از روایت پیروز در جنگ دوازده‌روزه به نفع گشایش فضای سیاسی و ایجاد وفاق ملی استفاده کنیم
گزارش روابط عمومی نهضت آزادی ایران از جلسه دفتر سیاسی، ۱۱ مرداد ۱۴۰۴ (۶ آگوست ۲۰۲۵)
در جلسه دفتر سیاسی نهضت آزادی ایران، اعضا و مشاوران دفتر سیاسی، به گفت‌و‌گو و تبادل نظر پیرامون تحولات و رویدادهای کشور پرداختند.
در نطق پیش از دستور، عماد بهاور رئیس دفتر سیاسی، ضمن اشاره به روند رویدادها طی جنگ ۱۲روزه ایران و اسرائیل، بر اهمیت نوع و زاویه نگاه به این جنگ تاکید کرد و نحوه تحلیل این رویداد را در فهم رفتارهای حکومت و نیروهای اپوزیسیون تعیین‌کننده دانست. بهاور گفت: در نگاه حاکمیت، منازعه اخیر بیش از آنکه شبیه به یک جنگ کلاسیک باشد، به اقدامی برنامه‌ریزی شده برای سرنگونی حکومت شباهت داشت. مثلا در یک کودتا، ابتدا کودتاگران آن دسته از فرماندهان نظامی را که احتمال مقاومت از جانب آن‌ها می‌رود بازداشت می‌کنند، سران سیاسی کشور را دستگیر یا اعدام می‌کنند، تلویزیون دولتی را تصرف می‌کنند و زندان را تسخیر و زندانیان را فراری می‌دهند. از این زاویه، ما شاهد اقداماتی مشابه بودیم و این جنگ ۱۲ روزه گویی فرماسیون کودتا داشت؛ نظامیان بلندپایه به صورت هدفمند ترور شدند، سران نظام با هدف حذف فیزیکی در جلسه شورای امنیت ملی هدف حملات موشکی قرار گرفتند، به صدا و سیما با هدف توقف اطلاع‌رسانی حمله شد و درهای ورودی زندان اوین را نیز بمباران کردند. همزمان و مشابه اعلام حکومت نظامی برای اعمال کنترل بر پایتخت، ترامپ هم دستور تخلیه تهران را صادر کرد. به نظر می رسد که مهاجمین انتظار داشتند در صورت موفقیت فاز اول، فاز دوم عملیات کلید زده شود، اما فاز اول شکست خورد؛ فرماندهان نظامی بلافاصله و ظرف ۲۴ ساعت و با گزینه‌های غیرقابل پیش‌بینی جایگزین شدند؛ بمباران جلسه شورای امنیت ملی در دوکوهه آسیبی به سران نظام نرساند. فعالیت‌های تلویزیون طی یک‌ساعت از سر گرفته شد؛ حمله به زندان اوین هم نتیجه عکس داد. برخلاف آنچه می‌گفتند، قیمت دلار تنها اندکی بالا رفت و با مدیریت دولت، قحطی یا کمبودی در تامین اقلام ضروری پیش نیامد و هرج و مرجی رخ نداد. تهران هم آن‌طور که انتظار داشتند تخلیه نشد و بخش‌هایی از مردم عامدانه اعلام کردند که با وجود مخاطرات، تهران را ترک نخواهند کرد. با شکست فاز اول، اساساً فاز دوم عملیات اجرا نشد و به نظر می‌رسد، نیروهایی که قرار بود در فاز دوم اقدام کنند، عملاً متوقف شدند. در این مقطع بود که آمریکا تاسیسات هسته‌ای را بمباران کرد و پیشنهاد آتش‌بس داد.
رئیس دفتر سیاسی نهضت آزادی تاکید کرد: علیرغم اینکه در مقایسه میان دو طرف درگیری، آمار کشته‌شدگان، حجم تخریب، حذف فرماندهان ارشد نظامی و آسیب به تاسیسات نظامی و زیربنایی، قابل مقایسه نیست و به لحاظ نظامی ایران بیشتر آسیب دیده، اما به لحاظ سیاسی، برنامه اسرائیل برای ساقط کردن نظام سیاسی در این مقطع زمانی، شکست خورده است. از زاویه این تحلیل، می‌توان دلیل شادی و طرح روایت پیروز را از سوی حکومت فهمید. اکنون و پس از جنگ ۱۲روزه، دو نوع رفتار از سوی حکومت و دو نوع رفتار از سوی نیروهای اپوزیسیون قابل پیش‌بینی است؛ از یک سو، بر اساس روایت پیروز در جنگ، و از آن‌جا که مشخص شده است که برنامه اسرائیل بیش از آنکه نظامی باشد، یک برنامه سیاسی بوده و روی نارضایتی مردم از حکومت و شکل‌گیری اعتراضات گسترده حساب کرده بودند، حکومت می‌تواند در جهت کاهش شکاف‌های داخلی و نارضایتی‌ها به گشایش‌های سیاسی و اجتماعی اقدام کند. اما از سوی دیگر، بخش‌هایی از حکومت ممکن است برای کنترل بیشتر، به تشدید سختگیری‌ها و اعمال فشار مضاعف بر منتقدان و مخالفان بپردازند. از طرفی، اپوزیسیون هم می‌تواند دو نوع رفتار از خود بروز دهد؛ یا با تمرکز بر «مساله ایران» و در اولویت قرار ندادن اختلافات سیاسی، مسیر حکومت را برای شکل‌دهی به وفاق ملی و گشایش سیاسی هموار سازد، یا با آگاهی از ضعف حکومت و با تاکید بر اشتباهات آن در شکل‌گیری شرایط کنونی، به طرح تغییر و گذار از نظام سیاسی بپردازد. بهترین حالت ممکن آن است که حاکمیت در جهت گشایش سیاسی و اجتماعی حرکت کند و اپوزیسیون هم به جای تقابل، بر همبستگی و وفاق ملی تاکید داشته باشد و البته، بدترین سناریوی ممکن هم آن است که حکومت سرکوب بیشتر و تشدید فشار بر فعالان سیاسی و مدنی را در دستور کار قرار دهد و اپوزیسیون هم تلاش خود را در جهت تشدید منازعه، سازماندهی فشار بیشتر بر حکومت و طرح گذار از نظام سیاسی معطوف سازد. در این حالت دوم، اسرائیل در آینده نزدیک، قطعاً فرصتی برای جبران شکست خود خواهد یافت.
بهاور افزود: در حال حاضر ما شاهد رفتارهای متناقضی از سوی حکومت هستیم. با وجود آنکه شنیده‌ها حاکی از عزم حکومت برای آزادی زندانیان سیاسی، تغییر ریاست صدا و سیما و تغییر دبیر شورای عالی امنیت ملی است، اما هیچ‌کدام از این موارد تا این لحظه به وقوع نپیوسته و حتی بازداشت‌های جدید و تشدید حکم زندانیان هم اتفاق افتاده است. با این حال، اتفاقاتی مانند انجام ملاقات‌هایی با محصورین، پس گرفتن لایحه فضای مجازی و برکناری صدیقی از امامت جمعه تهران، این امید را در دل زنده می‌کند که حکومت رفتار نوع اول را در پیش بگیرد. بزرگ‌تری بحران کنونی حکومت، بحران تصمیم‌سازی است و اگر بر این بحران غلبه نکند، توان مقابله با هیچ بحران یا ابربحران دیگری را نیز نخواهد داشت. رویکرد اپوزیسیون ملی باید این باشد که حکومت را در جهت اتخاذ تصمیمات درست و بزرگ در راستای منافع ملی ترغیب کند؛ توصیه نیروهای ملی می‌تواند این باشد که از درون این روایت پیروز از جنگ ۱۲ روزه، راهکاری به نفع گشایش فضای سیاسی و اجتماعی کشور بیرون بیاید و ایجاد وفاق ملی در جهت خیر عمومی و صلاح بلند مدت کشور در دستور کار قرار گیرد.
در ادامه جلسه دفتر سیاسی، اعضا به بحث پیرامون سایر مباحث داخلی از جمله بررسی کارنامه عملکرد یکساله دولت دکتر پزشکیان و مواجهه اصلاح‌طلبان با این دولت پرداختند. همچنین در این جلسه، اعضای ستاد برگزاری سالگرد درگذشت مرحوم دکتر ابراهیم یزدی مشخص شدند.
@Nehzatazadiiran
