان از قد می‌افتند، زنان بدون غذا زایمان می‌کنند، سالمندان می‌میرند. گرسنگی بدن‌ها را فرتوت کرده، اما اشک‌ها خشک شده‌اند. غم به دلیل گرسنگی به تعویق افتاده است.»
در شبکه‌های اجتماعی نیز نوشته‌اند: «در غزه، کودکان تنها از بمباران نمی‌میرند. قبل از انفجار، گرسنگی آن‌ها را می‌کشد. شکم‌های خالی‌شان در برابر سکوت جهانی فریاد می‌زنند.»
غزه؛ نه فقط زیر آتش، که زیر مهندسی رنج
جنگ تنها به حملات هوایی و زمینی محدود نمانده؛ اسرائیل با تخریب هدفمند زیرساخت‌ها، کوچ اجباری و محاصره کامل، در حال ویران‌سازی ساختار انسانی و مدنی غزه است:
- ۹۰٪ مردم دسترسی به آب سالم ندارند
- قیمت مواد غذایی تا ۳۰۰٪ افزایش یافته
- تنها ۱۱ بیمارستان فعال باقی مانده
- ۹۵٪ مدارس نابود شده‌اند؛ بیش از ۶۳۰٬۰۰۰ دانش‌آموز از آموزش محروم‌اند
- ۷۵٪ شهر غزه و ۶۹٪ شمال آن کاملاً ویران شده‌اند
سازمان ملل: گرسنگی، ابزار جنگ و مصداق جنایت
مارتین گریفیتس، هماهنگ‌کننده کمک‌های اضطراری سازمان ملل، استفاده از گرسنگی به‌عنوان ابزار جنگ را «مجازات جمعی بی‌رحمانه» خوانده است. برنامه جهانی غذا اعلام کرده که ذخایر غذایی در غزه به پایان رسیده و میلیون‌ها نفر در آستانه قحطی قرار دارند.
یونیسف نیز هشدار داده که بیش از ۹٬۰۰۰ کودک با سوءتغذیه حاد مواجه‌اند. کامیون‌های غذا هفته‌ها پشت گذرگاه‌ها متوقف مانده‌اند. این وضعیت، نتیجه یک حادثه نیست؛ بلکه آشکارا محصول نسل کشی و جنایت جنگی علیه مردم فلسطین است.
دیوان بین‌المللی دادگستری نیز در بررسی اولیه پرونده نسل‌کشی، جلوگیری از ارسال غذا و دارو را نقض فاحش حقوق بین‌الملل و مصداق جنایت نسل‌کشی اعلام کرده است. با این حال، نه‌تنها محاصره پایان نیافته، بلکه شدت یافته است.
وجدان جهان در بند
شورای امنیت فلج است، دولت‌ها منفعل‌اند و حمایت بی‌قید و شرط ایالات متحده از اسرائیل ادامه دارد. کشورهای عربی و اسلامی، علیرغم ادعای «همبستگی عربی»، حتی نتوانسته‌اند کاروان کمک پایداری به غزه ارسال کنند.
آنچه در غزه رخ می‌دهد، نه‌فقط آینده فلسطین، بلکه مشروعیت نظام جهانی، مفهوم حقوق بشر و وجدان بین‌المللی را زیر سؤال برده است. این نسل‌کشی خاموش، لکه‌ای پاک‌نشدنی بر چهره بشریت است؛ و تاریخ، آن را فراموش نخواهد کرد.
سیاوش قائنی
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴
